صنایع دستی و هنر معرفی جامع صنایع دستی ایران

[zahrasolimani]

معرفی جامع صنایع دستی ایران​

هنرهای دست ساز ایرانیان باستان

 

[zahrasolimani]

صنایع دستی ایران، همچون سایر کشورها، به مجموعه ای از هنرها یا صنایعی اطلاق می شود که با استفاده از مواد اولیه بومی و به کمک دست و ابزارهای دستی ساخته می شوند. با توجه به اینکه در این آثار ذوق هنری و خلاقیت فکری صنعتگر یا سازنده نمود پیدا می کند، همین وجه تمایز آنها با مصنوعات ماشینی یا کارخانه‌ای می باشد. به طور کلی، تمامی آثار دست ساز ریشه در تاریخ، فرهنگ و تمدن کهن کشور دارند.

 

[zahrasolimani]

مهارت ساخت صنایع دستی ایران را می توان به عنوان یکی از میراث فرهنگی کشور دسته‌بندی کرد. بنابراین، جزو آثار ناملموس به شمار می روند. احیای این صنایع علاوه بر فوایدی که دارد، می تواند به عنوان منبع درآمد ثانویه (پس از کشاورزی) برای روستاییان مورد استفاده قرار بگیرد

 

[zahrasolimani]

تاریخچه صنایع دستی ایران​

شانه چوبی، صنایع دستی ایران از هخامنشیان

 

[zahrasolimani]

این آثار هنری دست ساز که نماد فرهنگ و هویت مردم ایران می باشد، ریشه در تمدن کشور دارند و دیرینگی آنها به دوران ایران باستان برمی گردد. در واقع، استفاده از صنایع دستی مربوط به زمانی است که کشت غلات در ایران رواج پیدا کرد (۶۰۰۰ سال پیش). در این دوران، در پی ساخت ظروف سفالی به صورت گسترده دری جدید به سوی صنایع دستی باز شد. با این وجود، این هنوز شروع کار بود

 

[zahrasolimani]

حدود ۲۷۰۰ سال قبل از میلاد با وارد شدن مواد اولیه مرغوب به بازار کار دستی، دگرگونی های دیگری در زمینه هنرهای دستی به وجود آمد. در این دوران، مهارت صنعتگران و هنرمندان ایرانی در زمینه فلزکاری، ساخت هاون، مجسمه سازی و ظروف سفالی قابل ستایش بود. بنابراین‌، تاریخچه اصلی صنایع دستی ایران از آن دوران آغاز شد.

 

[zahrasolimani]

دسته بندی کلی صنایع دستی ایران​

هنرها و صنایع دستی ایران به تناسب آب و هوا و امکانات در شهرها و روستاهای کشور متفاوت می باشند. در طول سالیان دراز، تنوع این صنایع رو به افزایش گذاشته است‌. فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران دسته بندی زیر را برای صنایع دستی در نظر گرفته است

 

[zahrasolimani]

صنایع دستی بافت و نساجی (بافته های داری و دستگاهی)​

هنر ابریشم بافی خراسان شمالی از صنایع دستی خراسان

 

[zahrasolimani]

این صنایع، قدیمی ترین صنایع دستی ایران هستند که در راستای رفع نیاز انسان به پوشش و سایر اقلام مورد نیاز به وجود آمدند. امروزه، در استان های مختلف کشور بافت انواع فرش و گلیم مرسوم است.

 

[zahrasolimani]

با توجه به آثار دستی مختلفی که تاکنون عرضه شده اند، بافته های داری را می توان به موارد زیر تقسیم بندی نمود:

• فرش و قالی: شامل انواع تمام پشم، پشم-ابریشم، کرک-ابریشم، گل-ابریشم و تمام ابریشم می باشد.
• گلیم: انواع یک رو، دو رو و یک رو با ترکیبی از بافت های قالی را شامل می شود.
• گبه یا قالیچه خرسک: فرشی که در ابعاد کوچک توسط عشایر لر و قشقایی بافته می شود.
• زیلو: شباهت زیادی به گلیم دارد با این تفاوت که با نخ پنبه بافته می شود، در حالی که گلیم با پشم بافته می شود.

بافته های دستگاهی صنایع نساجی نیز شامل موارد ذیل می باشند:

• گبه بافی: گبه در واقع نوعی زیرانداز ضخیم است که تاریخچه پیدایش آن به زمان انسان های اولیه برمی گردد. هنرمندان این زیر انداز را نسبت به فرش در ابعاد کوچکتری با پرزهای بلندتر می بافند.
• ابریشم بافی: این دست بافته ها به وسیله پیله ای بافته می شوند که کرم های ابریشم به دور خود می پیچند. صنایع دستی مزبور به عنوان ظریف ترین و زیباترین هنر دستی شناخته شده اند.
• چادر شب بافی: صنعتگران برای بافت این نوع از پارچه های رنگی با طرح چهارخانه از جنس پشم یا ابریشم استفاده می شود.
• مخمل بافی: هنر بافت نوعی از پارچه کرکی است که جنس آن ابریشم، پنبه، کتان یا پشم می باشد.
• نواربافی: کارت بافی یا نواربافی از جمله هنرهای دستی ایران است که در مناطق مختلف اسامی متفاوتی به خود گرفته است. از اسامی دیگر آن می توان به پن بافی، مداخله بافی و… اشاره کرد.
• چفیه بافی: هنر بافت نوعی پارچه با طرح شطرنجی است که به عنوان سربند استفاده می شود.