آموزشی مهم‌ترین ابزار کار نویسنده و شاعر چیست؟

[-pariya-]

 

[-pariya-]

پیش نوشت: تکۀ زیر از گفته‌های کلیدی و مهم احمد شاملو است که برای من بسیار آموزنده و ارزشمند بود و تصمیم گرفتم تا آن را با شما به اشتراک بگذارم:

…تنها نقصی که در کار هست و آثار بیشتر شاعران ما به چشم می‌زند «نقص زبان» است. ابزار کار شاعر کلمه است؛ اما کمیت بسیاری از شاعران ما در اینجا می‌لنگد.

 

[-pariya-]

به هر اندازه که ذهن ما از کثرت کلمات پربارتر باشد به همان اندازه اندیشیدن برایمان آسان‌تر، مایه دادن به مادۀ خام اندیشه‌ای که ذهن از آن بار برداشته ممکن‌تر و بیان آنچه در ذهن گسترش یافته سهل‌تر خواهد بود. چرا که «اندیشیدن» با «کلمات» صورت می‌گیرد نه با «اشکال» و «تصاویر»…

 

[-pariya-]

«تداعی معانی» و «بازی کلمات» را در نظر بگیرید تا مسئله برایتان روشن‌تر شود؛ و به همین دلیل است که من (درست برخلاف عقیدۀ یکی از ناقدان) شعر بناشده بر «موسیقی کلمات» را یک شعر قلابی و «ساختگی» می‌شمارم:

 

[-pariya-]

زیرا توجه به موزیک و صدای کلمه (و درنتیجه: توجه به وزن و قافیه) ذهن را از کشف و شهود بازمی‌دارد، در راه طبیعی شعر سنگ می‌اندازد و آن را از راه خود منحرف می‌کند…من به شعر خاموش معتقدم. شعر زائیدۀ ذهن شاعرانه. منتها، می‌توان پس از فروچکیدن این جوهر، آن را پرداخت کرد و جلایش داد.

 

[-pariya-]

بدین گونه، طبیعی است که هر چه بیشتر کلمه در اختیار شخص باشد، امکان اندیشیدن یا بازگفتن اندیشه‌های خویش برای او بیشتر خواهد بود. وقتی‌که برای کلمات متعدد و با قوت و ضعف مختلف در اختیار داشته‌ باشد، مسئله «انتخاب» در میان می‌آید، قدرت و تسلط شاعر بر دریافت‌های شاعرانۀ ذهن خویش آشکارتر می‌شود.

 

[-pariya-]

شاعر باید به زبان تسلط داشته باشد. محیط مساعد برای زندگی شعر انبار لغات است. در این انبار است که شعر به دنیا می‌آید. هر چه این محیط آماده‌تر باشد و وسیع‌تر، شعر گسترده‌تر خواهد شد. وگرنه میان مرگ و میلادش فاصله‌ای نخواهد بود