آموزشی صفر تا صد انشا نویسی(جلسه‌ی6)

[NIRI]

فرض کنید می خواهید در مورد شهرتان یک انشا بنویسید. موضوع مشخص است. جهت گیری شما نیز مشخص است. تیترهایتان نیز مشخص است و در آخر تنها هدف انشای شما می ماند که می توانید به عنوان نمونه بنویسید : ” دلیل نوشتن این انشا / هدف از نگارش این انشا این است که ما شهرمان را بیشتر شناخته و این شناخت باعث علاقه ی بیشتر مابه شهرمان شود.” .

پس در یک نگاه کلی ، مقدمه ی انشا ، خلاصه ی انشا ، سرفصل انشا و همینطور جهت گیری انشای شما را مشخص می کند. هنگامی که شما یک مقدمه ی خوب برای انشایتان داشته باشید از دو حهت آسودگی خاطری برای خودتان و مخاطبتان ایجاد می کنید .

نخست اینکه شما با نوشتن مقدمه مسیر خود را مشخص می کنید و این کار نوشتن را برای شما راحت تر می کند و دیگر اینکه مخاطب شما با شنیدن خلاصه ی انشای شما در مقدمه ی انشا ، ذهنش را برای تیترها و سرفصل های شما آگاه می کند و با پیش زمینه ی بهتری به انشای شما گوش فرا میدهد. پس مقدمه ی انشا را باید نخستین گام آموزش انشا نویسی دانست.

 

[NIRI]

محتوای اصلی انشا

پس از اینکه کودک و یا نوجوان شما ، مسیر انشا نویسی خود را در مقدمه مشخص کرد ، نوبت آن است که انشای خودش را در قالب پاراگراف های چندگانه ای به منظور شرح همه ی آنچه که در ذهن دارد ، به تکمیل برساند.برای این کار ، نویسنده ی انشا نیاز دارد که به دو نکته توجه ویژه داشته باشد.

نخست اینکه انشا نویسی ، یک محدودیت کلمات و محدودیت فرم دارد و شما نمی توانید برای نوشتن انشای خودتان از کلمات بسیار و یک نگارش طولانی و داستان وار استفاده کنید و نهایتا باید در طول یک یا دو صفحه کاغذ ، هر آنچه که در ذهن دارید را روی کاغذ بیاورید ، از این رو شما باید بسیار مستقیم ، کوتاه اما جامع هر آنچه در ذهن دارید و هر آنچه که در مقدمه ی انشای خودتان به آن پرداخته اید را در همین قالب محدود بیان کنید.

و نکته ی دوم این است که شما باید با استفاده از هر ابزاری که در اختیار دارید ، مطالبتان را مستند ، باورپذیر و تاثیر گذار جلوه دهید و به هیچ وجه نیز حاشیه نروید. فرض کنید که شما می خواهید برای یک موضوع انتخابی یک انشا بنویسید ، شما باید بسیار مستقیم ، جهت گیری خودتان را در طول یک متن و در یک قالب محدود بیان کنید.

اما بسیار مهم است که این بیان شما بتواند مخاطبتان را قانع کند و نوشته ی شما آن قدر منسجم باشد که مخاطب فهم کامل را از نوع تفکر شما کسب کند.

بدنه ی انشا حکم ستون های انشای شما را دارد.اگر بخواهیم یک انشا را به ساختن یک ساختمان تشبیه کنیم ، باید چنین بگوییم که مقدمه ی انشا حکم پِی ساختمان را دارد و محتوای انشا حکم ستون های انشا را دارد که تمامی بار ساختمان انشا نویسی بر روی دوش این ستون ها حمل می شود.

پس بسیار مهم است که به آموزش های این باب توجه کنید ، چرا که اکثریت مشکلی که در بخش انشا نویسی وجود دارد این است که کودکان و نوجوانان نمی توانند سیر منطقی محتوای خودشان را تکمیل کنند.

 

[NIRI]

نتیجه گیری

آخرین عنصر انشا نویسی ، نتیجه گیری است. هنگامی که شما به پایان انشای خود می رسید ، نیاز به آن دارید که یک نتیجه از تمام آنچه که در ذهن دارید را بیان کنید. برای نتیجه گیری تنها عاملی که باید به آن توجه داشته باشید این است که یک دور دیگر مقدمه ی خود را مرور کنید و سپس محتوای انشای خود را با مقدمه تطبیق بدهید و در نهایت همه ی آنچه که گفته اید را بصورت سرفصل وار ، یکبار دیگر جمع بندی کنید اما با این تفاوت که دیگر شما همه ی استدلال ها و منطق هایتان را در انشا آورده اید و تنها نیاز است که هدفی که در مقدمه گفتید را تثبیت کنید.

ویژگی های یک انشای خوب

دیگر مبحثی که از سلسله مباحث مبانی و مفاهیم انشا نویسی بدان خواهیم پرداخت ، مقوله ی ویژگی های یک انشای خوب می باشد. در هر متن نگارش شده ، یک سری از اصول و مبانی ، ویژگی هایی را خلق می کنند که در طی آن ، متن مورد نظر به سطح والایی از اعتبار و ارزش ادبی و نوشتاری می رسد. به زبان ساده اگر بخواهیم این مطلب را خدمتتان عرض کنیم باید چنین بگوییم که هر انشایی ، باید بطور پیش فرض یک سری از ویژگی ها را در درون خود همراه کند تا بتوانیم به آن لقب یک انشای خوب را اطلاق کنیم. این ویژگی ها به شرح زیر می باشند.

 

[NIRI]

۱) ساده و روان باشد

نخستین ویژگی که یک انشای خوب باید دارا باشد ، این است که بسیار ساده و روان نوشته شود. منظور از سادگی چیست ؟ اگر دقت کرده باشید بسیاری از نویسنده ها ، برای بیان آنچه که در ذهن دارند ، پروسه ی بسیار پیچیده ای را روی کاغد پیاده می کنند که مخاطب را دچار سردرگمی می کنند. سهم عظیمی از این پیچیدگی را نیز عدم طبقه بندی موضوعی و محتوایی یک نوشته شامل می شود. به زبان ساده ، سادگی متن یعنی شما بتوانید در ساده ترین قالب ممکن و با استفاده از ساده ترین جملات و ساده ترین کلمات ، آنچه که می خواهید به مخاطب بگویید و آنچه که در ذهن دارید را به او عرضه کنید.برای این کار نیاز دارید که چندین و چند بار داده ها و تک تک جملات متن تان را بخوانید و روی هر کدام از کلمات ، چندین بار تمرکز کنید و ببنید که آیا مخاطب همه ی این کلمات و جملات را آنطور که شما می خواهید وبه آن فکر کرده اید ، متوجه می شود یا خیر؟ همچنین دیگر مفهومی که یک نویسنده ی انشا ، باید به آن توجه داشته باشد ، ذکر این نکته است که متن او نباید چند برداشت متفاوت را به همراه داشته باشد و هیچ جمله ی او به هیچ وجه نباید دچار کژتابی و یا موجب کج فهمی در ذهن مخاطب شود. از این رو باید شما در ساده ترین و مستقیم ترین شکل ممکن آنچه را که در ذهن دارید بیان کنید. اگر شما بعنوان یک پدر و مادر و حتی یک مدرس می خواهید انشا نویسی را به کودکان و نوجوانان بیاموزید ، سعی کنید ، ابتدا به امر این نکته را به آنان گوشزد کنید که متن آنان باید برای همه ی همسن و سالانشان مفهوم باشد و هر کسی که این متن را می خواند ، متوجه منظور اصلی نویسنده ی انشا بشود. اما دیگر ویژگی که باید بدان اشاره کنیم این است که هنگامی که نویسنده ( منظور کودک و نوجوان شما ) به نگارش یک متن مشغول می شود ، باید به این نکته توجه داشته باشید که خواندن یک متن ، ۳۶۰ درجه با فکر کردن درباره ی یک متن و نگارش آن تفاوت دارد. شاید شما بعنوان یک نویسنده ی انشا بتوانید متن تان را تحلیل کنید و از هر جمله اش آنچه که می خواهید بگویید را بیرون بکشید ، اما اگر جملات شما منظم نباشد ، یا اینکه شما از مفهومی به مفهوم دیگر گریز زده باشید ، مخاطب به شدت سخت ، متن شما را می خواند و آن را متوجه می شود. از این رو می توانیم دیگر عنصر تاثیر گذار در یک انشای خوب را روانی متن بدانیم. در واقع یک متن باید پیوسته و منظم و بدون هیچ حاشیه و پرش مطلبی نوشته شود.

 

[NIRI]

۲) درست و صحیح نوشته شود

یک انشا نیز به مانند دیگر متن های نگارش شده در دنیای نویسندگی باید کاملا صحیح و درست نوشته شود. قواعد صحیح نویسی باید در تمامی انشاهای نگارش شده رعایت شود. قواعد صحیح نویسی نیز به دو بخش تقسیم می شود ، یک قواعد دستوری و دو قواعد نگارش. هنگامی که شما یک انشا می نویسید ، و یا این مسئولیت را به دوش دارید که انشا نویسی را به فرزند خود و یا دانش آموزان خودتدریس کنید ، نیاز به آن دارید که توجه ویژه ای روی ساختارهای دستوری کودکان و نوجوانان داشته باشید. ساختارهای دستوری به چه معناست. شما باید به این نکته توجه کنید که نوشته ی فرزند شما و یا دانش آموز شما ، از زمان افعال درست و صحیحی برخوردار باشد. از چینش واژگان بسیار صحیحی برخوردار شود و واز سوی دیگر غلط های املایی در آن وجود نداشته باشد. چرا که یکی از ویژگی های انشا نویسی که در دل یک انشا باید بدان توجه کرد و باید یکی از هدف گذاری های انشا نویسی دانست ، این است که انشا باید رشد دانش و سواد فردی را برای یک نویسنده به همراه داشته باشد. پس به هیچ وجه در این زمینه کم کاری سهل انگاری نکنید و سعی کنید آموزش های صحیح ساختارهای دستوری و صحیح نویسی املایی هر واژه را حتما مد نظر قرار دهید و روی آن تمرکز کنید. بخش دوم از صحیح نویسی این است که نویسنده ی انشا ، باید به مسائلی چون قواعد نوشتن یک جمله ، پاراگراف نویسی ، یکپارچگی متن و .. تسلط کامل داشته باشد و متن به هیچ وجه نباید دچار بهم ریختگی به لحاظ نظم نگارش باشد. از این رو شما پدر ومادر گرامی و یا شما مدرس گرامی که کنون مخاطب این مقاله هستید ، باید به این نکته توجه داشته باشید که وقت گذاشتن روی این بخش از ویژگی های یک انشا ، می تواند گام های بزرگ و موثری را در نوشتن یک انشای خوب برای کوودک و یا دانش آموزش شما به ارمغان بیاورد و نتیجه ی خوبی را در بر داشته باشد.

 

[NIRI]

۳) ارتباط موضوع و انشا

بسیاری از کودکانی که انشا می نویسند ، موضوع انشا را خوب درک نکرده اند و اکثرا به همین دلیل است که انشایی بی ربط با موضوع می نویسند.پس توجه داشته باشید که دیگر ویژگی یک انشای خوب این است که متن نگارش شده با موضوع مرتبط باشد. هر میزان نیز که کودک شما و یا دانش آموز شما انشای صحیح و اصولی بنویسند و هر میزان که یک نویسنده تمامی موارد لازم برای نوشتن یک انشای خوب را رعایت کرده باشد ، اما انشای او با موضوعی که در حال نگارش در باب آن است ، همخوانی نداشته باشد ، طبیعتا این انشا از درجه ی اعتبار ساقط است و انشای خوبی نخواهد شد ، چرا که نخستین گام های نوشتن یک انشا ، یعنی درک موضوع انشا در متن رعایت نشده است. یک مثالی نیز در این باب خدمتتان عرض کنیم ، خالی از لطف نیست و کمی نیز فضای بحث برایتان تلطیف می شود. کودکی برای امتحان انشا نویسی ، بسیار بسیار مطالعه می کند. او سعی می کند با خود هر چه که باید و شاید را مرور کند تا بهترین نمره را از این درس بگیرد. از قضا فصلی که او برای امتحان انشا می رود ، فصل بهار بوده و کودک با خود فکر می کند که بدون شک یکی از موضوعات انشا این است که فصل بهار را توصیف کنید و یا اینکه موضوعی در اختیارش قرار میدهند که مربوط به فصل بهار است. او با تمام دانشی که دارد ، به سر جلسه ی امتحان می رود و ناگهان با اولین سوالی که مواجه می شود ، این است که فصل زمستان را توصیف کنید. کودک که تمام مبنای فکری اش را روی فصل بهار گذاشته بود ، جا می خورد ، اما از یک زیرکی استفاده می کند و می نویسد : ” زمستان فصل خوبی است اما بهار…. ” و شروع می کند از فصل بهار نوشتن. این مثال هر چند طنزی در دل خودش دارد اما بسیاری از دانش آموزان و انشا نویسان امروزی با این مشکل مواجه هستند و باید پیش از نوشتن انشا به آنان تفهیم کرد که موضوع انشا چیست و چگونه می توانند متنی بنویسند که مرتبط با موضوع انشا باشد.

 

[NIRI]

۴) مختصر بنویسید

هر متنی بنا برقالبی که نوشته می شود ، دارای ویژگی های ساختاری به لحاظ طول نوشتار است. بعنوان مثال ، شما هنگامی که می خواهید یک رمان بنویسید ، نیاز دارید که به شرح و بسط تمامی ارکان نوشته ی تان بپردازید و این نکته بیش از هر چیزی در طول نوشتار شما خودش را نشان میدهد. از سوی دیگر وقتی شما داستان کوتاه می نویسد و یا یک نامه را نگارش می کنید ، باید به این امر توجه داشته باشید که قالب شما برای شما یک محدودیت کلمات و همچنین طول نوشتار لحاظ می کند و شما ملزم هستید که حتما در همان بازه ی کلمات ، متن خودتان را به انتها برسانید. این امر در انشا نویسی نیز صادق است. هنگامی که شما قصد به نوشتن یک انشا می کنید ، باید بدانید که چه میزان محدودیت کلمات دارید. این امر بستگی به فرصتی که یک مدرس و یا یک موضوع در اختیار شما قرار میدهد ، نیز دارد اما به طور کلی در انشا نویسی نکته ی مهم این است که تمامی آنچه که می خواهید بگویید را در خلاصه ترین شکل ممکن ، بیان کنید و این کلید موفقیت شما در رسیدن به یک انشای خوب است. شما بعنوان یک نویسنده و یا بعنوان یک پدر و مادر و یا یک مدرس ، ملزم به آن هستید که از بسط دادن و همچنین زیاده گویی ها در نوشتار و یا انتقال مطالب پرهیز کنید و سعی کنید که در کوتاه ترین بازه ی ممکن بیشترین بهره وری را در متن خود نمایان کنید.

 

[NIRI]

۵) باور و اعتقاد قلبی به نوشته ی تان داشته باشید

انشا نویسی ، یک بستر رشد شخصی و شخصیتی است. اگر شما بعنوان یک نویسنده نتوانید آنچه را که به آن باور قلبی دارید و یا آنچه را که ذهنتان به آن فرمان میدهد ، را بر روی کاغذ بیاورید ، باعث می شود که انشای شما و متنی که برای انشای خودتان نوشته اید ، حس نا آشنا و غریبی را در مخاطب ایجاد کند. اگر شما بر اساس باور قلبی تان دست به نوشتار یک انشا نزنید ، آنگاه است که هم مخاطب شما از متن شما راضی نخواهد بود ،چرا که شما بسیار ساده و راحت المان هایی را در متن استفاده می کنید که مخاطب با کنار هم گذاشتن آنان متوجه می شود که شما ناراست می گویید و هم از سوی دیگر شما خودتان به شخصه با متن خودتان راحت نخواهید بود ، چرا که ذهن شما یک دستور میدهد و قلم شما بر خلاف آن دستور چیز دیگری می نویسد و این موجب می شود که متن شما از لحاظ محتوایی دچار یک بهم ریختگی معنایی و عدم یکپارچگی محتوا باشد. نکته ای که باید پدر و مادرها به آن توجه داشته باشند و مدرسین نیز به آن اهتمام ویژه بورزند ، ذکر این نکته است که به هیچ وجه نباید شرایطی را برای یک کودک و یا یک نوجوان فراهم آورند که در آن کودک و نوجوان به دلایل مختلفی از آنچه که در قلب خویش دارد ، دوری کند و چیزی بر خلاف عقیده و باور خود بنویسد. در این باب مثال ساده ای را پیش تر خدمتتان عرض کرده ایم و آن مثال معروف ، علم بهتر است یا ثروت ، می باشد. بسیاری از دانش آموزان و آنانی که می خواهند در باب این موضوع انشا بنویسند. بر خلاف باورهای قلبی شان که معتقدند ثروت بهتر است ، بخاطر رضایت دیگران و یا ترس از اینکه نمره ی خوبی دریافت نکنند ، سعی می کنند علم را انتخاب کنند و اگر شما متن این انشاها را مرور کنید ، در می یابید که به چه میزان هر کدام از این متن ها مصنوعی و به دور از واقعیت نوشته شده اند.