معرفی فلوت

[ᴺᴵᴸᴼᶠᴬᴿ]

ساز فلوت یکی از سازهای بادی در موسیقی کلاسیک، جَز، راک، پاپ و … است که صدای بسیار دلنشین و گیرا دارد، اما متاسفانه در کشور ما عامه مردم آن را نمی‌شناسند. این ساز به صورت تکنوازی یا به همراه سازهای دیگر نواخته می‌شود. اگرچه در ابتدا ممکن است با دیدن ساختمان کامل و پیشرفته فلوت، فراگیری و نواختن آن اندکی دشوار به نظر برسد، ولی مطمئن باشید که با کمی پشتکار و علاقه می‌توانید نواختن آن را آغاز کنید. اما مسئله‌ای که در فراگیری ساز فلوت مانند هر ساز دیگری مهم است، آشنایی با خانواده فلوت یا به عبارتی انواع فلوت است. به همین دلیل سعی داریم در این مقاله به معرفی انواع فلوت بپردازیم.

 

[ᴺᴵᴸᴼᶠᴬᴿ]

ساز فلوت قدیمی‌ترین ساز شناخته شده جهان است. فلوت‌های باستانی که اخیرا از اعماق زمین کشف شده‌اند، طبق تشخیص باستان شناسان، همگی از جنس استخوان بوده‌اند و غالبا توسط مصری‌ها و یونانیان باستان مورد استفاده قرار می‌گرفتند. هرچند نوع و عملکرد این فلوت‌ها با انواع فلوت که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد، متفاوت بودند. فلوت‌های جدید به عنوان فلوت افقی (زاویه قرار گرفتن آن در جهت راست یا چپ نوازنده است) با تعداد کمی سوراخ روی آن شناخته می‌شوند که اولین نمونه‌های آن مربوط به سده یکم تا چهارم قبل از میلاد می‌باشد.

فلوت‌های چوبی ساده با شش سوراخ روی آن، در دوران قرون وسطی و دوره رنسانس، در موسیقی عامیانه و نظامی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. با این وجود به دلیل لحن صدای تولید شده و پیچیدگی در نحوه حرکات انگشتان در حین نواختن، در موسیقی چندان دیده نشد. فلوت‌هایی که تا قرن نوزدهم طراحی و ساخته می‌شدند، با سه ویژگی قطر لوله، سوراخ‌های صدا و کلیدهای جدید تقسیم می‌شدند، اما پس از آن یک طلاساز موسیقیدان به نام تئوبالد بوهم انقلابی در طراحی انواع فلوت به وجود آورد.

سیستم بوهم، همانطور که امروزه نیز شناخته شده است، سیستمی است شامل میله‌ها، سنجاق‌ها و فنرها به‌طوری‌که امکان بسته شدن همزمان چند کلید را فراهم می‌کند. کاری که تا قبل از آن به تنهایی توسط انگشتان قابل اجرا نبوده است. بنابراین بوهم یک سیستم بسیار ساده برای نوازندگان پدید آورد. او با استفاده از فلزات مختلف، مهر و موم کردن سوراخ‌های صدا با پدهای مختلف و ایجاد برش‌های جدید، فلوت را برای یافتن بهترین کیفیت صدا آزمایش کرد.

 

[ᴺᴵᴸᴼᶠᴬᴿ]

انواع فلوت که امروزه توسط آن‌ها می‌نوازیم، همگی بر اساس مدل بوهم ساخته شده‌اند. در طول قرن‌های 19 و 20 فقط تغییرات جزئی روی آن‌ها انجام گرفته است. این مسئله خود شاهدی بر مهارت بوهم در ساخت خانواده فلوت است. پس از روی کار آمدن سیستم بوهم، هنگامی که فلوت صدای قابل اعتماد و لحن زیبای خود را به نمایش گذاشت، آهنگسازان بار دیگر فلوت را در آثار خود به کار گرفتند.

اما همانطور که می‌دانید فلوت‌ها انواع مختلفی دارند که هرکدام دارای ویژگی‌های منحصر بفردی هستند. در بخش‌های بعدی این مقاله به معرفی انواع فلوت و شرح مختصری از هرکدام می‌پردازیم.

 

[ᴺᴵᴸᴼᶠᴬᴿ]

انواع فلوت مدرن​

خانواده فلوت 4 عضو اصلی دارد (اگرچه اعضای کمیاب و کم استفاده دیگری نیز وجود دارد). همه اعضای خانواده فلوت نت‌های یکسانی را به اشتراک می‌گذارند، اما تفاوت‌های مهمی در میزان نفس، حمایت از نفس و شکل دهان میان آن‌ها وجود دارد.

فلوت پیکولو​

فلوت پیکولو (Piccolo) کوچکترین ساز فلوت در خانواده فلوت می‌باشد. فلوت پیکولو در زبان ایتالیایی به معنای فلوت کوچک است. این ساز یکی از سازهای بادی است که محدوده صدایی آن یک اکتاو بالاتر از فلوت کنسرتی و بالاتر از صدای انسان است. معمولا در اکسترها از فلوت پیکولو برای شبیه سازی صداهای طبیعی مانند آواز پرندگان و طوفان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

استفاده از پیکولو از اواخر قرن هجدهم شروع شد و به تدریج به جایگزینی برای نی لبک (Flageolet) تبدیل گشت. پیکولوها اغلب برای دوبل کردن صدای ویولن‌ها یا سایر فلوت‌ها به صورت همنوازی، نواخته می‌‌شوند که اغلب به دلیل انتقال به یک اکتاو بالاتر به صدای ایجاد شده تلالو و درخشش خاصی می‌دهند. در گذشته این ساز از انواع مختلف چوب، شیشه یا عاج ساخته می‌شد، اما امروزه از انواع مختلف مواد مانند پلاستیک، رزین، برنج، نیکل، نقره و انواع چوب‌ها نیز ساخته می‌شود.

 

[ᴺᴵᴸᴼᶠᴬᴿ]

کنسرتی، نقره، تراورسیر، کلیددار)​

این نوع فلوت در ایران به اشتباه فلوت کیلدار شناخته می‌شود.‌ (مانند آن است که بگوییم ویولن سیم‌دار!!)

فلوت (فلوت کنسرتی، فلوت نقره، فلوت تراورسیِر، فلوت کلیددار) رایج‌ترین عضو خانواده فلوت، و همان فلوتی است که همه ما می‌شناسیم و دوستش داریم. این نوع از فلوت، یک ساز غیر انتقالی است که همانطور که نت‌های آن در موسیقی نوشته شده است، صدا می‌دهد. صدای فلوت در تمامی محدوده‌های صدایی همگن است به جز پایین‌ترین محدوده صدا (بم‌ترین) و بالاترین محدوه صدا (زیرترین) و صدایی دلنشین، نرم و موزون و گرم و پرحجم تولید می‌کند.

فلوت به طور معمول از نقره یا نیکل ساخته می‌شود، اما ممکن است از فلزات گرانبهاتری مانند پلاتین یا طلا نیز در ساخت این نوع از فلوت استفاده شود

 

[ᴺᴵᴸᴼᶠᴬᴿ]

فلوت‌های ژاپنی (شاکوهاچی)​

ژاپن دارای 8 نوع فلوت سنتی است که ترکیبی از سازهای رو به جلو و سازهای افقی هستند. یکی از آن‌ها فلوت شاکوهاچی (Shakuhachi) است که در موسیقی محلی و موسیقی جَز مورد استفاده قرار گرفته است. این سازها با دقت تمام توسط استادکاران حرفه‌ای ساخته می‌شوند و دارای رنگ آمیزی غنی و توانایی خم شدن به طور قابل توجهی هستند. در ساخت فلوت شاکوهاچی یک تکه از عاج فیل استفاده شده است که موجب تولید صداهای ظریف می‌شود.