به طور کلی می‌توان گفت که برگردان مفاهيم گفتاري و نوشتاري از يك زبان به زبان ديگر را كه هدف ازآن ايجاد پلي ارتباطي ميان دو فرهنگ و دو زبان مختلف است را ترجمه مي‌نامند .در یک جمله باید گفت: «علم ترجمه جزء لاینفک سایر علوم است و چه بسا در درک دستاوردهای سایر علوم در دنیای کنونی نقشی بسزائی دارد که این خود موجب گسترش علم به نقاط مختلف کره خاکی، از زبانی به زبان دیگر می‌گردد.»
آموزشی فن ترجمه
- نویسنده موضوع آساهیر
- تاریخ شروع
اطلاعات موضوع
پس فن دشوار ترجمه را باید جدی گرفت. زبان مجموعه‌ای از نشانه‌های قراردادی است که به وسیله آن مقصود خود را به دیگران می‌رسانیم. با توجه به گستردگی اقوام انسانی در سراسر جهان، هر قوم بنا بر آداب و رسوم خاصش، از زبان خاصی برای برقراری ارتباط با همنوعانش در آن قوم استفاده می‌کند. مشکل از آنجا نمود پیدا کرد که اقوام مختلف در صدد ارتباط و معامله با اقوام همسایه برآمدند.
برای برقراری ارتباط انسانها نیاز داشتند تا از نشانه‌ها و اصول قراردادی زبان قوم مقابل اطلاع داشته باشند تا بتوانند آنرا در زبان خود معادل‌سازی کنند. همین نیاز اولیه بود که در طی سالیان، علمی به نام ترجمه را شکل داد. ترجمه برگردان متنی از زبان مبدا به زبان مقصد بدون كوچكترین افزایش یا كاهش در صورت و معنی است. این تعریف اگرچه دقیق است اما صرفا جنبه نظری دارد، زیرا هیچ پیامی را نمی‌توان بدون تغییر در صورت و معنی از زبانی به زبان دیگر منتقل كرد.
این مساله به ساختارهای متفاوت زبانها باز می‌گردد. هر زبان از واژگان خاص خود استفاده می‌كند؛ هر یك از این واژه‌ها معنی یا معانی ویژه خود را دارا هستند. همانطور که همگان می‌دانند برگردندان لغات و اصطلاحات از زبان مبدأ به زبان مقصد ترجمه نامیده می‌شود. که همین امر به زبان بسیار ساده به دو نوع کلی تقسیم بندی می‌شود:
- انگلیسی به فارسی
- فارسی به انگلیسی
نوع اول که البته اکثر قریب به اتفاق مترجمین به آن می‌پردازند؛ نیازمند یادگیری زبان انگلیسی است که همان مهارت اکتسابی را شامل می‌شود و همچنین مستلزم درک مطلب بالای مترجم می‌باشد. البته شایان ذکر است که درک مطلب یکی از نشانه‌های مهارت ذاتی مترجم است. زیرا که جملات بیان شده در همه زبانهای دنیا همیشه صریح نیستند و گاهی اوقات ابهام داشته و دارای چند معنی هستند. این مشکل در یک زبان بیگانه برای یک مترجم بیشتر نمود می‌کند. البته درک مطلب از طریق آشنائی مترجم با موضوع مورد ترجمه نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است.
کلمات فنی هر رشته‌ای را باید به زبان گفتاری آن رشته ترجمه نمود. این به آن علت است که انسانها در زبانهای مختلف، اول صحبت نموده‌اند بعد زبان‌شناسان آن زبان را به تحریر درآورده‌اند، اصطلاحات در آن رشته خاص بکارگرفته شده‌اند، بعد جزء آن رشته تخصصی شده‌اند. پس باید با لغات مصطلح آن رشته تخصصی و زبان تحریری آن مطلب آشنا بود. در هر حال آشنائی با موضوعی که قرار است مفاهیم کلمات آن را از زبان مبدأ به زبان مقصد منتقل نمود از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
در نوع دوم ترجمه که از فارسی به انگلیسی است و گروه خاصی از شبکه مترجمین به آن می‌پردازند و البته باید گفت که کار بسیار سختی می‌باشد فاکتورهای مهمی دخیل هستند، اینجاست که فرد باید به زبان انگلیسی مسلط باشد. به عبارت بهتر «اصل» در ترجمه فارسی به انگلیسی بر آن است که «مترجم باید انگلیسی بیاندیشد تا بتواند انگلیسی بنویسد.» تا زمانی‌که مترجم از اصطلاحاتی که برای رشته‌ای خاص استفاده می‌شود اطلاعات کافی نداشته باشد، ترجمه‌ی در خور و شایسته نمی‌تواند ارائه دهد
در تجربه شخصی نگارنده‌ی این مطالب در ترجمه‌ی فارسی به انگلیسی که برگردان بروشورهای پروژه‌های مترو مختلف داخل ایران بود، کمک گرفتن از همسر نگارنده که در زمینه دستگاه‌های تی بی ام (ماشین آلات حفاری تونل) تخصص داشت، آشنائی کامل پیدا نموده و موفق به برگردان فارسی به انگلیسی شدند. به طور کل انواع ترجمه را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم‌بندی نمود:
اول: ترجمه موضوعی
دوم: ترجمه لفظ به لفظ
اول: ترجمه موضوعی
دوم: ترجمه لفظ به لفظ
به درستی نمی‌توان گفت که در چه جور متنی می‌توان از ترجمه موضوعی و یا در چه مطلبی می‌توان از شیوه لفظ به لفظ استفاده کرد. به کارگیری فنون ترجمه می‌تواند به صورت سلیقه‌ای توسط مترجم اعمال شود؛ البته با رعایت قوانین و فنون اصلی ترجمه. مثلاً در یک متن تخصصی کامپیوتر یک مترجم مجاز به استفاده از ترجمه موضوعی نیست. این نوع ترجمه مستلزم حذف یکسری اصطلاحات فنی است که موجب از دست‌رفتن بخش مهمی از اطلاعات موضوع خواهد شد.
از طرفی در ترجمه متون ادبی ممکن است ترجمه لفظ به لفظ موجب سردرگمی و خستگی خواننده مطلب شود. زیرا که در برخی موارد نمی‌توان جایگزین کاملاً مناسب با اصطلاح ادبی ارائه‌شده را در زبان مقصد یافت و ترجمه موضوعی راه‌گشائی بسیار منطقی است که به شیوایی متن ترجمه کمک قابل‌توجهی می‌نماید. البته در تجربه شخصی نگارنده ترجمه شفاهی کاری بسیار سخت و پر از استرس بود که در صورت کوچکترین بی‌دقتی و ضعف تمرکز خسارات جبران‌ناپذیری را به بار می‌آورد. ترجمه قرارداد‌های تجاری با شرکتهای سوئیسی و آلمانی از یک طرف و به طور همزمان تطبیق گفته‌های آنان با آنچه که در متن قرارداد آورده بودند از طرف دیگر کار بسیار سختی را رقم می‌زد.
