آموزشی شعر، کلامی تاثیر گذار

[NIRI]

شعر یک واقعه‌ ناگهانی است، از سکوت بیرون می‌آید و به سکوت بر‌می‌گردد.شعر سخني است خيال انگيز كه از اقوالي موزون و متساوي ساخته شده باشد.از روزي كه انسان شعر را شناخته است، آن را ملازم وزن يافته و آهنگ و وزن شعر، او را مسحور و مفتون خويش ساخته است.

 

[NIRI]

شعر چيست؟

شعر، در لغت بمعني دانش و فهم و ادراك است كه چامه، سرود، سخن و چكامه نيز خوانده شده است و در تعريف شعر گفته اند كه: كلامي است موزون و مقفي كه داراي معني باشد، و اين تعريف شعر است. از روزي كه انسان شعر را شناخته است، آن را ملازم وزن يافته و آهنگ و وزن شعر، او را مسحور و مفتون خويش ساخته است.

 

[NIRI]

به همين جهت ارسطو كه نخستين كسي است كه رساله اي در بارهء شعر از او در دست است، شعر را در مقابل نثر قرار مي دهد و از شعر، سخن موزون را اراده مي كند.



حكماي دورهء اسلامي نيز هميشه شعر را همراه و همزاد وزن شناخته اند؛ چنان كه ابوعلي سينا بلخي مي گويد: شعر سخني است خيال انگيز كه از اقوالي موزون و متساوي ساخته شده باشد.

 

[NIRI]

نخستين نكته ای كه در بارهء زبان شعر بايد گفت اين است كه در آن، لفظ به دو اعتبار در كار است:



1. به اعتبار دلالت بر معني



2.ديگر به اعتبار صورت و هيئت خاص خود.

 

[NIRI]

شاعر به صورت الفاظ بي اعتنا نيست. هركلمه اي نزد او چهره اي دارد، درست مانند چهرهء مردمان، يكي سرد و خشك و يكي گيرنده و دلنشين، اين يك نرم دلاويز، آن يك تند و خشم انگيز. اينجا كلمات سكه هاي بي زبان نيستند، جان دارند و با هم مهر و كين ميورزند، مجمع بعضي هم لطف و آرامش است و اجتماع بعضي ديگر سراسر ستيز و پرخاش.

 

[NIRI]

شاعر با اين وجود هاي زنده سرو كار دارد، خوي و چهرهء هريك را خوب مي شناسد، يكي را مي خواند، يكي را ميراند، اين را با آن آشتي مي دهد، آن را از اين جدا مي كند، به تدبير و افسون از اين پراكندگان، گروهي مي سازد كه همدل و هم آهنگ، به فرمان او روان مي شوند تا دل و جان شنونده را به كمند بيارند و او را به آنجا ببرند كه شاعر خواسته است. زبان شعر را خود شاعر مي سازد.

 

[NIRI]

در عالم شعر سكه ها را خود شاعر رواج مي دهد. آزادي و اختيار شاعر در انتخاب الفاظ به او مجال ميدهد كه كلمات را، نه همان براي بيان معني، بلكه از نظر صورت نيز برگزيند و به طريقي خاص مرتب كند و در تركيب كلام نيز شاعر مي تواند از عادت جاري دست درازی كند.

 

[NIRI]

زبان شعر، زبان كاركرده و دقيق و صيقل يافته است و در آن هيچ سهل انگاري و مسامحه اي روا نيست زيرا كه هم هدف و غرض زبان شعر بسيار دقيق تر و عالي تر از زبان نثر است و هم توقع شنونده و خواننده از شعر بيشتر است، به سبب همين دقت و ظرافت بيان است كه شعر در خاطره ها مي ماند و بر اثر آن در زبان جاري نيز تاثير مي كند.

 

[NIRI]

شعر خوب

مرحوم استاد بهار معتقد بود كه : شعر خوب يعني احساسات موزوني كه از دماغ پرهيجان و از روي اخلاق عالي تري برخاسته باشد. لغت، اصطلاحات، حسن تركيب، سجع، وزن و قافيه، صحت يا سقم قواعد و مقررات نظم، هيچ كدام در خوبي و بدي شعر نمي توانند حاكم و قاضي واقع شوند.

 

[NIRI]

شعر و تاثیر آن

شعر از جهت كلام بودنش نيازمند به اين است كه بتواند در نفوس انساني تاثير بگذارد و با صنعت كاريهايي از حدود حرفهاي عادي خارج باشد. شعر وقتي به غايت خود نائل ميشود كه در نفوس تصرف كند و تاثير، يعني عاطفه و خيالي را كه در شعر هست، به ديگران سرايت دهد.