باستان شناسی قدیمی‌ ترین مومیایی جهان، متعلق به پرتغال است نه مصر!

[اولدوز]

شواهد باستان شناسی نشان می‌دهد که قدیمی ترین مومیایی جهان نه در مصر و شیلی که در پرتغال بوده است. پیشتر کارشناسان بر این باور بودند که مردم اروپا مومیایی نمی‌شده‌اند.

 

[اولدوز]

تقریبا ۶۰ سال پیش، یک باستان شناس از تعدادی اسکلت که در یک قبر ۸ هزار ساله در جنوب پرتغال قرار داشتند، عکاسی کرد. حالا بررسی‌های جدید این عکس‌های چاپ نشده نشان می‌دهد که قدیمی ترین مومیایی جهان به مصر یا شیلی تعلق ندارد، بلکه اروپایی است.

 

[اولدوز]

در دهه ۱۹۶۰ باستان شناسان به کاوش در منطقه Sado Valley در جنوب پرتغال پرداختند و در خلال همین کاوش‌ها بود که تعدادی جسد از دوران باستان پیدا شد. جالا پژوهشگران پس از چندین سال و با بررسی عکس‌ها و بازدید از محل دفن اسکلت‌ها به این نتیجه رسیدند که حداقل یکی از این جسدها مومیایی بوده است.

البته نشانه‌هایی وجود دارد که دیگر جسد‌های یافت شده نیز احتمالا مومیایی شده بوده‌اند. بدین ترتیب می‌توان گفت که احتمالا مومیایی کردن در این بخش از پرتغال فرآیندی رایج بوده است. پروسه پیچیده مومیایی کردن از بیش از ۴۵۰۰ سال پیش در مصر رایج بود و پیش از این نیز برخی شواهد به مومیایی کردن در سال ۱۰۰۰ پیش از میلاد مسیح در بخش‌هایی از اروپا اشاره داشتند.

 

[اولدوز]

اما نمونه جدید یافت شده در پرتغال، قدیمی ترین مومیایی جهان تلقی می‌شود و از رکوردار پیشین یعنی مومیایی‌های یافت شده در بیابان آتاکامای شیلی هم ۱۰۰۰ سال قدیمی‌تر است. Rita Peyroteo-Stjerna، زیست باستان‌ شناس دانشگاه اوپسالا سوئد در این رابطه گفت:

 

[اولدوز]

اگرچه مومیایی کردن در مناطق خشکی همچون بیابان آتاکاما راحت است؛ اما پیدا کردن شواهد مربوط به آن در اروپا سخت است. زیرا آب و هوای مرطوب اروپا به ندرت اجازه باقی ماندن بافت‌های نرم مومیایی را می‌دهد. یافتن اینگونه موارد خیلی سخت است؛ اما می‌توان با روش‌های ترکیبی و تحقیقات میدانی به نتیجه رسید.

 

[اولدوز]

راز عکس‌های چاپ نشده
یک باستان شناس پرتغالی به نام Manuel Farinha dos Santos در سال ۲۰۰۱ فوت کرد و در میان وسایل همین فرد بود که چند رول عکس چاپ نشده که به مومیایی جدید اشاره می‌کردند، یافت شدند. Manuel Farinha dos Santos در اوایل دهه ۱۹۶۰ روی جسد‌های باقیمانده‌ از کاوش‌های Sado Valley کار کرده بود.

 

[اولدوز]

وقتی پژوهشگران این عکس‌های قدیمی را چاپ کردند، متوجه حضور تعدادی عکس سیاه و سفید از ۱۳ محل دفن مرتبط با دوران میان‌سنگی شدند. اگرچه برخی اسناد و نقشه‌های کشیده شده با دست از این مکان در موزه ملی باستان‌ شناسی پرتغال در لیسبون نگهداری می‌شوند؛ اما کسی از این عکس‌ها خبر نداشت و آنها یک فرصت منحصر به فرد را در اختیار باستان شناسان قرار داده‌اند.

پس از بازسازی محل تدفین در دو مکان مختلف، دانشمندان متوجه شدند که دست‌ها و پاهای یکی از اسکلت‌ها با حالت طبیعی خود فاصله داشته است. این موضوع نشان می‌دهد که پس از مرگ، جسد فرد به واسطه طناب‌هایی که الان وجود ندارند، محکم بسته شده است.

 

[اولدوز]

پژوهشگران همچنین متوجه شدند که استخوان‌های اسکلت هنوز از بخش‌های مختلف بدن جدا نشده بودند. این موضوع مخصوصا در رابطه با استخوان‌های کوچک پا اهمیت زیادی دارد؛ زیرا این استخوان‌ها در حالت عادی وفتی که بدن پوسیده می‌شود، کاملا از پا جدا می‌شوند.

از طرفی خاک این قبر باستانی نیز تکان نخورده بود. در حالت عادی، وقتی بخش‌های نرم‌تر بدن پوسیده می‌شوند، جسد کوچکتر می‌شود و خاک به تدریج جای خالی ایجاد شده را پر می‌کند. عدم تغییر در خاک نشان می‌دهد که جسد به صورت عادی دفن و پوسیده نشده است. روی هم رفته این شواهد نشان می‌دهند که با یک مومیایی طرف هستیم.

 

[اولدوز]

در واقع در ابتدا جسد را خشک کرده بودند و سپس به تدریج با سفت کردن طناب‌های اطراف، آن را کوچکتر کرده‌اند تا به مومیایی تبدیل شود.

فرآيند مومیایی کردن در اروپا
آزمایشات انجام شده روی نحوه تجزیه جسد انسان در دانشگاه تگزاس به پژوهشگران در ارزیابی نحوه مومیایی کردن اجساد در دوران باستان کمک کرد. اینگونه به نظر می‌رسد که ابتدا جسد را با طناب بسته و در یک سازه بلند یا یک سکوی برجسته قرار می‌دادند تا مایعات مربوط به تجزیه خارج شده و با بدن تماس نداشته باشند.

 

[اولدوز]

همچنین گویا فرآيند مومیایی کردن شامل استفاده از آتش برای خشک کردن جسد هم میشده است. در مراحل بعدی به تدریج طناب‌های اطراف جسد را محکم می‌کردند تا هم آناتومی کلی بدن حفظ شود و هم فشار بیشتری روی دست و پا وارد آيد.

اگرچه شواهد مربوط به دیگر اسکلت‌های یافت شده در این محل نیز نشان می‌دهد که با همین روش مومیایی شده‌اند؛ اما هیچکدام به اندازه مومیایی اول ترکیبی از شواهد قوی را ندارند.

برخی از پژوهشگران بر این باورند که شاید برخی از اجساد از مکان‌های دیگر برای دفن به Sado Valley آورده شده بودند و افراد برای حمل آسان‌تر آنها، اجساد را مومیایی کرده‌اند. همانطور که پیشتر گفتیم، مومیایی کردن به سبک‌ شدن و کوچک شدن جسد منجر می‌شود.