آموزشی فعل مجهول در فارسی

['Nika]

این ساخت‌ها به‌طور معمول در نگارش امروزی استفاده نمی‌شوند اما آشنایی با آن‌ها از این جهت مهم است که برای تشخیص فعل مجهول در متون و اشعار کهن به مشکل برنخوریم.

 

['Nika]

مثال ۱

در بیت زیر، شاعر برای مجهول‌سازی فعل به جای «غنچه با مرغ سحرخوان سرگران شده بود» از ساخت دیگری استفاده کرده است:

غنچه با مرغ سحرخوان سرگران گردیده بود
از کناری باد صبح انداخت خود را در میان
(وحشی بافقی)

 

['Nika]

مثال ۲

در این مثال، فردوسی به جای اینکه بگوید :‌«جدا شده بود» از ساخت «گشتن» استفاده کرده است:

همی رفت گلشهر تا پیش ماه
جدا گشته بود از بر ماه شاه
(فردوسی)

 

['Nika]

مثال ۳

در این متن نیز، «جمع آمده بودند»، به جای «جمع شده بودند» آمده است:

«مُشتی غوغا و مفسدان که جمع آمده بودند.»
(بیهقی)

 

['Nika]

استفاده از تکواژ «ـَ ند»
برای مثال جمله «حکایتی آورده اند.»، حالت دیگری است از جمله «حکایتی آورده شده است.» که هر دو این جمله‌ها، حالت مجهول این جمله هستند: «(قدیمیان) حکایتی را آورده اند.»