آموزشی داستان‌های بدون پیرنگ و پیرنگ باز و بسته چه هستند؟

[-pariya-]

به قولی شخصیت همان پیرنگ است. اصلاً برحسب «پیرنگ» فکر نمی‌کنم، بلکه برحسب چیزی که اتفاق میافتد و واکنشی که شخصیت‌هایم به آن نشان می‌دهند فکر می‌کنم». لاری براون، رمان‌نویس می‌گوید: «من از آن کسانی هستم که شخصیت‌ها را مهم‌تر از پیرنگ می‌دانند.

 

[-pariya-]

به نظرم اگر شخصیت‌هایی خلق کنی که به اندازه کافی گیرا و به اندازه کافی واقعی باشند، هر اتفاقی که برایشان بیفتد همان پیرنگ است. خوب که فکر کنی، می‌بینی زندگی پیرنگی ندارد». به قول منتقدی «در داستان‌های دی. اچ. لارنس، پیرنگ هرگز جاذبه اصلی نیست». این هم هست که لارنس به شکل کنایه آمیزی به جسی چمبرز گفته نیازی به پیرنگ ندارد.

 

[-pariya-]

با وجود این، کتاب‌هایش از ابزارهای پیرنگی کلاسیک (مثل کشمکش و گره گشایی) استفاده می‌کنند. ابزارهایی که ممکن است به نظر شما هم مفید باشند، به‌ویژه وقتی درباره روابط عاطفی میان آدم‌ها می‌نویسید؛ اما به هر حال روش لارنس بیشتر اوقات استفاده از فرم آزاد بود.

 

[-pariya-]

او برای شروع نوشتن داستان‌هایش و جان دادن به شیوه داستان‌گویی‌اش در سراسر نسخه دست‌نویسی به درازای یک کتاب، از شخصیت‌های داستانی به شکل منفرد یا زوج استفاده می‌کرد. روش محبوب او پیش بردن داستان بدون یک طرح کلی بود.

 

[-pariya-]

او صحنه‌ها و فصل‌ها را با هم ترکیب می‌کرد تا با خیال و تصورش متناسب شوند و پس از این کار مواد و مصالح هنوز خامش را بررسی و بازبینی می‌کرد. این روش که برای بسیاری از رمان‌نویس‌ها با موفقیت همراه بوده، می‌تواند برای شما هم مفید باشد. مشروط به اینکه نگران این نباشید که ندانید داستانتان شما را به کجا خواهد برد.

 

[-pariya-]

خیلی از نویسنده‌ها در شروع داستان، نمی‌دانند اوج یا گره‌گشایی‌اش چه خواهد بود. لارنس هم از همین تکنیک استفاده می‌کرد. نام این تکنیک تسلط بر شخصیت داستانی است و «در خلال آن شخصیت‌های داستانی چنان برای نویسنده زنده می‌شوند که شروع می‌کنند به اعلام وجود کردن و گفتن و انجام دادن چیزهایی که نویسنده در شروع رمان هیچ فکرش را هم نمی‌کرده که بگویند یا انجام دهند». (ویلیام فاکنر رمان‌نویس دیگری است که از این تکنیک استفاده می‌کرده است).

 

[-pariya-]

پیرنگ بسته، پیرنگ باز
میرصادقی در کتاب «عناصر داستان،» پیرنگ را به «پیرنگ بسته» و «پیرنگ باز» تقسیم می‌کند و می‌گوید: پیرنگ بسته، پیرنگی است که از کیفیت پیچیده و تو در تو و خصوصیت فنی نیرومند برخوردار باشد؛ به عبارت دیگر نظم ساختگی حوادث بر نظم طبیعی آن بچربد. این نوع پیرنگ اغلب در داستان‌های اسرارآمیز و پلیسی به کار گرفته می‌شود که گره‌گشایی و نتیجه گیری قطعی دارد

 

[-pariya-]

، مثل داستان‌های ادگارآلن پو. در «پیرنگ باز،» نظم طبیعی حوادث بر نظم ساختگی و قراردادی آن غلبه دارد و در این نوع داستان‌ها، اغلب گره‌گشایی قاطعی وجود ندارد یا اگر داشته باشد زیاد به چشم نمی‌زند؛ به عبارت دیگر نتیجه گیری قطعی که در پیرنگ بسته وجود دارد، در پیرنگ باز وجود ندارد و اگر هم وجود داشته باشد قطعی نیست.

 

[-pariya-]

مثل داستان‌های آنتون چخوف. چخوف با ایجاد شکل نامرئی و رساندن خواننده به حدی که احساس کند آنچه را در جلوی خود دارد زندگی واقعی است که به اثری هنری تغییر شکل یافته، بی‌آنکه احساس‌های نویسنده آن را تحریف کرده باشد، تمام رد پاهای حضور نویسنده را نه تنها در روایت بلکه در طرح (پیرنگ) نیز پاک می‌کند.