جشن‌ها مهم‌ترین جشن‌های ایران باستان

[حنا نویس]

در زمان باستان، ایرانیان دو ماه دی و بهمن را زمان قدرتمندی اهریمن می‌دانستند و برای به سلامت گذشتن از این دو ماه، دعا و نیایش می‌کردند و چون روز دهم بهمن ماه را روز کشف آتش می‌دانستند، جشن سده را به‌منظور چیرگی آتش بر اهریمن برگزار می‌کردند. روایت‌های دیگری نیز بر به صد رسیدن تعداد فرزندان نخستین آدم در این روز وجود دارد.

 

[حنا نویس]

بنا بر روایت دیگر از تاریخ جشن سده تا زمان برداشت غلات، ۱۰۰ روز طول می‌کشیده است و به همین دلیل در این تاریخ جشن سده را برگزار می‌کردند. در آثار باقی مانده از ابوریحان بیرونی نیز، به ارتباط بین جشن سده با عدد ۱۰۰ اشاره شده است. اما بعضی از مورخان معتقد هستند که ارتباطی بین نام‌گذاری جشن سده به این نام با عدد ۱۰۰ وجود ندارد.

 

[حنا نویس]

. بنابر نظر این دسته از تاریخ‌شناسان، سده در زبان اوستایی معنی برآمدن خورشید و طلوع کردن می‌دهد و چون در گذشته، فصل سرما به دو بخش چله بزرگ و چله کوچک تقسیم می‌شد، روز دهم بهمن را پایان چله بزرگ می‌دانند؛ زمانی که زمین رو به گرم شدن و زایش خواهد رفت. بنابراین، ایرانیان باستان پایان چله بزرگ در این روز را با برگزاری مراسم سده جشن می‌گرفتند و با برپایی آتش، گرم شدن زمین و نزدیک شدن بهار را نوید می‌دادند.

 

[حنا نویس]

طبق نظریه‌ای دیگر، از زمان‌های کهن تا به امروز، عدد ۴۰ برای ایرانیان مقدس بوده و جشن یلدا نیز از مهم‌ترین جشن‌ها و مراسم ایرانیان به شمار می‌رفته است. بنابراین تقارن زمان برگزاری جشن سده با چهل روز پس از شب یلدا، توجه بعضی از مورخان را جلب می‌کند. بنابراین این دسته از تاریخ پژوهان، فلسفه برگزاری جشن سده را ۴۰ روزگی خورشید (ایزد مهر) می‌دانند؛ زیرا خورشید از یلدا زاییده می‌شود.