آموزشی جریان سیال ذهن در ادبیات چیست؟

[Tara Motlagh]

جریان سیال ذهن در کتاب گور به گور (جان که میدادم) از ویلیام فاکنر

مانند ویرجینیا وولف، ویلیام فاکنر نیز به دلیل استفاده از جریان سیال ذهن شناخته شده است. در این بخش از رمان خود به نام "گور به گور"، شخصیت جویل رنجش خود را از این ابراز می کند که در حالی که مادرش در حال مرگ است، برادر ناتنی او دقیقا پشت پنجره اتاق با سر و صدای زیاد مشغول ساختن تابوتی برای اوست.

 

[Tara Motlagh]

چون که من گفتم اگه تو همین جور هی ارّه بکشی هی میخ بکوبی که آدم دیگه خواب به چشمش نمی آد، آَدی هم دست هاش رو گذاشته بود روی لحاف، عین دو تکه از اون ریشه های درخت که هر چی بشوریشون دیگه تمیز بشو هم نیستند. الان بادبزن و دست دیویی دِل جلو چشممه. گفتم کاش دست از سرش ور میداشتی.

 

[Tara Motlagh]

هی ارّه بکش، هی میخ بکوب، هی هوا رو همچین روی صورتش به هم بزن که نا نداشته باشه نفس بکشه. اون تیشه نحس هم هی بزن بتراش، بزن بتراش. بزن بتراش، اون قد که هر کی از تو جاده رد شد وایسه این جعبه رو دید بزنه، بگه عجب نجّاریه این کَش. اگه دست من بود وقتی کَش از بالای اون کلیسا افتاد یا اگه دست من بود وقتی بابا بار هیزم افتاد روش ناکارش کرد، اون وقت اینجور نمی شد که هر ناکسی تو این ولایت بیاد وایسه زل بزنه اَدی رو نگاه کنه، چون اگه خدایی هم هست پس به چه درد میخوره؟

 

[Tara Motlagh]

کاش فقط من بودم و اَدی سر یک تپه بلند، من سنگ ها رو هل می دادم پایین تو صورت شون، ور می داشتم می زدم تو صورتشون و دندوناشون و خدا می دونه هر جا که می خورد، تا وقتی که آَدی آروم می گرفت. اون تیشه نحس هم نبود که هی بزن بتراش. بزن بتراش تا آروم می گرفتیم.

 

[Tara Motlagh]

تکرار عبارت " بزن بتراش " کمک می کند تا احساس جویل را در شنیدن صداهای تکراری ایجاد شده توسط ارّه و تیشه در بیرون از پنجره منتقل کند، هر صدای تیشه یادآور مرگ قریب الوقوع مادر خود است. جملات او همچنین چرخش های عجیب و غریبی به خود می گیرد و به جاهای غیر منتظره ای می رسد.

 

[Tara Motlagh]

مثلاً وقتی جمله ای را با خاطره ای از کش آغاز می کند که از پشت بام سقوط می کند، نسبت به کسانی که به ملاقات مادرش آمده اند ابراز انزجار می کند، و در نهایت این جمله را می پرسد که " اگه خدایی هم هست پس به چه درد میخوره ". این متن در به تصویر کشیدن طیف وسیعی از افکار و احساسات جویل در هنگام ملاقات مادر در حال مرگش بسیار مؤثر است.

 

[Tara Motlagh]

چرا نویسندگان از جریان سیال ذهن استفاده می کنند؟

جریان سیال ذهن در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 به عنوان بخشی از ادبیات مدرن بوجود آمد. بسیاری از نویسندگانی که در استفاده از جریان سیال ذهن پیشگام بودند در این راستا تلاش می کردند که تکنیک های ادبی جدیدی را به نمایش بگذارند تا تجربیات بشری را خصوصاً در دنیای مدرن، شهری و صنعتی بهتر به نمایش بگذارند.

 

[Tara Motlagh]

امروزه، نویسندگانی که از جریان سیال ذهن استفاده می کنند ممکن است احساس کنند که این تکنیک نسبت به سبک های روایت مرسوم، صادقانه تر یا نزدیک تر به واقعیت است، که افکار و ایده ها را به جملاتی تبدیل می کند که منطقی و به راحتی قابل هضم باشند.

 

[Tara Motlagh]

نویسندگان نه تنها از جریان سیال ذهن برای نشان دادن افکار یک شخصیت استفاده می کنند بلکه در واقع تجربه تفکر را تکرار می کنند و به خواننده این امکان را می دهند تا به طور کامل وارد ذهن و دنیای شخصیت شود. بسیاری از افراد خواندن جریان سیال ذهن را دشوار می دانند، و در واقع این روش، از خوانندگان می خواهد که به روش های مختلفی فکر کنند، اما این در واقع یکی از دلایلی است که بسیاری از نویسندگان استفاده از این تکنیک را انتخاب می کنند.

 

[Tara Motlagh]

خوانندگان ممکن است برای درک معنای یک جمله خاص، بیشتر فکر کنند و یا درمورد رابطه بین افکار به ظاهر بی ارتباط با یکدیگر استنباطاتی کنند تا به درک کاملی از وقایع داستان برسند، اما این دقیقاً همان چیزی است که خواندن جریان سیال ذهن را غنی و آن را به تجربه ای متفاوت از خواندن نثر معمولی تبدیل می کند.