آموزشی مسئله‌ی بومی‌گرایی

[Zohre☆]

مسئله‌ی بومی‌گرایی مؤسسه‌ از همان آغاز درگیر پرسش از شرایط بومی‌سازی علوم اجتماعی بود. به سهولت می‌توان نشان داد که سابقه‌ی درگیری و تلاش برای پیوندخوردن جامعه‌شناسی و امر بومی و شکل‌گیری تفکر بومی‌گرا به برهه‌ی تأسیس

 

[Zohre☆]

مؤسسه و نخستین تلاش‌ها برای تثبیت جامعه‌شناسی به مثابه‌ی یک علم مستقل و «مشروع» مربوط می‌شود. جامعه‌شناسی به طور خاص و مجموعه‌ی علوم اجتماعی به طور عام در مقام علوم نوظهور و جدیدالورود

 

[Zohre☆]

می‌بایست مشروعیت علمی و وجاهت تاریخی می‌یافتند. به زعم پدران بنیادگذار جامعه‌شناسی در ایران چنین وجاهت و مشروعیتی تنها می‌توانست به واسطه‌ی پیوندخوردن آن با امر بومی که دست‌کم در ابتدا چیزی

 

[Zohre☆]

جز مسائل خاص جامعه‌ی ایران نبود ممکن شود. علاوه بر این، منطقی‌تر آن بود که علم جدید در جنب دانشکده‌ای که اساساً با سنت‌های ایرانی نسبت دارد پا بگیرد و در میان معارف و علومی که آنها نیز به نوعی با امر بومی سروکار دارند رشد کند.

 

[Zohre☆]

اصرار نراقی به اینکه مؤسسه عوض دانشکده‌ی حقوق زیرمجموعه‌ی دانشکده‌ی ادبیات باشد را باید در پیوند با همین موضوع فهمید. دانشکده‌ی حقوق در دهه‌ی ۳۰ به دلیل ماهیت سکولار و اقتباسی‌اش بیش از هر چیز دانشی ترجمه‌محور بود که

 

[Zohre☆]

نسبت ناچیزی با سنت‌های حقوقی در شریعت اسلامی داشت. در برابر، دانشکده‌ی ادبیات عمیقاً با دانش‌ها، معارف و متون ایرانی- اسلامی پیوند خورده بود و از همین حیث می‌توانست میدان درخوری برای پیشبرد علوم اجتماعی‌ای باشد که دغدغه‌ی نسبت‌داشتن با مسائل

 

[Zohre☆]

اجتماعیِ برآمده از بافت بومی- محلیِ جامعه‌ی ایران را در سر داشتند. تا جایی که به احسان نراقی در مقام مدیر مؤسسه و استراتژیست اصلی و عمده‌ترین طراح برنامه‌‌های پژوهشی آن مربوط می‌شود علوم اجتماعی در

 

[Zohre☆]

ایران می‌بایست حاصل تلفیق «دانش غربی» و «بینش شرقی» می‌بودند. به زعم او دانش غربی را باید در ساحت روش‌شناسی و معرفت‌شناسی، به مثابه‌ی ابزاری که می‌تواند برای شناخت جامعه‌ی ایران مفید باشد، به

 

[Zohre☆]

کار گرفت اما در عین حال می‌باید آن را درون جهان‌بینی شرقی ادغام کرد. دانش غربی تا آنجایی پذیرفتنی است که به واسطه‌ی راهبری بینشی شرقی در خدمت شناسایی «هویت» خودمان عمل کند، هویتی که لابه‌لای

 

[Zohre☆]

روایت‌های شرق‌شناسانه‌ای که غرب از ما به دست داده مدفون شده است. با این حال رویکرد مؤسسه به شأنیت علم جامعه‌شناسی و نسبت آن با مسئله‌ی بومی‌سازی و جامعه‌ی ایرانی رویکرد یکدست و بی‌تنشی نبود.