متفرقه جوامع اسلامی

[حیفآ؛]

جوامع اسلامی می توانند بنا به شرایط متفاوت فرهنگی و تاریخی خود، الگوهای متنوعی از نظام های سیاسی و اجتماعی اسلامی را پدید آورند. الگوی مشروطة میرزای نائینی و الگوی انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی امام خمینی در اوایل و اواخر قرن بیستم از تلاش های نظری و عملی فقه سیاسی اجتماعی شیعه در ایران است. فقه اهل سنت نیز این امکان را دارد که نظام های سیاسی و اجتماعی اسلامی متناسب با خود را پدید آورد. جهان اسلام با استفادة مناسب از این ظرفیت می تواند از هویت اسلامی خویش پاسداری کند.