صنایع دستی و هنر صنایع دستی تبریز

[elena_ar]

گلیم و ورنی بافی​

گلیم بافی یکی دیگر از هنرها و صنایع دستی خطه آذربایجان است که قدمتی طولانی دارد و از پشم، موی بز یا ابریشم بافته می‌شود. گلیم برای پوشاندن دیوار، زمین یا روانداز کاربرد دارد. گلیم سنتی معمولا با رنگ‌های گیاهی و در اندازه‌های مختلف به‌شکل مستطیل بافته می‌شود.

گلیم‌ها معمولا دو رو هستند. بافت گلیم بیشتر در شهرهای میانه، هشترود و مراغه رواج دارد. شاهسون معروف‌ترین نوع گلیم است که طرح‌های بزرگ و برجسته در آن به چشم می‌خورند که این طرح‌ها با نوارهای باریک از هم جدا شده‌اند. در گلیم شاهسون از رنگ‌های ملایم استفاده می‌شود. گلیم‌های بافته شده در میان اقوام مختلف از نظر ظاهر متفاوت هستند.

 

[elena_ar]

ورنی

ورنی یا سوماک، نوعی دست‌بافت خاص از جنس پشم، پنبه، کنف یا ابریشم است که از آن به‌عنوان زیرانداز یا روانداز استفاده می‌شود و به گلیم عشایری نیز معروف است. ورنی نوعی گلیم یک‌رو و بدون پرز است که روی دار عمودی، بدون نقشه و به‌صورت ذهنی، توسط زنان و دختران عشایر و روستایی بافته می‌شود.

ورنی بافی توسط عشایر، بیشتر در فصل قشلاق انجام می‌شود؛ چون فرصت کافی برای استراحت و سکونت دارند. در ورنی بافی از طرح‌های پیچ‌بافی، جناغی و هندسی استفاده می‌شود. چون در بافت ورنی از گره استفاده نمی‌شود، در دسته گلیم‌ها قرار می‌گیرد؛ ولی از نظر طرح، نقشه و ظاهر به قالی شباهت دارد. درمجموع بافت ورنی سخت است و نیاز به تبحر دارد.

 

[elena_ar]

ورنی‌های تهیه شده از ابریشم، ظرافت و زیبایی بیشتری دارند. این ورنی‌ها سبک‌تر و کم‌حجم‌تر از نوع پشمی هستند و مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرند. ورنی‌ها در اندازه‌های مختلف و به رنگ‌های لاکی، سرمه‌ای، سفید، پیازی و آبی روشن یافت می‌شوند. ورنی‌ها برای تهیه پشتی نیز به‌کار می‌‌روند.

 

[elena_ar]

هنر چاپ کلاغه‌ای از جمله رشته‌های صنایع دستی است که نیاز به تجهیزات زیادی ندارد و با ابزارهای ساده، محصولات زیبا و کاربردی تولید می‌کند. برای این نوع چاپ، طرح را به‌وسیله مهر و ماده‌ مقاوم، همچون صمغ، موم، پارافین یا پیه، روی پارچه می‌اندازند.

 

[elena_ar]

در چاپ کلاغه‌ای تار و پود پارچه از واکس پوشیده می‌شود و هر دو روی آن یکسان نقش می‌خورد. رنگ‌های مورد استفاده در این هنر، غالبا گیاهی هستند؛ همچون روناک، اسپرک، پوست انار و زردچوبه. تولیدات این نوع چاپ، جنبه صادراتی نیز دارند و گزینه بسیار خوبی برای تهیه سوغاتی محسوب می‌شوند.

 

[elena_ar]

سوزن دوزی
سوزن دوزی یا ابریشم دوزی از صنایع دستی معروف شهر ممقان در ۴۲ کیلومتری تبریز است. سوزن دوزی بیشتر، هنر دست دختران و زنان خانه‌دار است و اوقات فراغت آن‌ها را پر می‌کند. این هنر با نخ ابریشم، برروی پارچه دبیت مشکی یا متقال انجام می‌شود.

سوزن دوزی در گذشته بیشتر برای تزیین نوعی کلاه محلی کاربرد داشت؛ ولی امروزه محصولات متنوعی همچون زيرليوانی‌، کمربند، کفش، کیف، جليقه و رومیزی تولید می‌شوند. سوزن دوزی در واقع نوعی مهارت رودوزی است.

 

[elena_ar]

طرح‌های به‌کار رفته در سوزن دوزی معمولا ذهنی و بازتاب فرهنگ، دید و برداشت هنرمند از طبیعت هستند. گل‌ و بوته، عمده نقش‌های سوزن دوزی به شمار می‌روند. این هنر با ابزار ساده‌ای همچون سوزن و انگشتانه انجام می‌شود و محصولی بسیار ظریف و زیبا خلق می‌کند.