جدیدترین‌ها

خوش آمدید

با ثبت نام ، شما می توانید با سایر اعضای انجمن ما در مورد بحث کنید و همچنین تبادل نظر داشته‌باشید.

اکنون ثبت‌نام کنید!
  • هر گونه تشویق و ترغیب اعضا به متشنج کردن انجمن و اطلاع ندادن، بدون تذکر = حذف نام کاربری
  • از کاربران خواستاریم زین پس، از فرستادن هر گونه فایل با حجم بیش از 10MB خودداری کرده و در صورتی که فایل‌هایی بیش از این حجم را قبلا ارسال کرده‌اند حذف کنند.
  • بانوان انجمن رمان بوک قادر به شرکت در گروه گسترده نقد رمان بوک در تلگرام هستند. در صورت عضویت و حضور فعال در نمایه معاونت @MHP اعلام کرده تا امتیازی که در نظر گرفته شده اعمال شود. https://t.me/iromanbook

تاریخ ایران علت حمله سلجوقیان به ایران

اطلاعات موضوع

درباره موضوع به تاریخ, موضوعی در دسته تاریخ ایران توسط itszari. با نام علت حمله سلجوقیان به ایران ایجاد شده است. این موضوع تا کنون 344 بازدید, 17 پاسخ و 0 بار واکنش داشته است
نام دسته تاریخ ایران
نام موضوع علت حمله سلجوقیان به ایران
نویسنده موضوع itszari.
تاریخ شروع
پاسخ‌ها
بازدیدها
اولین پسند نوشته
آخرین ارسال توسط itszari.
موضوع نویسنده

itszari.

سطح
5
 
کاربر ویژه انجمن
کاربر ویژه انجمن
نویسنده انجمن
Oct
6,750
32,290
مدال‌ها
7
تاسیس حکومت سلجوقیان در قرن پنجم ه.ق در سرزمین ایران، منشا تحولات بسیاری در منطقه شد. این طایفه پیش از اقدام تشکیل دولت، فراز و نشیب های بسیاری را پشت سر گذاشته بودند. مهاجرت و ورود به مناطق شرقی ایران و
 
موضوع نویسنده

itszari.

سطح
5
 
کاربر ویژه انجمن
کاربر ویژه انجمن
نویسنده انجمن
Oct
6,750
32,290
مدال‌ها
7
چکیده:
تاسیس حکومت سلجوقیان در قرن پنجم ه.ق در سرزمین ایران، منشا تحولات بسیاری در منطقه شد. این طایفه پیش از اقدام تشکیل دولت، فراز و نشیب های بسیاری را پشت سر گذاشته بودند. مهاجرت و ورود به مناطق شرقی ایران و دخالت در مسائل سیاسی این نواحی، نقطه آغاز حرکت سیاسی این قبیله به حساب می آمد. حضور قدرت مند آن ها، تبادلات مابین حکومت ها را تغییر اساسی داد. آن ها پس از پیروزی های اولیه در مناطق شرقی به منطقه خراسان وارد شدند و سپس در مدت زمان کوتاهی سراسر ایران را تسخیر نمودند. بنابراین شناخت و آگاهی از چگونگی شروع قدرت گیری این حکومت اهمیت بسیاری دارد؛ چرا این امر می تواند ما را در تحلیل مسائل سیاسی، نظامی، فرهنگی و... پیش روی حکومت سلجوقیان کمک شایانی نماید. بر این اساس در مقاله حاضر به روش توصیفی و تحلیلی با استناد به اطلاعات منابع دست اول و تحقیقی به این موضوع خواهیم پرداخت و به این سوال مهم که ترکان سلجوقی چگونه سرزمین ایران را متصرف شدند؟ جواب خواهیم گفت.
کلید واژه: ایران، سلجوقیان، طغرل بیک، غزنویان، سلطان مسعود غزنوی، آل بویه.
 
موضوع نویسنده

itszari.

سطح
5
 
کاربر ویژه انجمن
کاربر ویژه انجمن
نویسنده انجمن
Oct
6,750
32,290
مدال‌ها
7
سرزمین ایران به دلیل موقعیت حساسی که در منطقه غرب آسیا دارد؛ در طول تاریخ همیشه مورد توجه اقوام گوناگون بود. این موضوع را حتی در مهاجرت اقوام آریایی از جنوب روسیه به درون ایران می بینیم. این روند تا مدت های طولانی حتی در دوران اسلام نیز نیز ادامه یافت. طایفه های گوناگونی هر یک به نوعی بر حسب شرایطی که داشتند؛ ایران را مسیر مناسبی برای مهارجت خویش بر می گزیدند. بنابراین این موضوع اهمیت زیادی در تحقیقات تاریخی و حتی جامعه شناسی دارد.
در اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم ه.ق، در جوامع اسلامی حکومتی یکپارچه وجود نداشت. طوایف دارای قدرت نظامی، هر یک بر حسب توانشان، به تصرف مناطقی پرداخته بودند و به تشکیل حکومتی هر چند کوچک پرداخته بودند. در مناطق شرقی، حدود خراسان و افغانستان غزنویان با وجود قدرت سلطان محمود غزنوی دچار مشکلات زیادی بودند. پس از مرگ وی و جانشینی ساطلان مسعود غزنوی بر مسند سلطنت در سال 421 ه.ق، شرایط منطقه تغییر بسیار زیادی نمود. وی به مانند پدر فاقد کارایی لازم بود و به همین دلیل با اشتباهات سیاسی فراوان زمینه های نفوذ ترکان را در خراسان فراهم کرد. مناطق شمالی ایران نیز اوضاعی بهتر نداشت. ماوراء النهر از داشتن یک حکومت یکپارچه محروم بود و به همین دلیل در اواخر قرن چهارم، سامانیان از اداره امور این منطقه ناتوان بودند. در شمال ایران، بازمانده حکومت آل زیار تحت لوای غزنویان به ادره منطقه خویش مشغول بودند.
 
موضوع نویسنده

itszari.

سطح
5
 
کاربر ویژه انجمن
کاربر ویژه انجمن
نویسنده انجمن
Oct
6,750
32,290
مدال‌ها
7
و اما در ایران مرکزی حکومت از هم گسیخته و پاشیده آل بویه، توسط شاهزادگان آن اداره می شد. هر یک از آن ها منطقه ای را به خود اختصاص داده بودند و به حکومت می پرداختند. این فرصت بسیار گران بهایی برای نیرویی تازه نفس برای تشکیل حکومت در این مناطق به حساب می آمد. یکی از این طوایف ترکان مهاجر بودند؛ که از نواحی آسیای مرکزی به سمت غرب مهاجرت کردند. حرکت آن ها چنان قدرت مند و سهمگین بود که تمامی حکومت های محلی شرق ایران توان مقابله با آن ها را نداشتنند و هر یک از آن ها به نوعی در صدد سرکوب و دفع خطر نظامی این گروه بودند. ترکان سلجوقی با اتحاد یکدیگر به آرامی به مناطق شرقی ایران نفوذ کردند و سپس با استفاده از ضعف حکومت های وقت به تشکیل دولتی تازه تاسیس در ایران اقدام کردند.
- پیشینه طوایف ترک و تشکیل حکومت سلجوقیان ایران:
مسکن اولیه ترکان، در آسیای مرکزی قرار داشته است. به مرور زمان به دلیل گسترش جمعیت به گروه ها و طوایف مختلفی تقسیم می شدند و هریک در صدد یافتن مکانی برای ادامه زندگی به مناطق اطراف مهاجرت می کردند. همین مسئله پراکندگی و آشفتگی تاریخی را در مورد آن ها به وجود آورده است. بر این اساس تحقیق در مورد مسکن اولیه آن ها مشکل فراوانی به همراه دارد. اکثر طوایف ترک در آسیای مرکزی به صحراگردی و بیابان گردی می پرداختند و از تمدن عالی و پیشرفته محروم بودند. اختیارات و قدرت روسای آن ها را قوانین، حقوق و رسوم قبیله ای محدود می کرد. رهبران این طوایف چیزی بیش از واسطه العقد در میان دیگران اعتباری نداشتند.(بویل ودیگران، 1381: 9، 5) این ضعف نیز باعث ابهامات فراوانی در ثبت وقایع تاریخی در مورد آن ها شده است.
 
موضوع نویسنده

itszari.

سطح
5
 
کاربر ویژه انجمن
کاربر ویژه انجمن
نویسنده انجمن
Oct
6,750
32,290
مدال‌ها
7
در منابع، قدیمی ترین امپراطوری ترکان به نام گوگ ترک، مربوط به قرن 6 م. می باشد. این حکومت پس از انقراض سلطان نشین مغولی پس از سال 551 م تاسیس یافته و قلمرویی از شمال چین تا دریای سیاه را شامل می شد و با تمدن های باستانی از جمله ایران، چین، بیزانس نیز ارتباط داشته است.(ستارزاده، 1386: 5) عباس اقلاب در این زمینه می نویسد: ««گوى ترك- تركهاى آسیاى میانه كه در ایران و تركیه و شام پراكنده شده بودند و در غرب آسیا سكونت داشتند، آنان را گوى ترك مى‏نامیدند كه تیره بزرگى از اوغوزها محسوب مى‏شدند. تامسون استاد دانشگاه كپنهاك مى‏نویسد که مورخ مغولى (سانانغ- سه‏تسن) به پیروى از این اصطلاح قدیمى تركان، طرفداران بیشمار چنگیز خان را «گوگ مغول» خوانده است.» پیشوند گوگ در اصطلاحات: گوگ ترك، گوگ مغول، گوگ اردو، بزرگى سازمان و وسعت بافت اجتماعى و فزونى نفرات آنان را مى‏رساند. ناگفته نماند كه در نخستین منابع مكتوب تركان، در قرن هشتم میلادى (سنگ‏نبشته‏هاى اورخون‏) از قبایل قراترك هم یاد شده است كه كول‏تكین خان معروف تركان، در محلى به نام تابار، در كنار نهر زرافشان با آنان بجنگ پرداخته است.»»(اقبال آشتیانی، 1384: 40)
 
موضوع نویسنده

itszari.

سطح
5
 
کاربر ویژه انجمن
کاربر ویژه انجمن
نویسنده انجمن
Oct
6,750
32,290
مدال‌ها
7
ترکان در آسیای میانه اتحادیه تیوکیوی شرقی را به وجود آوردند. تاریخ دقیق تاسیس آن مشخص نیست. در سال 127 ه.ق با حمله سه قبیله شورشی این اتحادیه از هم پاشید. به همین دلیل تعدادی از آن ها تحت رهبری خاقان اویغور در مغولستان باقی ماندند و رهبر آن ها ایلتبر مقام خاقانی را از آن خود کرد. اما بسیاری از آن ها به سمت غرب و جنوب مهاجرت کردند و تعدادی از آن ها در مناطق اطراف کوه های هندوکش و افغانستان در جستجوی مراتع بودند و تعداد دیگری از آن ها جذب ارتش حکومت های محلی شدند..(ستارزاده، 1386: 11)
هم چنین پس از فروپاشی اتحادیه تیوکیوی غربی، تعدادی از اقوام تیوکیوی شرقی نیز از جمله قارلق ها (کارلوک ها)، تغراوغوز (اغز)، چیگل و یغما به نواحی غرب – ایسی گل- مهاجرت کردند. احتمالا فشار قپچاق ها عامل مهمی در مهاجرت بعدی اغوزها به سمت جنوب و سرزمین های سیحن، شمال آرال و جیحون بوده است.(ستارزداه، 1386: 16) حضور ترکان در این نواحی تغییرات زیادی را به همراه داشت.
 
موضوع نویسنده

itszari.

سطح
5
 
کاربر ویژه انجمن
کاربر ویژه انجمن
نویسنده انجمن
Oct
6,750
32,290
مدال‌ها
7
یکی از گروه های ترک که در نزدیکی ایران زندگی می کردند؛ طوایف اغوزها بودند. آن ها پس از حرکت از آسیای مرکزی برای یافتن مناطقی برای چرای دام هایشان، در شمال دریاچه خوارزم، حدود رود سیحون و جیحون بین دریاچه آرال و خزر اسکان یافتند. این مردمان اجداد سلجوقیان در آینده محسوب می شدند.(پیرنیا و اقبال آشتیانی، 1380: 273؛ قدیانی، 1387: 466، 1)
خوشبختانه با وجود کمبود اطلاعات در مورد آن ها در قرون اولیه اسلامی، باز هم می توان خط سیری در مورد آن طوایف، تا تاسیس حکومت سلجوقیان به طور نسبی ترسیم کرد. حاکم کابل غلامان خاصه و جنگجویان مزدور خود را از میان شبانانی بر می گزید که در این مناطق زندگی می کردند. ترکان در دو قرن اول اسلامی بیشتر در شورش های های این منطقه بر ضد حکومت مرکزی شرکت می کردند. برای نمونه در سال 64 ه.ق پس از تسلط عبدالله خازم در خراسان، در پی ایجاد درگیری هایی ترکان، قلعه اسفاد را در هرات به تصرف خود درآوردند و تا نیشابور به جلو آمدند.(ستارزاده، 1386: 9) و یا در سال 191 ه.ق هنگامی که رافع بن لیث بر ضد هارون الرشید دست شورش زد؛ ترکان نیز به حمایت وی پرداختند.(بویل و دیگران، 1381: 65، 5؛ فرای و دیگران، 1381: 167، 4) در تاریخ کمبریج این چنین آمده است: «« این ناحیه صحنه نبردهایی بود که در آن امرای ایرانی با اعراب مهاجم که از جنوب بدان دست اندازی می کردند و...... می جنگیدند. امرای محلی برای دفع تهاجمات تازیان بارها ترکان را از خارج به این ناحیه دعوت می کردند.»(بویل و دیگران، 1381: 12، 5) این موضوع نشان از قدرت نظامی این مردمان جنگجو و هم چنین ناراضی بودن آن ها از وضعیت موجود بوده است. به همین دلیل آن ها بیشتر در حوزه مزدوران نظامی برای افراد کاربرد فراوانی داشتند. این موارد را باید سرآغاز فعالیت های ترکان در دوران اسلامی تلقی کرد.
 
موضوع نویسنده

itszari.

سطح
5
 
کاربر ویژه انجمن
کاربر ویژه انجمن
نویسنده انجمن
Oct
6,750
32,290
مدال‌ها
7
ترکان مستقر در مناطق شرقی ایران، تعامل زیادی با حکومت های ایرانی داشتند. سلسله های ایرانی منطقه شرق و ماوراء النهر برای بقای خویش مجبور به مقابله با ترکان بیابان گرد به مناطق شهرنشین این مناطق بودند. برای نمونه امیر اسماعیل سامانی در سال 280 ه.ق برای ایجاد امنیت در منطقه خویش به شهر طراز پایتخت ترکان نسطوری مذهب حمله کرد و آن ها را شکست داد.(زرین کوب، 1377: 188؛ فروزانی، 1388: 63) البته منافع اقتصادی حاصل از این جنگ ها و به دست آوردن تعداد زیادی برده را نیز نباید فراموش کرد. تعداد بسیار زیادی از آن ها به عنوان برده و ارسال خراج به حکومت های مرکزی مورد استفاده قرار می گرفتند. شاه کابل سالی 2000 غلام ترک اویغوی را برای عبدالله بن طاهر حاکم طاهریان ارسال می کرد.(ستارزاده، 1386: 11) هم چنین این مسائل نشان می دهد که حضور ترکان در این مناطق از لحاظ حکومت های هم جوار آن ها اهمیت زیادی داشته است.
به مروز زمان استفاده حکومت های هم جوار از نیروی ترکان در امور نظامی، به قدرت گیری آن ها در این نواحی منجر و حملات به مناطق اطراف – شرق ایران و ماورا النهر منجر شد. حکومت سامانیان بر اثر حمله دو دولت ترک نژاد قراخانیان و غزنویان در اواخر سده سوم ه.ق از میان رفت.(بویل و دیگران، 1381: 13، 5 ؛ فروزانی، 1388: 138) باسورث تحلیل زیبا در مورد اوضاع آن دوره در تاریخ کمبریج ارائه می کند: «« به قول باسورث: «« این ناحیه صحنه نبردهایی بود که در آن امرای ایرانی با اعراب مهاجم که از جنوب بدان دست اندازی می کردند و...... می جنگیدند. ارمای محلی برای دفع تهاجمات تازیان بارها ترکان را از خارج به این ناحیه دعوت می کردند.»»(بویل و دیگران، 1381: 12) با این وجود تا اوایل قرن پنجم ه.ق / یازدهم م هنوز مناطق ماورا النهر و خوارزم در دست حکومت های محلی ایرانی قرار داشت. اما با ورود به سده پنجم ه.ق، تحولات زیادی در منطقه ماورا النهر و شرق ایران به وجود آمد. این تغییرات سیاسی به مهاجرت گروهی از ترکان اغوز به درون ایران و تشکیل حکومت سلجوقیان منجر گشت.
- تشکیل حکومت سلجوقیان در ایران:
در این قسمت به زمینه های تشکیل امپراطوری سلجوقیان در سرزمین ایران می پردازیم.
- طایفه سلجوق در شرق ایران:
 
موضوع نویسنده

itszari.

سطح
5
 
کاربر ویژه انجمن
کاربر ویژه انجمن
نویسنده انجمن
Oct
6,750
32,290
مدال‌ها
7
طایفه سلجوقیان یکی از اقوام ترک نژاد منطقه آسیای مرکزی محسوب می شدند. آن ها پس از چندین قرن هم جواری در کنار سرزمین های اسلامی در شرق ایران و ماورا النهر، آهسته آهسته به سمت این مناطق راهی شدند. اقبال در این زمینه می نویسد: ««سلاجقه طایفه‏اى هستند از تركمانان غز و خزر كه در ایّام شوكت امراى سامانى در دشتهاى بحیره خوارزم (آرال) و سواحل شرقى دریاى آبسكون (بحر خزر) و دره‏هاى علیاى سیحون و جیحون سكونت داشتند و مساكن ایشان بین بلاد اسلامى ماوراء النّهر و مساكن تركان شرقى قرلق (خلّخ) و غزان غیر مسلمان فاصله بود و سلاجقه كه پیش از ریاست یافتن سلجوق، نامى بخصوص نداشتند؛ به همان علّت قبول اسلام و مجاورت با ممالك سامانى گاهى در كشمكش‏هاى بین این امرا و خانیان توران با سامانیان كمك می كردند و سامانیان به همین سبب مانع رفت ‏و آمد ایشان به بلاد خود نمی شدند.»»(پیرنیا و اقبال آشتیانی، 1380: 307) دیگر منابع دست اول و تحقیقی دیگر در مورد سلجوقیان نیز هر یک به این موضوع اشاره کرده اند.(راوندی، 1382: 270، 3؛ صفا، 1378: 10، 2) بر این اساس اجداد سلجوقیان نیز بخشی از ترکانی مجاور مناطق اسلامی قرار می گرفتند. با مرور زمان بر جمعیت و قدرت آن ها در این نواحی افزوده شد.
لاکهارت معتقد است که در چهارده قرن پیش از این، طایفه خلج جزء اتحادیه بزرگى به نام خلخ یا – قرلق -‏ در جنوب و غرب دریاچه اسك كل قرار داشت. اما آن ها پس از مدتی از اتحادیه خلخ جدا شدند و به طرف غرب و جنوب غربى مهاجرت كرد.(لاکهارت، 1383: 72) این موضوع نشان از قدمت این طایفه می باشد که مدت ها پیش از حرکت به سمت غرب در مسائل سیاسی منطقه خویش حضوری فعال داشتند.
 
موضوع نویسنده

itszari.

سطح
5
 
کاربر ویژه انجمن
کاربر ویژه انجمن
نویسنده انجمن
Oct
6,750
32,290
مدال‌ها
7
در آشفتگی های مناطق شرقی، رهبری طایفی از ترکان غز به دست سلجوق به دقاق افتاد. وی در اواخر دوره سامانیان با قبیله خود از توران به سرزمین مسلمانان – ناحیه جند - مهاجرت کرد.(حامد اصفهانى‏، 2004: 7؛ مشکور، 1350: 72) صفا در مورد نام سلجوق به دقاق می نویسید: ««سلجوق‏ بن‏ دقاق‏ دقاق (تقاق) به معنى «سخت كمان» رئیس یكى از قبایل تركمان و از مقدّمان تركان غز بوده و میان آنان نفوذ بسیار داشته است.»»(صفا، 1378: 10، 2) در همین دوره بر طبق منابع وی و طایفه اش به به اسلام گرویده اند.(حلمی، 1384، 16)
سلجوق به دقاق در میان قبایل دشت خزر به تمیر بالیغ شهرت داشت که به معنای کمان و احتمالا به مناسبت مهارت وی در تیزاندازی بوده است. وی در نخستین گام در راه کسب قدرت به خدمت یبغو فرمانروای اوغوزها درآمد.(ستارزاده، 1386: 21) پس از مدتی آن ها به حمایت حاکم شهر جند در مقابل کفار برخواستند و مانع خراجگذاری قوم مسلمان این شهر به دست خزرها شدند. این مسئله دوستی ملوک ترکستان و ماورا النهر را با سلجوقیان به همراه داشت.(مشکوتی، 1343: 3-2) در واقع وی فرستاده یبغو، ینی کند را که هر ساله برای اخذ ساکنان مسلمانان ساحل چپ و سیحون می آمد؛ را فراری داد.(ستارزداه، 1386: 21) تغییر آیین و گرایش به دین اسلام در فرآیند قدرت گیری آن ها در منطقه بسیار موثر بود. بدون شک به دنبال وی کلیه نزدیکان، ملازمان او نیز به آیین جدید پیوسته اند. از این پس آن ها نه تنها به چشم کفار دیده نمی شدند؛ بلکه در منازعات میان حکومت های اسلامی و دولت های کافر مذهب شرق ماورا النهر به نفع مسلمانان وارد جنگ می شدند. برای نمونه می توان به استفاده امیر سامانی از آن ها در مقابل حملات هارون بن ایلک خان که قسمتی از متصرفات سامانیان را تصرف کرده بود، اشاره نمود؛ که سلجوق پسر ارشد خویش اسرائیل را برای کمک فرستاده بود. این مسئله در زمان آخرین امیر سامانی – اسماعیل بن نوح متوفی 396 ه.ق برعکس شد و او از یبغو صاحب ینگی بند بهره بردو طایفه سلجوق در مقابل به طرفداری از قراخانیان در این نبرد پرداختند.(ستارزاده، 1386: 23)
 
بالا پایین