معرفی شورانگیز

[BALLERINA]

شورانگیز‌سازی زهی مضرابی و تلفیقی از سه‌تار، تار و تنبور است که سال‌ها پیش برای اولین بار به پیشنهاد علی تجویدی و توسط ابراهیم قنبری مهر ساخته شده بود. شیوهٔ نواختن این ساز در اصل برگرفته از سه‌تار است گرچه خصیصه‌های صوتیِ آن در بعضی موارد تفاوت‌های اساسی دارد. به عنوان مثال، طنینِ بیشترِ شورانگیز به خاطرِ استفاده از کاسهٔ تنبور است که صفحهٔ آن علاوه بر چوب، از پوست هم بهره می‌برد. صدای شورانگیز کمی بم تر از سه‌تار معمولی است. شورانگیز دارای شش سیم (دو سیم اول و دوم به صورت جفت بسته شده) و ۲۴ پرده است. حوزهٔ صدایی شورانگیز از دو (نت موسیقی) تا می(نت موسیقی) کرن می‌باشد و از لحاظ طول ارتعاش نیز متفاوت از تار و سه تار و طولانی‌تر از آنهاست. به این ترتیب که طولِ کاسه ۳۶ سانتی‌متر و طول دسته از محل اتصال تا شیطانک حدود ۴۱ سانتی‌متر می‌باشد. حسین علیزاده در تعدادی از آثارش مانند ماه و مه، باده تویی، نوای نور و… از این ساز استفاده کرده‌است.

 

[BALLERINA]

شورانگیز دارای شش سیم (دو سیم اول و دوم به صورت جفت بسته شده) و ۲۴ پرده است. حوزهٔ صدایی شورانگیز از دو (نت موسیقی) تا می(نت موسیقی) کرن می‌باشد و از لحاظ طول ارتعاش نیز متفاوت از تار و سه تار و طولانی‌تر از آنهاست. به این ترتیب که طولِ کاسه ۳۶ سانتی‌متر و طول دسته از محل اتصال تا شیطانک حدود ۴۱ سانتی‌متر می‌باشد

 

[BALLERINA]

دسته ی ساز

دسته ی این ساز از جنس چوب گردو و دارای 20 پرده از جنس روده ی حیوانات و یا ابریشم است همچنین از اتصال کاسه تا حدود 41 سانتی متر طول، دسته ی این ساز ساخته می شود. برای محکم تر شدن دسته ی آن، تزئیناتی از جنس سنگ یا استخوان روی دسته ی آن کار می شود. در ابتدای دسته نیز محفظه ای چوبی و توخالی که گوشی ها در طرفین آن نصب می شوند وجود دارد.

 

[BALLERINA]

کاسه ساز

کاسه ساز شورانگیز از چوب توت یا گردو ساخته می شود همان کاسه ساز تنبور است و طول آن حدود 36 سانتی متر می باشد؛ صفحه ی رویی شورانگیز از چوب توت ساخته شده و بر روی آن پوستی قرار می گیرد این پوست ضخیم است که سبب می شود طنین صوتی این ساز بیشتر شود همچنین این پوست در برابر رطوبت مقاوم خواهد بود.

 

[BALLERINA]

نحوه ی ابداع ساز شورانگیز

شورانگیز هم مانند سه تار سازی زهی مضرابی است که جزء سازهای جدید شناخته می شود. این ساز اولین بار به سفارش علی تجویدی توسط ابراهیم قنبری مهر ساخته شد و حسین علیزاده آن را ابداع نمود. در ادامه به صورت کامل این ساز را خواهید شناخت.

 

[BALLERINA]

گوشی های ساز

گوشی های این ساز میخ های سر پهن و چوبی هستند که سر پهن آنها برای کوک کردن بیرون از محفظه ی سرپنجه قرار می گیرد و سر ظریف تر میخ ها داخل محفظه (درون سرپنجه) قرار می گیرد. ساز شورانگیز دارای 6 سیم است (که سیم های اول و دوم آن به صورت جفت بسته می شود) و به این تعداد دارای 6 گوشی می باشد. این ساز سایز کوچک هم دارد که چهار سیم دارد.

 

[BALLERINA]

سایر اجزای ساز

سیم گیر چوبی یا استخوانی در قسمت پایین کاسه برای نگه داری یک سر سیم ها وجود دارد. شیطانک یک قطعه چوب ظریف و با ارتفاع کم است که بین دسته و سرپنجه ی شورانگیز قرار می‌گیرد. روی آن شیار‌های کم عمق برای عبور سیم‌ها ایجاد شده است. شیطانک می‌تواند از جنس چوب، استخوان یا شاخ باشد.

روی این ساز، خرک از جنس چوب یا استخوان نصب شده است که شیارهای نازکی برای عبور سیم ها و همینطور ثابت نگه داشتن فاصله ی آن ها از هم دارد. سیم‌های ساز از سمتی به سیم گیر گره خورده و پس از عبور از خرک و شیطانک به گوشی‌ها در ابتدای دسته ساز بسته می‌شوند.

 

[BALLERINA]

تفاوت صدای شورانگیز با سه تار

نحوه نواختن ساز شورانگیز همچون سه تار است با این تفاوت که آوای آن کمی بم تر و حجیم تر است و این از ویژگی های بارز ساز شورانگیز می باشد.

حوزه ی صدایی شورانگیز از نت موسیقی دو تا می به صورت کرن می‌باشد و از لحاظ طول ارتعاش نیز از تار و سه تار متفاوت است و طولانی‌تر از آنهاست.