مباحث امنیت تهدیدات اینترنت اشیاء از منظر امنیت ملی

[ممد صنوبر]

اقداماتی همچون تدوین نقشه راه و برنامه‌ی عملیاتی اینترنت اشیاء، حمایت از تولید تجهیزات هوشمند در داخل، راه‌اندازی شبکه‌ی NB-IOT، به‌روزرسانی نرم‌افزاری تجهیزات شبکه‌ی نسل چهار، راه‌اندازی شبکه‌ی ارتباطی اشیاء مبتنی بر فناوری SigFox و برگزاری کارگاه‌های آموزشی و غیره، از جمله اقداماتی است که علی‌رغم کارکرد مثبت، به‌صورت نامنظم و بدون هماهنگی و انسجام لازم و نیز در بعضی موارد بدون در نظر گرفتن پیش‌نیازهای مربوطه، صورت گرفته است.

 

[ممد صنوبر]

پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، پروژه‌ها و تحقیقات علمی را برای بررسی پیاده‌سازی فناوری اینترنت اشیاء در ایران انجام داده ‌است. یکی از این پروژه‌ها با عنوان «تدوین کسب و کار اینترنت اشیاء در کشور» به انجام رسیده. در این پروژه بر اساس تجربیات علمی و عملیاتی کشورهای مختلف در حوزه‌های حاکمیت کسب و کار، کاربردها و فناوری‌ها، مطالعات اولیه صورت گرفت و نقشه‌ی راه ایران با هدف استفاده کشورمان از فناوری‌های نوین نظیر اینترنت اشیاء تا افق ۱۴۰۴ شمسی تعیین شد. اما از منظر امنیت، آنطور که شایسته است به مقالات تحقیقی و تبیینی مبادرت نشده است.

 

[ممد صنوبر]

در صفحه‌ی ۲ پیش‌ ارائه‌ی نقشه‌ی راه اینترنت اشیاء با عنوان «تنظیم مقررات و چالش‌های حقوقی اینترنت اشیاء در کشور» متأسفانه از مسأله‌ی امنیت ملی غفلت شده و در حوزه‌ی امنیت نهایتاً به حریم خصوص و امنیت اطلاعات کاربران اشاره شده است. از سوی دیگر صفحه‌ی ۲۰ سند حاضر، یکی از راه‌های تأمین امنیت داده‌های اینترنت اشیاء را «اصول و الزامات جهانی ناظر بر حریم خصوصی و امنیت اطلاعات در IOT» در نظر گرفته است، در حالی که این اصول عموماً به‌گونه‌ای طرح‌ریزی می‌شوند که دست سازمان‌های امنیتی برای اشراف بر آنها باز باشد. لذا باید به سمت طرح‌ریزی اصول کاملاً بومی و پرهیز از وابستگی در این حوزه سوق یافت.

 

[ممد صنوبر]

این در حالی است که در بند ۴۳ دستورالعمل «حمایت از اشخاص حقیقی در مقابل پردازش داده‌های شخصی و گردش آزاد داده‌ها» مصوّب ۲۴ اکتبر ۱۹۹۵اتحادیه‌ی اروپا، سه مؤلفه‌ی امنیت ملّی، دفاع ملّی و امنیت عمومی به‌عنوان مبانی وضع قوانین حقوقی در حوزه‌ی اطلاعات در نظر گرفته شده است

 

[ممد صنوبر]

از حیث اجرایی، در حال حاضر اولین درگاه اتصال ویژه‌ی شبکه اینترنت اشیاء در منطقه‌ی نارمک تهران راه‌اندازی شده است. علی رحمان‌پور، مجری طرح «شبکه‌ی اشیاء تهران/ایران» در این خصوص گفت: «این درگاه اتصال به‌عنوان بخشی از حرکت جهانی «شبکه‌ی اشیاء» (The Things Network؛TTN) راه‌اندازی شده است و نخستین درگاه فعال TTN در منطقه‌ی خاورمیانه محسوب می‌شود.

 

[ممد صنوبر]

محمود واعظی در آستانه‌ی فاز تکمیلی شبکه‌ی ملی اطلاعات، شبکه‌ی ملی اینترنت اشیاء را به‌عنوان یکی از پارامترهای خدمات پایه‌ی این پروژه‌ی ملی، افتتاح کرد. این شبکه توسط یکی از اپراتورهای ارائه‌دهنده‌ی خدمات اینترنت در کشور مورخ ۲۷/۴/۱۳۹۶ راه‌اندازی شد و قرار است در فاز نخست ۱۲ شهر و ۳۰ درصد جمعیت کشور را تحت پوشش قرار دهد. همچنین مطابق با اعلام مسئولان، فاز دوم این پروژه با پوشش ۵۰ درصد مساحت جغرافیایی کشور تا شهریورماه سال ۹۸ راه‌اندازی می‌شود

 

[ممد صنوبر]

بنابر ادعای پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، نهادها و سازمان‌های دولتی که از جمله‌ی حامیان اصلی اینترنت اشیاء در ایران هستند عبارتند از مرکز همکاری‌های فناوری و نوآوری ریاست‌جمهوری، سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، شرکت ملّی پست ج. ا. ایران و پژوهشگاه نیرو