مردم شناسی ایران قوم کرمانج

[DELVAN.]

«قوم کُرمانج» یا «کِرمانج» قبیله‌ای از مردم کرد هستند که در ترکیه، سوریه، عراق و بخشی از آسیای میانه و اروپا زندگی می‌کردند. این قوم حدود ۷۰ درصد از تمام کردهای جهان را شامل می‌شود که امروزه در بیش از ۳۰ کشور پراکنده‌ شده‌اند.

 

[DELVAN.]

تمام اقوام ساکن در جای‌جای ایران پهناور با وجود تفاوت‌های فرهنگی، از هویت و ریشه ایرانی پشتیبانی می‌کنند و در طول تاریخ، با روابط دوستانه و فداکاری‌های خود، توانسته‌اند از مرزهای این آب و خاک محافظت کنند. بزرگ‌ترین وجه اشتراک این اقوام این است که همگی خود را دارای هویت ایرانی می‌دانند.

 

[DELVAN.]

در میان اقوام، طایفه‌ای از کردها به نام «کرمانج» وجود دارد که اغلب در خراسان شمالی سکونت دارند و دارای فرهنگ، آداب و رسوم، گویش و پوشش منحصربه‌فردی هستند. صنایع دستی مردم کرمانج و موسیقی این قوم که آمیزه‌ای از سازهای گوناگون همراه با اشعار زیبای محلی محسوب می‌شود، برای گردشگران خراسان بسیار دیدنی و شنیدنی است.

 

[DELVAN.]

«قوم کُرمانج» یا «کِرمانج» قبیله‌ای از مردم کرد هستند که در ترکیه، سوریه، عراق و بخشی از آسیای میانه و اروپا زندگی می‌کردند. این قوم حدود ۷۰ درصد از تمام کردهای جهان را شامل می‌شود که امروزه در بیش از ۳۰ کشور پراکنده‌ شده‌اند. در ایران نیز مردم کرمانج، بیشتر در شمال خراسان سکونت دارند و در شهرهای اسفراین، بجنورد، قوچان، شیروان، چناران، درگز، نیشابور و روستاهای اطراف زندگی می‌کنند.

 

[DELVAN.]

قوم کرمانج خراسان شمالی که مذهب شیعه دارند، از چند ایل مختلف تشکیل شده است که قوم زعفرانلو با ۳۲ زیرشاخه، بزرگ‌ترین ایل کرمانج را تشکیل می‌دهد. از دیگر ایل‌های این قوم می‌توان از کیکانلو، قهرمانلو، میلانلو و توپکانلو نام برد. پیشینه این قوم با دیگر کردهای ایران متفاوت است. کرمانج‌ها فرهنگ و آداب و رسوم، گویش و پوشش خاص خود را دارند. در خراسان علاوه بر کرمانج، اقوام ترک و فارس نیز زندگی می‌کنند که تاثیرات بسیاری بر فرهنگ یکدیگر گذاشته‌اند و زندگی بسیار مسالمت‌آمیزی با یکدیگر دارند.

 

[DELVAN.]

قوم کرمانج که در خراسان شمالی سکونت گزیده‌اند، پیشینه‌ای کاملا متفاوت با کردهای ساکن غرب ایران داشته‌اند؛ تاریخ این قوم همواره پر از جنگ‎‌ها و رشادت‌ها و دفاع از وطن بوده است.

 

[DELVAN.]

به گفته برخی از مورخان، طوایف کرد خراسان شمالی در حقیقت از ایلات کرد عثمانی موسوم به چشمگزک بودند که در دوره صفویه به ایران آمدند؛ مذهب آن‌ها شیعه بود و به دو دلیل وارد خاک ایران شدند. دلیل اول، تبعید کردها توسط شاهان عثمانی و دلیل دوم یاری حاج رستم، یکی از بزرگان قوم کرمانج به شاهان صفوی بوده است. حاج رستم برای دفاع از مرزهای شمال خراسان و برای جلوگیری از حملات قبایل ازبک، مغول و ترکمن راهی خراسان می‌شود و در برابر حملات آن‌ها به پایتخت ایران دفاع می‌کند.

 

[DELVAN.]

از طرفی کرد بودن ابومسلم خراسانی یا خاطرات تیمور در کتاب «منم تیمور جهانگشا» نمایانگر این است که کردها قبل از دوره صفوی نیز در خراسان زندگی می‌کردند. در اواسط قرن دهم، ازبک‌ها شهر مشهد و بخش‌هایی از شاهرود، سمنان، دامغان، ورامین و کاشان را تحت سلطه خود در آوردند که با مقابله و دلاوری‌های قوم کرمانج، از مرزهای ایران بیرون رفتند.

 

[DELVAN.]

در تمام اقوام، آیین و مراسم‌ خاص و متفاوتی برای ازدواج وجود دارد که قوم کرمانج نیز از این قائده مستثنی نیست. در گذشته این مراسم بسیار مفصل برگزار می‌شد و امروزه کمی خلاصه‌تر اجرا می‌شود؛ اما همچنان بسیاری از آیین‌های خاص عروسی پابرجا مانده است. این مراسم شامل خواستگاری، شیرینی‌خوری یا شیرینی‌خوران، مراسم هدیه دادن در دوران نامزدی، حنابندان و عروسی است که هریک با آداب خاص خود برگزار می‌شود.