تحلیل زوتوپیا

[نویسنده- کوچک]

 

[نویسنده- کوچک]

“باغ وحش آرمانی!” نامی عجیب و نامأنوس برای انیمیشن مخصوص کودکان که به نظر می رسد بیشتر برای بیان مفهومی فلسفی به بزرگترها به وجود آمده باشد.
باغ وحش در معنا، به مکانی گفته می شود که در آن حیوانات مختلف از اقصی نقاط جهان، در یک مجموعه گرد هم جمع آوری شده و بنا به اقتضای بومی و عادات غذایی، از آن ها نگهداری می شود. حیواناتی که در باغ وحش نگهداری می شوند، معمولاً دارای محدودیت هایی نسبت به حیواناتی که در طبیعت زندگی می کنند، هستند و دنیای کوچکتر و بسته تری را تجربه می کنند. پس رسماً می توان باغ وحش را از نگاه یک حیوان ساکن در آن، به عنوان محدودیت محض تعریف کرد. حال بیایید کلمه اتوپیا را با کلمه باغ وحش ترکیب کنید تا متوجه پارادوکس عجیب ساختاری آن شوید: آرمان شهر محدود حیوانات!!
برای روشن شدن موضوع، بهتر است نگاهی به داستان و مولفه های موجود در آن بیندازیم…

 

[نویسنده- کوچک]

 

[نویسنده- کوچک]

داستان با اجرای نمایشی توسط تعدادی از بچه های حیوانات، آغاز شده و طی آن از دوران گذار از بدویت شکار و شکارچی بودن و رسیدن به بلوغ فرهنگی و تعاملی میان دشمنان سنتی، که همان دستیابی به اتوپیای حیوانات (باغ وحش آرمانی) است، صحبت به میان می آید:
– خرگوش: ترس، حیله، حرص خون… هزاران سال قبل، این‌ها قدرت‌هایی بودن که بر دنیا حکومت می کردن. دنیایی که در اون شکار از شکارچی می ترسید و شکارچیان، میل زیستی غیر قابل کنترلی برای آسیب زدن و له کردن داشتن. اون زمان‌ها، دنیا به دو قسمت تقسیم شده بود: شکارچیان بد طینت، یا شکارهای مهربان. اما در طول زمان، ما پیشرفت کردیم و از روش‌های وحشیانه‌ ابتدایی، فراتر رفتیم. حالا شکارچیان و شکار با هم در هماهنگی زندگی می کنن و تمامی پستانداران جوان، فرصت‌های بیشماری دارن…

 

[نویسنده- کوچک]

– گوسفند: آره، من دیگه نباید از ترس در یه گله قایم بشم. در عوض، می تونم یه فضانورد بشم
– پلنگ: دیگه لازم نیست یه شکارچی تنها باشم. امروز، می تونم به دنبال شکار فراریان مالیاتی باشم. من یه مأمور مالیاتی می شم و می تونم دنیا رو یه جای بهتر کنم.
– خرگوش: من قراره یه افسر پلیس بشم. ممکنه برای کم عقل‌ها، غیر ممکن به نظر بیاد، اما درست 340 کیلومتر اونطرف‌تر شهر بزرگ “باغ وحش آرمانی” قرار گرفته. جایی که اجداد ما برای اولین بار در صلح و آرامش دور هم جمع شدن و اعلام کردن که “هر کسی می تونه هر چیزی بشه”.
در بخش ابتدایی داستان، طی همین دیالوگ های به ظاهر ساده، کل مانیفست اثر به صورت فشرده و البته کامل و مفصل، به مخاطب ارائه شده و او را به یکباره در فضای ترسیمی مربوط به اتوپیای جدید رها می کند.

 

[نویسنده- کوچک]

 

[نویسنده- کوچک]

برای فهم بهتر موضوع، لازم است تا با دقت بیشتری به این دیالوگ ها نگاه کنیم:
“هزاران سال قبل، قدرت‌هایی بودن که بر دنیا حکومت می کردن: شکار و شکارچی”.
در این جمله، دنیا به صورت محیطی دو قطبی متشکل از شکار و شکارچی توصیف می شود. دنیایی که در آن حتی شکارچیان هم به دو گروه بد طینت و مهربان تقسیم می شدند.

 

[نویسنده- کوچک]

حال بیایید این جهان دو قطبی مطرح شده را از دیدگاه دیگری مورد بررسی قرار داده و کمی آن را ریشه یابی کنیم…
معمولاً اصطلاح جهان دو قطبی و ناامنی جهانی، اصطلاحاتی بودند که در دوران جنگ سرد به کار گرفته می شدند و منظور از دو قطب، دو ابر قدرت شوروی و آمریکا بودند که به واسطه درگیری و کشمکش های میان آن ها، امنیت جهانی مدام با چالش ثبات روبرو می شد.
آن ها از منظر منطق این انیمیشن هر دو شکارچی محسوب می شدند. فقط یکی بدطینت و دیگری مهربان! شکار هم متعاقباً کشورهایی هستند که به واسطه جاه طلبی این کشورها مورد استعمار قرار گرفته و اصطلاحاً شکار می شدند!

 

[نویسنده- کوچک]

 

[نویسنده- کوچک]

با پایان دوران جنگ سرد و نظام دو قطبی، به اجبار جهان دستخوش تحول و هرج و مرج بزرگی شد. به گونه ای که این تحول تمام زمینه ها و ابعاد زندگانی انسان و جوامع بشری را دستخوش دگرگونی ساخت. این دگرگونی همه جانبه لزوم تجدید نظر در مفهوم امنیت ملی را نیز ایجاب می کرد، زیرا با برداشت سنتی گذشته از مفهوم امنیت ملی، دیگر نمی شد به اقدامات عملی و سودمند مبادرت ورزید. در نتیجه، برای تأمین امنیت جهانی، تدبیر جدیدی اندیشیده شد و نظریه نزدیکی و همکاری دو شکارچی و تعامل آن ها با شکار (توهمی که در واقع به شکار داده می شود) مطرح گردید تا بدین ترتیب فرصت های برابر برای جهان جدید و ساکنان آن فراهم شود!! موردی که در انیمیشن “باغ وحش آرمانی” به صراحت به آن اشاره می شود.