حجاب و عفاف حجاب و پوشش در ادیان یهود، مسیحیت، اسلام و زرتشت

[اولدوز]

حجاب در روایات

در احادیث و روایاتی که از معصومین (علیهم السلام) به ما رسیده است نیز اشاراتی به حجاب برای زنان شده است که در این بخش چند نمونه آورده می شود:

• فضیل بن یسار در جلد پنجم « فروع کافی »، گوید: از امام صادق (علیه السلام) سؤال کردم، آیا آرنج‌های دست زن، بخشی از زینت اوست که خداوند در قرآن بیان فرموده: زنان زینت خود را آشکار نکنند مگر برای شوهرانشان؟ فرمود: بله و تمام بدن زن غیر از صورت و دست‌ها تا مچ، زینت او محسوب می‌شود (که باید از نامحرم پوشیده شود). (34)
• در جلد چهارم کتاب « وسائل‌الشیعه » امام صادق (علیه السلام) می فرماید: بر دختری که به سن بلوغ می رسد، روزه و حجاب واجب است. (35)
• در جلد چهارم کتاب « سنن ابی داود » عایشه می‌گوید: روزی اسماء دختر ابوبکر در حالی که لباس های نازکی بر تن داشت، نزد رسول خدا آمد. آن حضرت روی از او برگرداند و فرمود: ای اسماء، وقتی دختر به سن بلوغ رسید نباید از بدن او جز این و این (در حالی که به صورت و دستش تا مچ اشاره می‌کرد) دیده شود. (36)

 

[اولدوز]

استعفاف در نگاه

همانطور که اسلام زنان را به رعایت حجاب و پوشش دعوت می نماید، مردان و البته زنان را به پرهیز از نگاه آلوده فرا می خواند و نگاه حرام را اولین قدم برای ورود به ورطه گناه بر می شمرد. برنامه و توصیه قرآن به استعفاف و کنترل نگاه در قرآن کریم در این آیات مطرح شده است:

• قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَىلَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ
• به مردان مؤمن بگو: چشمان خود را [از آنچه حرام است مانند ديدن زنان نامحرم و عورت ديگران] فرو بندند، و شرمگاه خود را حفظ كنند، اين براى آنان پاكيزه‏تر است، قطعاً خدا به كارهايى كه انجام مى‏دهند، آگاه است.
• سوره نور، آیه 30
• وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ. . .
• و به زنان باايمان بگو: چشمان خود را از آنچه حرام است فرو بندند ...
• سوره نور، آیه 31

 

[اولدوز]

بنابراین می توان گفت که اگرچه قبل از اسلام، حجاب در بین زنان عرب وجود داشته است ولی به تدریج ضعیف گشته به طوری که در زمان بعثت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) زنان نسبت به رعایت آن تساهل و تسامح می نمودند. لیکن از زمان نزول آیات شریفه قرآن مبنی بر وجوب حجاب، زنان مسلمان در مورد رعایت این قانون الهی نهایت سعی و تلاش خود را به کار برده اند و این سیره حسنه و واجب الهی در بین زنان مسلمان استمرار دارد.
اینک پس از بررسی اجمالی حجاب در سه دین بزرگ و رایج الهی، نگاهی کوتاه به حجاب در آیین زرتشت نیز خواهیم داشت.

 

[اولدوز]

حجاب در آیین زرتشت

در مورد پیامبر بودن " اشوزرتشت " در میان اندیشمندان مسلمان اختلاف نظر وجود دارد. برخی او را یک مصلح اجتماعی و عده ای با استناد به برخی از روایات پیامبر الهی می دانند. (37) با این حال تردیدی نیست که زرتشت در سده ششم قبل از میلاد می زیسته و با کورش کبیر هخامنشی و داریوش کبیر، همزمان بوده است. (38) در کتاب مقدس زرتشتیان و اولین آیات کتاب " وندیداد " (39) تصریح شده است که زادگاه و محل بعثت زرتشت، کشور بزرگ ایران بوده است. مطالعه ی فرهنگ پوشاک مردم ایران در طول تاریخ نشان می دهد که زنان در آن زمان دارای پوششی کامل بوده اند. این پوشش شامل پیراهنی بلند، گشاد و پرچین بوده که تا روی زمین کشیده می شده است. همچنین پیراهن دیگری که قد کوتاه تری داشت، روی آن پیراهن بر تن می کردند. روی سر نیز شنلی مستطیلی می انداختند. (40) بنابراین از آنجا که مرکز بعثت اشوزرتشت ایران بوده و ایشان در زمینه اصل حجاب وپوشش در زنان کمبودی نمی دیدند، با تأیید حدود و کیفیت حجاب رایج آن دوران، کوشید با پندهای خود ریشه های درونی حجاب را تعمیق و مستحکم کند و عامل درون را ضامن اجرا و پشتوانه ی استمرار و استواری حجاب قرار دهد. لذا در آیین زرتشت لباسی با کیفیت خاص برای حجاب زنان واجب نشده است و همان لباس پوشیده آن دوران مورد تقریر قرار گرفته است.

 

[اولدوز]

پوشش در هنگام عبادت

اما با این حال در کتب مقدس زرتشتیان اشاراتی به حجاب و عفاف شده است و تأکید شده که بر هر مرد و زن واجب است هنگام مراسم عبادی سر خود را بپوشاند. در" خرده اوستا " (41) به طور صریح چنین آمده: " همگان نامی ز توبر گوییم و همگان سر خود می پوشیم و آن گاه به درگاه دادار اهورا مزدا نماز می کنیم. "(42)

 

[اولدوز]

بر اساس آموزه های دینی یک زرتشتی مؤمن باید از نگاه ناپاک به زنان دوری جوید حتی از به کارگیری چنین مردانی خودداری کند. در اندرز " آذرباد ماراسپند " (43) موبد موبدان آمده است:
" مرد بد چشم را به معاونت خود قبول نکن. "

سیره زنان زرتشتی

با استفاده از کتب مقدس زرتشتیان و نگاهی به تصاویر به دست آمده از آن دوران، می توان گفت که زرتشتیان در طول تاریخ پوشش کاملی داشته اند و زنان از لباس بلند، شلوار و چارقدی که سر را می پوشانده است، استفاده می کرده اند. گاهی نیز به جای چارقد کلاهی به نام لچک بر سر می گذاردند که تا چند سال پیش در برخی از روستاهای شهرهای ایران مرسوم بوده است.(44)

آیین سدره و کشتی

همچنین برابر با یک روش کهن و پذیرفته شده باستانی، همه جوانان دختر و پسر باید طبق آیین سدره پوشی لباس خاصی به نام " سدره و کشتی" را بپوشند تا زرتشتی شناخته شوند. این آیین باید در هنگامی که جوان به سن بلوغ رسید و توانایی شناخت خوب و بد را پیدا کرد، انجام گردد. امروزه در ایران کودکان را بین 7 تا 11 سالگی سدره پوش می کنند. (45)
در انتها می توان گفت که در دین زرتشت لباس و پوشیدگی جزئی از آیین و فرهنگ محسوب می گردد و پوشیدگی امری بدیهی به شمار می رود. تا جاییکه آیین زرتشتی شدن و مکلف شدن یک کودک با تغییر لباس وی به یک لباس پوشیده، آغاز می گردد.

 

[اولدوز]

نتیجه گیری

از بررسی مسئله حجاب در ادیان الهی مرسوم در جهان امروز، به نتایجی دست می یابیم که بخشی از آن وجه مشترک ادیان و برخی موارد افتراق آنها است که به شرح زیر می باشد:

جهات اشتراک:
• نصوص دینی ادیان الهی تمایل به پوشیدگی را امری درونی می دانند.
• خویشتن داری و عفاف در ادیان الهی فضیلت اخلاقی است، از این رو راه کارهایی از قبیل پاکی نگاه و حفظ حریم روابط زن و مرد برای گسترش فرهنگ عفاف مطرح شده است.
• پرهیز از خودآرایی و خود نمایی مورد توصیه آدیان اسمانی است.