آموزشی صفت بیانی

[شاهدخت]

صفت نسبی
صفت‌های نسبی با اضافه شدن پسوندهای ی، انه، گانه، گان، گانی، مان، و، ین/ینه، گار، چی به اسم، صفت و ضمیر ساخته می‌شوند. این صفت‌ها، صفت یا ویژگی را به جایی، جانوری یا چیزی نسبت می‌دهند، برای مثال ی که معروف‌ترین نشانه صفت نسبی است را در آخر اسم، ضمیر و حتی صفت ببیند:

ایرانی، دمدمی، خودی، سیاهی، دوراهی، نامی، قربانی و ...

 

[شاهدخت]

صفت لیاقت
صفت لیاقت، شایستگی و لیاقت موصوف را نشان می‌دهد. اصلی‌ترین نشانه این صفت ی است که در آخر مصدر می‌آید، برای مثال:

دیدنی، خوردنی، خواندنی، رفتنی، نوشتنی، آمدنی و ...

 

[شاهدخت]

این صفت در ساخت‌های دیگری با پسوندهایی چون گار، گان، وار، انه در پایان بن‌ ماضی و اسم نیز ساخته می‌شود.

 

[شاهدخت]

ساختمان صفت‌های بیانی
صفت‌های بیانی علاوه بر دسته‌بندی معنایی که دارند از نظر ساختار و ساختمان کلمه نیز به انواعی تقسیم شده‌اند. که عبارتند از ساده، مشتق، مرکب و گروه وصفی یا صفتی.

 

[شاهدخت]

ساختمان صفت‌های بیانی:
۱. صفت ساده: خوب
۲. صفت مشتق: نا+توان
۳. صفت مرکب: سرخ+روی
۴. گروه وصفی یا صفتی: دست+از+جان+شسته

 

[شاهدخت]

۱ـ صفت ساده
این صفت‌ها تنها از یک کلمه ساخته شده‌اند، مانند:

خوب، زشت، مسـ*ـت، پاک، صافی و ...

 

[شاهدخت]

۲ـ صفت‌های مشتق
شامل صفت‌هایی است که با پسوندها و پیشوندهای اشتقاقی ساخته می‌شوند، مانند:

دانا، ستمگر، ناتوان و ...

 

[شاهدخت]

۳ـ صفت بیانی مرکب
صفت‌هایی هستند که ساختمان آنها ترکیبی از بن ماضی، بن مضارع، اسم و دیگر صفت هاست، مانند:

خوب‌چهر، روشندل، صاحب‌خانه، خوش‌خوش، سرخ‌روی و ...

 

[شاهدخت]

۴ـ گروه وصفی یا صفتی
گروه وصفی یا صفتی ترکیبی است از صفت، اسم و حروف اضافه، چون نمونه‌های زیر:

دست از جان شسته، دست از پا درازتر، اشک از دیده ریزان، تازه به دوران رسیده

ما در درون میکده صهبا به جام ریز
شیخ از درون صومعه گردن دراز کن