روانشناسی شناختی روانشناسی بالینی چيست؟

[پژواک خاموشی]

روان‌شناسی بالینی (Clinical Psychology) شاخه‌ای اصلی از روان‌شناسی است که بر درک، پیشگیری، تشخیص و درمان اختلالات روان‌شناختی، ناتوانی‌ها و رفتارهای ناخوشایند متمرکز است. هدف نهایی آن ارتقای سلامت روان و بهبود کیفیت زندگی افراد است.

 

[پژواک خاموشی]

اهداف اصلی روان‌شناسی بالینی
روان‌شناسان بالینی عمدتاً بر چهار کار اصلی تمرکز دارند:

ارزیابی و تشخیص (Assessment and Diagnosis): استفاده از مصاحبه‌های بالینی، پرسشنامه‌ها، و آزمون‌های روان‌سنجی برای درک مشکل فرد، تشخیص دقیق اختلال (بر اساس راهنماهایی مانند DSM یا ICD)، و برنامه‌ریزی درمانی.

 

[پژواک خاموشی]

درمان (Treatment/Intervention): اجرای روش‌های درمانی مبتنی بر شواهد (Evidence-Based Practices) برای کمک به مراجعین در غلبه بر مشکلاتشان.

 

[پژواک خاموشی]

پژوهش (Research): انجام مطالعات برای بهبود درک ما از علل اختلالات روانی، توسعه روش‌های درمانی جدید و ارزیابی اثربخشی درمان‌های موجود

 

[پژواک خاموشی]

آموزش (Teaching/Consultation): آموزش دانشجویان روان‌شناسی یا ارائه مشاوره به سازمان‌ها، مدارس و سایر متخصصان در مورد مسائل سلامت روان.

 

[پژواک خاموشی]

رویکردهای درمانی اصلی
روان‌شناسان بالینی از تئوری‌ها و مدل‌های مختلفی برای درمان استفاده می‌کنند. مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

درمان شناختی-رفتاری (Cognitive Behavioral Therapy - CBT): این رویکرد بر این فرض استوار است که افکار، احساسات و رفتارها به هم مرتبط هستند. درمانگر به مراجع کمک می‌کند تا الگوهای فکری منفی و غیرمنطقی خود را شناسایی کرده و آن‌ها را با افکار سازگارانه‌تر جایگزین کند.
درمان روان‌پویشی (Psychodynamic Therapy): این رویکرد ریشه در نظریه فروید دارد و بر کشف ناخودآگاه، تجربیات اولیه زندگی و الگوهای رابطه تأکید دارد که بر رفتار و احساسات فعلی فرد تأثیر می‌گذارند.

 

[پژواک خاموشی]

درمان انسان‌گرا (Humanistic Therapy): با تأکید بر رشد شخصی، خودشکوفایی و مسئولیت‌پذیری فردی، این درمان بر ایجاد یک رابطه درمانی حمایت‌کننده و همدلانه تمرکز دارد (مانند رویکرد راجرز).
درمان‌های مبتنی بر پذیرش و تعهد (Acceptance and Commitment Therapy - ACT): یکی از درمان‌های موج سوم، که بر پذیرش احساسات و افکار ناخوشایند و تعهد به رفتارهایی که با ارزش‌های فرد همسو هستند، تأکید دارد.