فرش دستبافت
فرش دستبافت استان مرکزی با نام تجاری فرش ساروق در جهان شهره است. کمتر موزه ای است که مزین به آثار هنرمندان و صنعتگران فرشباف استان نباشد، گلیم استان به خصوص گلیم ساوه از دوران صفوی با سابقه درخشان تولید شده و در حال حاضر گلیم گل برجسته استان در کشور پرآوازه می باشد. مسگری نیز در اراک و تفرش سابقه ای دیرینه دارد. از دیگر رشته های صنایع دستی در استان که قابلیت ها و زمینه های رشد و فعالیت زیادی دارند می توان از طراحی و نقشه کشی فرش، رفوگری، رنگرزی سنتی، جاجیم بافی، هنرهای چوبی شامل: منبت و کنده کاری روی چوب، معرق و محرق، پیکر تراشی، نازک کاری چوب، مشبک، ساخت سازهای سنتی و خراطی، صنایع فلزی شامل: قلمزنی روی مس، مسگری، سفیدگری، چلنگری، علامت سازی و دیر رشته ها: آینه کاری، گچبری سنتی، سوزن دوزی و رشته های وابسته به آن، گیوه بافی و گیوه دوزی، البسه محلی، سرامیک سفالگری و مجسمه سازی، صنایع دستی تکمیلی و تلفیقی، بامبو بافی، تراش سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی، تذهیب و نگارگری، بافتنی های سنتی، عروسک های محلی و … که بالغ بر ۶۶ رشته می باشد نام برد.گیوه بافی
یکی دیگر از صنایع دستی اراک را می توان گیوه سنجان نام برد. روستای سنجان در دامنه کوهی به نام قصبه قرار گرفته که باغ های گردوی زیادی دارد و به گیوه هایش معروف شده است. همان طور که می دانید گیوه نوعی پاپوش اصیل ایرانی ست که در فصل های گرم سال به جهت خنک نگه داشتن دما و عرق نکردن پا در بین برخی اقوام و مردم استفاده می شود. خوب است بدانید که این هنر و صنعت زیبا از دوره قاجاریه در شهر اراک وجود داشته و همچنان به حیات خود ادامه می دهد.تفرشی دوزی اراک
یکی دیگر از صنایع دستی اراک تفرشی دوزی است که نوعی رودوزی بر روی پارچه است. این هنر را درویشی دوزی هم می گویند. این نوع رودوزی در حاشیه ی پارچه انجام میشود بصورت یک حاشیه ی پهن که شباهت بسیاری با چشمه دوزی نیز دارد. برای تفرشی دوزی بر روی پارچه کاغذی با طرح مورد نظر را دوخت می کنند سپس بر روی طرح بخیه می زنند و در نهایت کاغذ را برداشته و طرحی زیبا در حاشیه پارچه ایجاد می شود. تفرشی دوزی در حال حاضر رونق چندانی ندارد ولی می توان زنان هنرمندی را در بخش هایی از اراک یافت که به این هنر مشغول هستند.مسگری اراک
مسگری از هنرهای قدیمی در استان مرکزی است. اگر سری به بازارهای قدیمی در شهر اراک بزنید صدای چکشی که مسگران می زنند را خواهید شنید و این صداها حاکی از این است که هنوز این هنر قدیمی پابرجاست. از مس برای ساخت وسایل گوناگونی مصرفی را استفاده می کنند مانند ظروفی که در آن غذا طبخ می شود که خواص زیادی را به غذا می دهد و از این رو شما می توانید به فروشگاه های مسگری اراک سری بزنید و بعنوان سوغات از هر کدام از این اشیا برای اقوام خود تهیه کنید.سفال ساوه
سفال از دیگر رشته های اولویت دار استان است، سبقه سفال سلطان آباد و سفال ساوه ریشه در عمق تاریخ دارد و برگی از تاریخ سفال ایران را ورق زده است. البته بغیر از این، یک سری سفال های محلی داریم، برای مثال در یکی از روستاهای خمین به نام برجک، به صورت خیلی ابتدایی نسبت به تهیه سفال اهتمام دارند و از صفر تا ۱۰۰ این کار هم توسط بانوان انجام می شود.تذهیب
تذهیب سیر و سلوکی است عاشقانه، پرواز ذهن پرگشوده ای است با توسن قلم که ره بر افلاک می برد. هنر تذهیب هنری کاملاً ایرانی است و نقوش سنتی به کار رفته در آن شامل: ابر، اسلیمی، ختایی، گره، کتیبه، شمسه، واگیره و رنگها در آن نقش اساسی را ایفا می کند.این هنر هم اکنون در بسیاری از شهرهای استان مرکزی و مشخصاً در اراک در حال ترقی چشم گیری است و هنرمندان فعال دراین رشته اکثراً شاگردان استادان بنام ایرانی می باشد.
تراش سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی
جواهرات به علت زیبایی، نوع ساخت، ارزش ذاتی و غیره قرنهاست که مورد توجه مردم عادی و پادشاهان بوده است. فلزات و سنگهای قیمتی از زمانهای دور توسط بشر به شکل تزئینی و هنری در آمده است تا برای زیور شخصی حیثیت اجتماعی و ... بکار برده شود.تجارت سنگهای گرانبها ، سومین رشته سودآور اقتصادی در جهان است و حجم مبادلات تجاری آن بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار در سال است که سهم ایران به رغم وجود کانی های قیمتی و نیمه قیمتی در بعضی از استان های کشور بسیار ناچیز است.با توجه به اینکه بازارهای کنونی دنیا تشنه سنگها و طرحهای غنی و هنری ایران در رشته تراش سنگهای قیمتی است، بی شک با ورود این سنگ ها و طرحها بازار بسیار پر رونقی خواهد داشت. این رشته در استان مرکزی با توجه به وجود معادن سنگ، زمینه بسیار متعددی را داراست. با توجه به آموزشهایی که سازمان صنایع دستی استان در زمینه تراش سنگهای قیمتی در سطح استان به انجام رسانیده است، این رشته در حال پیشرفت و ترقی است.
آثار چوبی
آثار چوبی از دیگر صنایع دستی استان است که سبقه تاریخی داشته و در امامزاده ها و بناهای تاریخی، آثار چوبی، گره چین، منبت به صورت ظریف، اورسی، در و پنجره های ورودی می توان آثاری از این هنر را دید.علاوه بر رشته هایی که عنوان شد، خوشنویسی و رودوزی های سنتی بخش های دیگر از رشته هایی بوده که در استان فعال هستند و زیرمجموعه سراجی سنتی و آثار چرمی را هم می توان از آثار صنایع دستی استان برشمرد.
معمولا در هر شهر و دیاری، مکانی برای نمایش آثار تولید شده بدست هنرمندان آن شهر در نظر گرفته می شود. در استان مرکزی و شهر اراک هم یکی از بناهای قدیمی شهر بعنوان موزه صنایع دستی در نظر گرفته شده که می توان آثار هنرمندان استان را در آن به نظاره نشست.
