تاریخ ایران مردمان استعمارستیز سرزمین پارس

[AYSAL.]

در مجلس سوم آیت‌الله مدرس با رأی مردم تهران به مجلس راه یافت اما با آغاز جنگ جهانی اول، انگلیس و روسیه بی طرفی ایران را نقض و از شمال و جنوب به ایران تاختند. روس ها تا قزوین پیش رفتند با احتمال سقوط تهران، مجلس از اکثریت افتاد و منحل شد و به قول آیت‌الله مدرس مجلس جوانمرگ شد. در این زمان مدرس بار دیگر مبارزه با استعمار را سرلوحه کار خود قرار داد به این صورت که به همراه گروهی از ملیون به کرمانشاه مهاجرت کرد و در آنجا به منظور مقابله با اشغالگران، دولت موقت ملی را به ریاست رضاقلی خان نظام السلطنه مافی تشکیل دادند اما متاسفانه دولت موقت ملی ناکام ماند.

 

[AYSAL.]

اقدام دیگر استعمارستیزی مدرس مربوط به قرارداد ۱۹۱۹ می شود که با احمد وثوق الدوله نخست وزیر به دلیل امضای قرارداد ۱۹۱۹ میلادی که جنبه کاملاً استعماری داشت مخالفت کرد. آیت‌الله مدرس قرارداد ۱۹۱۹ را قراردادی ننگین می‌دانست و معتقد بود که «روز انعقاد قرارداد اوت ۱۹۱۹ یک روز نحس برای ایران بود و یک سیاست مضر برای دیانت اسلام. ایرانی باید خودش ایرانی باشد، سیاستش هم ایرانی باشد. روی ایرانی بودن هم می‌ایستد» بی‌شک، مخالفت‌های مدرس از عوامل مهم شکست قرارداد ۱۹۱۹ وثوق‌الدوله است. بدین ترتیب مدرس با رهبری مبارزات مجلس، بزرگ‌ترین قدرت استعماری زمان خود، یعنی انگلیس را به زانو درآورد و با نهایت تواضع، چنین افتخاری را به ملت ایران نسبت داد. در همین خصوص نیز در مجلس چهارم با اعتبارنامه نمایندگان موافق قرارداد ۱۹۱۹ مخالفت کرد و مانع تصویب اعتبارنامه برخی از آنان شد.

 

[AYSAL.]

مدرس در راستای شخصیت استعمارستیز خود در یک اقدام دیگر و در مجلس چهارم علیه تغییر رژیم و حفظ بقای سلطنت مخالفت کرد زیرا بر این عقیده بود که هدف انگلیس از طراحی برنامه تغییر حکومت گران ایران، محو موجودیت اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ملت ایران و تصاحب ثروت و منابع ملی ایران از طروق و روش های جدید است.

 

[AYSAL.]

از فعالیت‌های دیگر مدرس در مجلس ششم، دقت فوق‌العاده او بر برنامه‌های فرهنگی،‌ اقتصادی و سیاست خارجی بود. او همیشه مردم و منافع عمومی را بر خود مقدم می داشت و مراقب بود تا امتیازی به بیگانگان داده نشده و در امور کشور دخالت نکنند. مدرس جزئیات برنامه ها و لوایح اقتصادی را به دقت بررسی می کرد تا مبادا منافع ملی آسیب ببیند و اصرار داشت موافقتنامه های اقتصادی ایران با کشورهای خارجی پس از تأیید مجلس شورای ملی به اجرا گذاشته شود.

 

[AYSAL.]

مصدق و کاشانی؛ همگام برای ملی کردن نفت نام محمد مصدق و آیت الله سیدابوالقاسم کاشانی با ملی شدن نفت در ایران عجین شده است؛ یعنی کالایی با ارزش که چشم طمع استعمارگران همواره به آب دوخته شده اما در این میان افرادی بوده اند که فارغ از هر گونه سیاست داخلی با تمام قوا در مقابل این زیاده خواهی استعمارگران قد علم کرده اند و نام خود را در تاریخ جاودانه کرده اند که این ۲ شخصیت تاریخ معاصر در این میان جای می گیرند.

 

[AYSAL.]

مصدق به عنوان چهره ای استعمارستیز در مجلس چهاردهم شورای ملی با دادن امتیاز نفت شمال به روس های مخالفت کرد. پس از آن در سال‌های نهضت ملی که از زمان مجلس پانزدهم که طرح قانونی نمایندگان برای رد قرارداد قوام ـ سادچیکف مطرح شد، در مجلس شانزدهم نیز ادامه یافته کمیسیون نفت در اول تیرماه ۱۳۲۹خورشیدی به ریاست مصدق در مجلس تشکیل شد و طی آن ضمن رد قرارداد گس‌ ـ گلشائیان، طرحی با امضای 11 نماینده مبنی بر ملی شدن صنعت نفت تقدیم مجلس شد. پس از تشکیل کمیسیون، حسنعلی منصور از نخست‌وزیری استعفا کرد، حاجعلی رزم‌آرا به منظور حفظ منافع انگلیس جایگزین وی شد که با کشته شدن وی در ۱۶ اسفند ۱۳۲۹خورشیدی پیشنهاد ملی شدن صنعت نفت در کمیسیون، مجلس ملی و سرانجام در ۲۹ اسفند در مجلس سنا تصویب شد تا مصدق نیز به عنوان چهره ای استعمارستیز معرفی شود اما پایان کار برای این شخصیت استعمارستیز ایران بسیار دردناک بود چرا که با دسیسه های همان نظام استعماری دولت او با کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ خورشیدی سقوط کرد و خودش به احمدآباد تبعید شد.

 

[AYSAL.]

آیت الله کاشانی نیز که در سال های قبل از نهضت ملی شدن نفت با سیاست های استعمارگرایانه انگلیس مخالفت کرده بود و به عنوان چهره ای ضد انگلیسی شناخته می شد. آیت الله کاشانی به همراه پدر در عراق رهبری نیروهای ملی عراق را برعهده داشت به طوری که انگلیسی‌ها که وجود او را بزرگ ترین مانع پیشرفت خود در عراق می‌دانستند، ‌حکم اعدامش را صادر کردند اما قبل از دستگیری، ‌عراق را به سمت ایران ترک کرد.

 

[AYSAL.]

وی بعد از برکناری رضاخان در شهریور ۱۳۲۰ خورشیدی و اشغال ایران توسط متفقین، اعلامیه‌ای با این مضمون که ایران مال ایران است و ذخایر آن به خصوص نفت از آن ایرانیان است، انتشار داد و در قم اعلامیه و شبنامه علیه انگلیسی ها صادر می‌کرد تا اینکه سرانجام در خرداد ۱۳۲۳ خورشیدی بازداشت و تبعید شد و تا پایان جنگ جهانی در ارودگاه های متفقین زندانی بود و پس از آن نیز در راستای هدف های ضداستعماری خود در ملی کردن نفت ایران و کوتاه شدن دست کشورهای استعمارگر از این سرمایه ملی ایران نقش مهمی داشت