گردشگری داخلی شیراز

[آریادخت]

این باغ از عمارات دوره قاجاریه شیراز است که در محله بالاکفت و در قسمت شرقی انتهای خیابان لطفعلی خان زند واقع است. این محدوده تقریباً در نقطه انتهایی و شرقی شهر قدیم و در جایی که در گذشته دروازه دولت، دروازه منذر و کل شیخ ابوذرعه قرار داشته‌اند استقرار دارد.

 

[آریادخت]

نسب خاندان قوام شیرازی به حاج ابراهیم خان کلانتر وزیر کریم‌خان زند بازمی‌گردد. حاج ابراهیم خان کلانتر بر اساس منابع زیادی یهودی بوده‌است. در زمان لطفعلی‌خان زند حاج ابراهیم خان به وی خ*یانت کرده و موجبات کشته شدن وی و پایان حکومت زندیه را فراهم می‌کند.

 

[آریادخت]

پس از به کرسی نشستن آقا محمد خان، حاج ابراهیم خان قدرت زیادی پیدا کرده و اقوام خود را در ولایات مختلف فارس ساکن و در پست‌های مختلف منصوب می‌کند. پس از مدتی اطرافیان فتحعلی‌شاه کودتا کرده و ایشان را نسبت به حاج ابراهیم خان بدگمان و بدبین می‌کند تا جایی که او دستور به قتل حاج ابراهیم خان کلانتر و همه افراد خانواده‌اش می‌دهد.

 

[آریادخت]

از کل خانواده او تنها پسری به نام علی اکبر بر جای می‌ماند که به دلیل داشتن بیماری سل کشته نمی‌شود و بیماری او بعدها بهبود می‌یابد. در سفر فتحعلی‌شاه به شیراز علی اکبر خود را به او معرفی کرده و یادآور می‌شود که ایشان تمام خانواده او را کشته‌اند. فتحعلی‌شاه که از کردار خود تا حدودی پشیمان بوده‌است؛ او را مورد محبت خویش قرار می‌دهد و به او لقب قوام‌الملک را می‌دهد و وی را به عنوان والی شیراز برمی‌گزیند

 

[آریادخت]

پس از مرگ او پسرش علی‌محمد خان قوام‌الملک به حکومت رسید و عملیات شروع به ساخت خانه قوام در این دوره آغاز شد و در دوره قوام بعدی یعنی محمدرضا خان قوام‌الملک، خانه به بهره‌برداری رسید. نارنجستان قوام، بیرونی خانه قوام بوده‌است که از زیرزمین به خانه قوام (اندرونی) راه داشته‌است و از آن برای کارهای دیوانی، اداری و همچنین پذیرایی از مهمان‌ها استفاده می‌کردند. پس از مرگ محمدرضا خان، این خانه به پسر او حبیب‌الله خان قوام‌الملک و پس از او نیز به فرزندش ابراهیم خان قوام‌الملک رسید.

 

[آریادخت]

باغ قوام که امروزه به دلیل وفور درختان نارنج در آن، نارنجستان قوام هم نامیده می‌شود؛ در محله بالا کفت و تقریباً در قسمت شرقی انتهای خیابان لطفعلی خان زند واقع است. این باغ و عمارت آن از جمله زیباترین و ارزشمندترین آثار دوره قاجاریه محسوب می‌گردد. احداث باغ و مجموعه بناهای آن به وسیلهٔ علی‌محمد خان قوام‌الملک آغاز شده و در سال ۱۳۰۰ قمری به وسیلهٔ فرزند وی محمدرضا خان قوام‌الملک تکمیل شده‌است.

 

[آریادخت]

محمدرضا خان بانی باغ و عمارت مزبور در آن دوره با حسین قلی خان نظام السلطنه والی فارس زد و خوردهای خونینی کرده و از محمد تقی میرزا رکن‌الدوله برادر ناصرالدین شاه چوب خورده و مدت‌ها در تهران و دیگر شهرها در حال تبعید و سرگردانی به سر برده‌است. پس از قوام‌الملک سال‌های پیشین به وسیلهٔ ابراهیم قوام که از اخلاف محمدرضا خان است تغییراتی در ساختمان‌های مزبور انجام گرفته و به عنوان موزه و مرکزی برای فعالیت‌های هنری و فرهنگی به دانشگاه شیراز اهدا شده‌است. دانشگاه شیراز این محل را به مؤسسه آسیایی واگذار نموده و مؤسسه آسیایی نیز با استفاده از کمک‌های بخش فرهنگی سازمان برنامه و منابع دیگر تعمیرات مفصلی را در آنجا انجام داده و هنرمندان و صنعتگران شیرازی و اصفهانی و تهرانی هم بنحو ماهرانه و مطلوبی این بنای ارزشمند را مرمت نموده‌اند. هم‌اکنون در کتابخانه این مرکز مجموعه کتاب‌هایی که به وسیلهٔ پروفسور پوپ به دانشگاه شیراز اهدا شده نگهداری می‌شود.[۴]

 

[آریادخت]

بعد از انقلاب هم‌زمان با جنگ تحمیلی خانواده‌های جنگ زده در آنجا ساکن شده و باعث به وجود آمدن صدماتی می‌گردد. از جمله تخریبات داخل اتاق: جای میخ‌های داخل اتاق‌ها و کندن آیینه کاری‌های دیوارها برای برداشتن عکس‌ها.

 

[آریادخت]

باغ عفیف‌آباد یا گلشن از آثار تاریخی شهر شیراز است. این باغ در محله عفیف آباد در بلوار ستارخان شیراز جای گرفته‌است و هم‌اکنون در اختیار ارتش قرار دارد و یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های ارتش خاورمیانه در آن وجود دارد.[۱] این باغ از املاک شخصی ایل ذوالقدر (یعقوب خان ذوالقدر)، حاکم فارس در زمان صفویه بوده‌است.

 

[آریادخت]

باغ عفیف آباد نمونهٔ کاملی از هنر گل‌کاری ایرانی است. سازنده عمارت باغ، میرزا علی محمدخان قوام الملک دوم است که در سال ۱۲۸۴ ه‍.ق آن را احداث نمود.[۲] این باغ در عفیف آباد که یکی از مناطق اعیان‌نشین شیراز است جای دارد و مجموعه در سال ۱۸۶۳ میلادی ساخته شد. این مجموعه شامل یک کاخ سلطنتی، موزه سلاح‌های قدیمی و یک باغ ایرانی است که همگی برای بازدید همگانی فراهم هستند. این مجموعه با شماره ۹۱۳ و در سال ۱۳۵۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است