آموزشی *علائم نگارشی*

[Baharan]

شرح و توضیح واژگانی از یک دست​

برای پشت سر هم آوردن و شرح و توضیح چندین مورد از یک دسته به کار برده می‌شود.

مثال:

مراحل زندگی انسان عبارت است از: کودکی، جوانی و پیری.

 

[Baharan]

سه نقطه (…)​

زمانی که بخواهیم از نام بردن مواردی صرف نظر کنیم از سه نقطه استفاده می‌کنیم.

مثال:
مسائل فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و… بسیاری در جامعه وجود دارد.

 

[Baharan]

یک ستاره (*)​

نشانه‌گذاری ستاره در مواردی کاربرد دارد که نویسنده متن قصد دارد توجه مخاطب را به نکته‌ای جلب کند. اصول استفاده از این علائم نگارشی به شرح زیر است:

اگر در متنی برروی یا کنار واژه‌ای علامت ستاره باشد؛ به این معنی است که توضیحات بیش‌تری برای ان واژه در زیرنویس قرار داده شده است.


مثال:

مابل کتز در کتاب کوتاهی به نام آسان‌ترین راه* می‌نویسد: «هوآپونو پونو روش» درمان بومیان هاوایی است.

*به قلم همین مترجم به فارسی برگردانده شده است

نکته: دراکثر مواقع، برای درج پاورقی یا زیرنویس در متن، استفاده از اعداد بر ستاره مقدم‌تر است.

 

[Baharan]

دو ستاره (**)


این نوع از علایم نگارشی زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که نویسنده توضیحات یک واژه را در پاورقی صفحات قبل آورده است.

مثال:

به گفته «جفری شوآرتز» در کتابی عالی به نام ذهن و مغز** ذهن خودآگاه می‌تواند جرقه‌ای را در ذهن ناخودآگاه وتو نماید.

**ترجمه دکتر فرهاد فروغمند

 

[Baharan]

سه ستاره(***)



اگر نویسنده قصد این را داشته باشد که موضوع متن خود را تغییر دهد (تغییر سیاق متن) با ایجاد سه سطر فاصله و گذاشتن سه ستاره در وسط، نگارش موضوع بعدی خود را آغاز می‌کند.

مثال:

سوار ماشین شدیم و به سوی آینده‌ای نامعلوم حدکت کردیم.

***

چشم‌هایم را که بستم، عطر باد توی صورتم زد و رد ملایمی از درد، از خود برجا می‌گذاشت.

 

[Baharan]

خط تیره بلند (-)


خط تیره بلند برای قطع مطلب و قید جمله معترضه به کار می‌رود.

مثال:

کوهستان و مناظر زیبای آن – واقعاً‌ چه باشکوه و دل‌انگیز است – مرا از درد اعصاب آسوده کرد.

 

[Baharan]

خط کشیده (_______)


نشانه خط کشیده زمانی به کار می‌رود که بخواهیم اهمیت بخشی از نوشته ( دست نوشته یا ماشینی) را نشان دهیم.

مثال:

عکـــــس روی تو چو در آیـــــــــنۀ جـــــــــــــام افتاد عـــارف از خــندۀ مـی در طمــع خـام افــتاد

 

[Baharan]

پرانتز یا کمانک ( )

برای جدا کردن بعضی از جملات یا کلمات و یا توضیح جمله‌ای که خارج از بحث متن است، از این نشانه استفاده می‌کنیم. پرانتز دو نیم‌دایره است که جمله یا کلمه معترضه را در خود جای می‌دهد.

مثال:

ویرگول (کاما) یکی از علائم نگارشی در زبان فارسی است.

کاش بشود از از این دانشگاه خلاص شوم. یکی از همکلاسی‌هایم (همیشه شلخته و ژولیده پولیده) به من پیشنهاد داده تا پذیرش یک دانشگاه در تهران را بگیریم.

علم منطق، انسان را به درست فکر کردن وا می‌دارد. اغلب دانشمندان منطقی فکر می‌کنند و منطقی صحبت می‌کنند ( متاسفانه همکار من به هیچ وجه از منطق اطلاعی ندارد) که این، خود، نشانه شخصیت و کمال آن‌ها است.

کاربرد پرانتز برای نشان دادن تاریخ و یا سال وقوع حادثه
کشور ما در جنگ جهانی دوم (۱۹۴۵ م) به عنوان پل پیروزی متفقین نام‌گذاری شد.

 

[Baharan]

کروشه یا قلاب [ ]


این علامت نشانه الحاق است. گاهی در یک جمله یک یا دو واژه کم است یا از قلم افتاده است. این کمبود باعث نارسایی جمله می‌شود. به این خاطر واژه مشابهی را در نظر می‌گیرند.

مثال:

این خود نباید به بنشستن / که به هیچ ناگفته به (قابوس نامه)

این بیت بعد از تصحیح به صورت زیر می‌شود: این خود نباید به نبستن که به هیچ [حال] ناگفته به.

 

[Baharan]

گیومه یا نشانه نقل قول « .... »


نشانه نقل قول مستقیم است که در آغاز و پایان سخن یا حدیثی که به طور مستقیم از شخص یا منبعی نقل شده باشد، قرار می‌گیرد.



کاربرد گیومه برای نقل قول مستقیم


مثال:
مادر گفت: «مراقب بچه‌ها باش».



کاربرد گیومه برای تمییز واژه

گاهی برای تاکید و یا برجسته کردن یک واژه در جمله، آن را درون گیومه قرار می‌دهیم.

مثال:
مادربزرگم همه خارجی‌ها را «اجنبی» خطاب می‌کرد.