آموزشی جریان سیال ذهن در ادبیات چیست؟

[Tara Motlagh]

جریان سیال ذهن یک شیوه یا تکنیک نوشتن است که سعی می‌کند جریان طبیعی روند فکری شخصیت‌ها را نشان دهد که غالباً با ترکیب برداشت‌های حسی، ایده‌های ناقص، جمله‌بندی‌ها و دستور زبان نامتعارف صورت می‌گیرد.

 

[Tara Motlagh]

برخی نکات کلیدی درباره جریان سیال ذهن در زیر آمده است:

• جریان سیال ذهن با جنبش مدرنیته اوایل قرن بیستم همراه است.

• قبل از آنكه منتقدان ادبی از اصطلاح "جریان سیال ذهن" برای توصیف سبك روایتی استفاده كنند که نشان‌دهنده نحوه تفكر افراد باشد، از این اصطلاح در روانشناسی استفاده می‌شده است.

 

[Tara Motlagh]

• جریان سیال ذهن عمدتاً در داستان و شعر به کار می‌رود، اما از این اصطلاح برای توصیف نمایشنامه‌ها و فیلم‌هایی نیز استفاده شده است که سعی بر نمایش بصری افکار یک شخصیت دارند.

 

[Tara Motlagh]

درک جریان سیال ذهن

جریان سیال ذهن به خوانندگان اجازه می‌دهد تا به افکار یک شخصیت گوش فرا دهند. این تکنیک غالباً با استفاده از زبان به روش‌های غیر متعارفی صورت می‌گیرد تا بتواند مشابه مسیرهای پیچیده افکار در هنگام شکل‌گیری و عبور آنها در ذهن باشند. به‌طور خلاصه جریان سیال ذهن، استفاده از زبان برای شبیه‌سازی کردن ماهیت "جریان و سیالیت" افکار "ذهن" است. جریان سیال ذهن را می‌توان با هردو زاویه دید اول شخص و همچنین سوم شخص نوشت.

 

[Tara Motlagh]

چه چیزی جریان سیال ذهن را متمایز می کند؟

نثرنویسی سنتی بسیار خطی است، یک ایده بعد از دیگری در یک مسیر کم و بیش منطقی مانند یک خط دنبال می‌شود. جریان سیال ذهن غالباً از چند شیوه اصلی استفاده می‌کند که معرف سبک غیرخطی آن است. این شیوه‌ها عبارتند از استفاده از جمله بندی و دستور زبان غیرمعمول، تفکر تداعی گرا، تکرار و ساختار پیرنگ داستان.

 

[Tara Motlagh]

۱. جمله بندی و دستور زبان:

جریان سیال ذهن معمولاً از قوانین عادی دستور زبان و جمله‌بندی (یا ترتیب کلمات) پیروی نمی‌کند. دلیل این امر این است که اغلب، افکار بطور کامل شکل نمی‌گیرند، یا در میانه تغییر مسیر می‌دهند، یا توسط یک فکر دیگر قطع می‌شوند. بنابراین استفاده از دستور زبان و جمله‌بندی به‌صورت اشتباه اما به‌طوریکه در عین‌حال صحیح بنظر برسد می‌تواند شیوه‌ای برای شبیه‌سازی این فرآیند باشد.

 

[Tara Motlagh]

علاوه بر این، نویسندگانِ جریان سیال ذهن، اغلب علائم نگارشی را به روش‌های غیر متعارف به‌کار می‌برند، مثلاً برای نشان دادن مکث و تغییر در مسیر فکری شخصیت از سبک مورب (italics ایتالیک)، سه نقطه، خط فاصله و شکستن خط استفاده می‌کنند.

 

[Tara Motlagh]

۲. تفکر تداعی گرا:

جریان سیال ذهن همچنین از تفکر تداعی گرا استفاده می‌کند. در این سبک از نوشتن، نویسندگان با استفاده از پیوندهای ضعیفی که اغلب مبتنی بر تجربیات و خاطرات فردی یک شخصیت هستند، از یک ایده به ایده دیگر حرکت می‌کنند.

 

[Tara Motlagh]

هدف این است که با این تکنیک نویسندگان بتوانند تجربه تفکر بشری را با صحت بیشتری انتقال دهند نسبت به حالتی که یک سری ایده‌ها به‌صورت واضح و منطقی به هم پیوند بخورند. تفکر تداعی گرا ممکن است "تصادفی" به نظر برسد، زیرا از یک فکر به فکر بعدی جهش می‌یابد و بین این افکار تنها پیوندهای مبهمی وجود دارد.

 

[Tara Motlagh]

به عنوان مثال، افکار شخصیت‌ها اغلب در پاسخ به برداشت‌های حسی به خواننده ارائه می‌شود، مشاهدات پراکنده‌ای از آنچه شخصیت می‌بیند، می‌شنود، استشمام می‌کند، احساس می‌کند، می‌چشد و ... را توصیف می‌کند.