آموزشی تفاوت روایت و توصیف

[مِلی]

روایت چیست؟
روایت یعنی تعریف کردن یک اتفاق.
کاری که راوی انجام می‌دهد، گزارش دادن است.
مثال:
«باران می‌بارید. دختر چترش را برداشت و از خانه بیرون رفت. عجله داشت.»

در اینجا نویسنده فقط دارد ماجرا را تعریف می‌کند. نه جزئیاتی هست، نه حس خاصی.


توصیف چیست؟
توصیف یعنی جزئی‌نگری و استفاده از حواس پنج‌گانه.
نویسنده در توصیف، تصویر می‌سازد و احساس منتقل می‌کند.
مثال:
«قطره‌های باران آرام آرام روی شیشه‌ی پنجره می‌لغزیدند. صدای شرشر آب، سکوت خانه را می‌شکست. دختر چتر خاکستری‌اش را از کنار در برداشت؛ اما نگاهش هنوز روی قطره‌ها مانده بود.»

این‌جا صحنه زنده‌تر است، حس بیشتری منتقل می‌شود.

 

[مِلی]

چطور هر دو را کنار یکدیگر داشته باشیم؟
روایت و توصیف باید در کنار هم استفاده شوند.
روایت، پیش‌برنده‌ی داستان است.

توصیف، عمق‌دهنده به فضا و احساسات است.
نه صرفاً روایت باعث تأثیرگذاری می‌شود، نه صرفاً توصیف.
یا نوشته‌شان فقط گزارش اتفاق‌هاست (خشک و بی‌حس)،
یا آن‌قدر توصیف می‌کنند که داستان جلو نمی‌رود.
راه‌حل این است که تعادل را پیدا کنیم.

 

[مِلی]

چه زمانی توصیف و چه زمانی فقط روایت؟

روایت برای پیش‌بردن داستان، توصیف برای نگه‌داشتن فضا است.
هر دو ابزار روایت و توصیف در کنار هم نقش مهمی در ساختار داستان دارند.

روایت زمانی کاربرد دارد که می‌خواهید یک اتفاق یا عملی را بیان کنید و داستان پیش برود. در حقیقت، روایت پیش‌برنده‌ی داستان است.

توصیف زمانی لازم است که بخواهید فضا، احساسات یا جزئیات را به‌طور دقیق‌تری نشان دهید و خواننده بتواند خود را در صحنه احساس کند.
روایت: وقتی شما می‌خواهید اتفاقی در داستان بیفتد، مثل راه رفتن شخصیت، صحبت کردن، یا حتی وقوع یک حادثه، باید از روایت استفاده کنید. این کار به داستان سرعت می‌دهد و باعث می‌شود که روند اتفاقات ادامه پیدا کند.
توصیف: وقتی می‌خواهید خواننده در یک صحنه بماند، جزییات بیشتری از محیط یا احساسات شخصیت را حس کند، باید از توصیف استفاده کنید. توصیف کمک می‌کند تا فضا به شکلی زنده و واقعی در ذهن خواننده شکل بگیرد.

 

[مِلی]

چرا ترکیب روایت و توصیف مهم است؟
در داستان‌نویسی، این که فقط به روایت یا فقط به توصیف بسنده کنید، می‌تواند باعث شود که نوشته‌تان خشک و بی‌روح شود. برای جذاب بودن داستان، باید تعادل بین روایت و توصیف برقرار کنید.
روایت به پیش‌برد داستان کمک می‌کند. وقتی در حال حرکت به جلو هستید و می‌خواهید اتفاقات را بیان کنید، روایت گزینه‌ی بهتری است.
اما در صحنه‌های حساس، زمانی که نیاز دارید تا خواننده در لحظه و محیط حضور داشته باشد، باید از توصیف استفاده کنید.

اشتباهات رایج در استفاده از روایت و توصیف
یکی از اشتباهات رایج نویسندگان این است که در شروع داستان، بیش از حد به روایت یا توصیف تکیه می‌کنند.
روایت زیاد: در ابتدای داستان، زمانی که باید شخصیت‌ها و موقعیت‌ها معرفی شوند، فقط روایت می‌شود و هیچ‌گونه توصیفی از فضای اطراف یا احساسات شخصیت‌ها نمی‌بینیم. این باعث می‌شود داستان خشک و بی‌روح شود.

توصیف زیاد: از طرف دیگر، وقتی نویسنده بیش از حد در توصیف فضا و جزئیات غرق می‌شود، ممکن است داستان به کندی پیش برود و احساس کند که به جزئیات بی‌اهمیت پرداخته شده است.

 

[مِلی]

زمان‌بندی
توصیف‌ها را در جاهایی به کار ببرید که خواننده به زمان نیاز دارد تا فضا را درک کند. مثلاً پس از یک صحنه‌ی پرتنش، می‌توانید چند لحظه را صرف توصیف محیط کنید تا خواننده نفس بکشد و در فضا غرق شود.

تمرکز روی احساسات شخصیت‌ها
در لحظاتی که شخصیت در حال تجربه‌ی یک احساس شدید (ترس، شادی، غم و ...) است، می‌توانید از توصیف برای نشان دادن واکنش‌های فیزیکی و درونی او استفاده کنید.
مثال:
«دست‌هایش یخ کرده بود. انگار بدنش هیچ واکنشی به حرکاتش نداشت. تنها چیزی که حس می‌کرد، فشار شدید قلبش بود که هر ثانیه به تندی بیشتری می‌زد.»

انتخاب کلمات دقیق
در توصیف فضا لازم است از کلمات دقیق و موثر استفاده کنید. از کلی‌گویی‌ها اجتناب کنید و به جزئیات توجه کنید. وقتی می‌خواهید توصیفی بسازید، باید حس کنید که به خواننده جزئیات ملموس و واقعی را منتقل می‌کنید.