آموزشی صحنه‌پردازی و توصیف در داستان‌نویسی

[Kosarvalipour]

درواقع صحنه به داستان جان می‌بخشد و در کنار شخصیت‌پردازی وقایع و رخدادها را برای خواننده ملموس و قابل درک می‌سازد.

صحنه‌پردازی در داستان کوتاه می‌تواند:

 

[Kosarvalipour]

الف) موقعیتی درست برای حضور شخصیت‌ها فراهم کند.

ب) حال و هوایی مناسب به داستان ببخشد.

 

[Kosarvalipour]

ج) محیطی موثر بر رفتار و کردار شخصیت‌ها به‌وجود آورد.

صحنه‌پردازی در داستان کوتاه می‌تواند متضمن معنایی عمیق و نمادین باشد.

 

[Kosarvalipour]

برای نمونه: «صحنه رعد و برق و توفان پشت پنجره در یک داستان، می‌تواند نمادی باشد برای افکار و ذهن متلاطم یک شخصیت.»

 

[Kosarvalipour]

مصطفی مستور درباره خاصیت و کارکرد صحنه می‌گوید:

«تصویری که کلمات ارایه می‌دهند، هر قدر هم دقیق و با شرح جزییات توام باشد، می‌تواند به تعداد مخاطبان متکثر باشد. »

 

[Kosarvalipour]

در واقع تصور هر خواننده یا شنونده داستان، با تصور دیگران از صحنه‌های داستان متفاوت است. این ویژگی به ماهیت تصویرسازی و تداعی‌گری ذهن انسان‌ها نیز مربوط می‌شود.

 

[Kosarvalipour]

برای نمونه وقتی در داستانی گفته می‌شود: «آشپزخانه»، تعداد آشپزخانه‌هایی که در ذهن مخاطبان تصویر می‌شود، به تعداد خود خواننده‌هاست؛ در حالی که وقتی در سینما آشپزخانه‌ای نشان داده می‌شود، بیننده نمی‌تواند تصور دیگری از آشپزخانه در ذهن خود بسازد.

 

[Kosarvalipour]

این ویژگی تصویرسازی متمایز ذهن هر فرد، با هر قدر توصیف و شرح از یک داستان خوب زدودنی نیست. این خصوصیت به هنر داستان، گونه‌ای سیالیت در تصویرسازی می‌دهد و سبب می‌شود تا خوانندگان موقعیت‌های داستان را چنان در ذهن تصویر کنند که ترکیبی باشد از آنچه که نویسنده در داستان گزارش کرده و پیش‌زمینه فکری مخاطب که از خلاقیت خود استفاده می‌کند.

 

[Kosarvalipour]

این نکته عامل مهمی است در قرابت فضای ذهنی خواننده و موقعیت‌های داستانی. در واقع آنچه که خواننده از صحنه داستان درک می‌کند در تعاملی میان ذهن او و توصیف نویسنده شکل می‌گیرد.