دین و مذهب مراسم «مولدالنبی» مراسم میلاد پیامبر اعظم از دیدگاه اهل سنت

[ASAL.]

مولد النبی در میان اهل سنت (جشن میلاد پیامبر اسلام)

"مولد النبی" یا "جشن میلاد پیامبر"، یکی از زیباترین و مردمی‌ترین آیین‌های اهل سنت در بسیاری از مناطق دنیاست. گرچه در اصل، به مناسبت میلاد پیامبر اکرم (ص) برگزار می‌شود، اما در سنت اهل سنت، مخصوصاً در مناطقی مانند کردستان، شامات (سوریه، لبنان، اردن)، شمال آفریقا (مصر، تونس، سودان) و آسیای جنوبی (پاکستان، هند و بنگلادش)، این روز به شکل یک آیین اجتماعی-فرهنگی با جلوه‌هایی بومی و روحانی برگزار می‌شود.

 

[ASAL.]

این مراسم ترکیبی است از ذکر صوفیانه، شعرخوانی مذهبی، موسیقی سنتی، سفره‌داری، جشن مردمی، و حتی نمایش‌های خیابانی، که همگی در بستر عشق و احترام به پیامبر شکل گرفته‌اند.

 

[ASAL.]

پیش‌زمینه و نگاه اهل سنت به میلاد پیامبر

در اهل سنت، میلاد پیامبر معمولاً در ۱۲ ربیع‌الاول گرامی داشته می‌شود (در حالی‌که شیعیان ۱۷ ربیع‌الاول را میلاد می‌دانند). این روز برای اهل سنت نه‌فقط یک مناسبت تاریخی، بلکه فرصتی‌ست برای یادآوری اخلاق، مهربانی، تواضع و سیرت پیامبر؛ و نه فقط در حد سخنرانی، بلکه در قالب آیین‌هایی که ریشه در فرهنگ و هنر دارند.

 

[ASAL.]

مراسم چگونه برگزار می‌شود؟ (تجربه‌نگر)

۱. آماده‌سازی محلی

در هفته‌های منتهی به میلاد، در بسیاری از روستاها و محله‌های اهل سنت، کوچه‌ها را با پارچه‌های سبز و سفید، پرچم‌های مذهبی و نورپردازی‌های رنگی تزئین می‌کنند. در روستاهای کردستان یا در مصر، حتی خانه‌ها چراغانی می‌شوند، انگار عروسی بزرگی در راه است.

در مناطق صوفی‌مذهب، تکیه‌ها یا خانقاه‌ها از شب قبل آماده‌اند. عطر اسپند و گلاب در هوا می‌پیچد، و صدای دف از دور شنیده می‌شود.

 

[ASAL.]

۲. ذکر و دف‌نوازی

یکی از اصلی‌ترین بخش‌های مراسم، ذکر دسته‌جمعی همراه با دف‌نوازی صوفیان است. مردان، گاهی به شکل دایره‌وار، گِرد هم می‌نشینند. یکی از آن‌ها شروع به خواندن "قصیده بُرده" یا اشعاری در مدح پیامبر می‌کند، و بقیه با دف و ذکر پاسخ می‌دهند:

> یا نَبِی سلام علیک، یا رسول سلام علیک...



این نغمه‌ها ساده نیستند؛ آهنگ‌شان از اعماق دل می‌جوشد، گاهی آهسته، گاهی پرشور، و در لحظاتی آن‌قدر اوج می‌گیرد که اشک در چشمان جمع می‌دود.

 

[ASAL.]

۳. شعر و مولودی‌خوانی

در مناطق اهل سنت، اشعار مولودی‌خوانی نقشی بسیار مهم دارند. شاعران محلی، شعرهایی درباره میلاد پیامبر، فضیلت او، و محبت اهل‌بیت می‌خوانند. این اشعار با زبان محلی سروده شده‌اند: کُردی، عربی، اردو، پشتو، یا حتی فارسی محلی.

> در کردستان، این شعرها را "کلامه‌ت نبی" یا "حکایه مه‌ولود" می‌نامند.
در مصر، آن را "مدیح نبوی" می‌خوانند.
در هند و پاکستان، "نعت شریف" یا "مولودی" گفته می‌شود.

 

[ASAL.]

۴. پخش شیرینی و نذر

در شب میلاد، مردم نذری می‌دهند؛ نه از سر گرفتاری، بلکه به نیت شادی. شله‌زرد، حلوا، خرما، یا حتی غذاهای محلی در خانه‌ها پخته و میان همسایه‌ها تقسیم می‌شود. در برخی جاها، "شیر محمدی" (مخلوطی از شیر، گلاب و شکر) به عنوان نوشیدنی خاص این شب توزیع می‌شود.

 

[ASAL.]

۵. سخنرانی‌های اخلاقی

علمای دینی و شخصیت‌های فرهنگی، در مساجد و تکیه‌ها، سخنرانی‌هایی می‌کنند که بیشترشان حول اخلاق نبوی، مهربانی با یتیمان، ساده‌زیستی، رفتار با همسر و مردم است. نکته جالب اینکه در این مراسم، برخلاف بسیاری از مجالس رسمی، فضای گفت‌وگو بسیار مردمی و صمیمانه است.

 

[ASAL.]

۶. حضور کودکان و نمایش‌های آیینی

در برخی مناطق مانند مصر یا اندونزی، گروه‌هایی از کودکان با لباس‌های سفید و سبز به خیابان‌ها می‌آیند، سرودهای مذهبی می‌خوانند و فانوس‌های کوچک در دست دارند. گاهی نمایش‌هایی با موضوع تولد پیامبر برگزار می‌شود که در آن بچه‌ها نقش شخصیت‌های تاریخ اسلام را بازی می‌کنند.

 

[ASAL.]

۷. جنبه اجتماعی و همبستگی

در بسیاری از جوامع اهل سنت، مولد النبی فقط مراسمی دینی نیست؛ بلکه فرصتی‌ست برای گرد هم آمدن اقوام، صلح دادن میان دو خانواده‌ی قهر، کمک به فقرا، و حتی آشتی دادن دل‌ها. بسیاری از مساجد صندوقی برای کمک به نیازمندان در این شب می‌گذارند.