خبری میراث شوم ملکه انگلیس برای ایرانیان چه بود؟

[ادوارد کلاه به سر]

کورماک به «ان بی سی نیوز» گفت: برای آمریکایی‌ها، این عالی است. این مهم است که واشنگتن می‌تواند از کسی استفاده کند که شاه واقعاً به او احترام می‌گذارد. ملکه، رهبر خانواده‌های سلطنتی جهان.

 

[ادوارد کلاه به سر]

«ریچارد آلدریچ» استاد سیاست و مطالعات بین الملل در دانشگاه «وارویک»، محقق دیگری که اسناد را کشف کرده است، گفت: اگرچه راهی برای دانستن اینکه برداشت شاه از این پیام چه بوده، وجود ندارد، اما نتیجه این بود که شاه به سرعت برنامه‌های خود را برای پرواز از تهران کنار گذاشت.

 

[ادوارد کلاه به سر]

در مجموع با این کودتا، ملی شدن صنعت نفت به فراموشی سپرده شد و با عقد قرارداد کنسرسیوم، امتیاز نفت ایران در سلطه دول بیگانه قرار گرفت.

به نوشته جک استراو، «اگر اندکی تعمق کنیم خواهیم دید که ایرانیان با هر گرایشی به یاد شما خواهند آورد، این بریتانیا بود که به همراهی آمریکا موجب سقوط دولت دکتر محمد مصدق شد که به صورت دموکراتیک برسر کار آمده بود. کودتا علیه مصدق در سال ۱۳۳۲ رخ داد، اما زخم آن هنوز برای ایرانی‌ها تازه است و انگار همین دیروز اتفاق افتاده است.»

 

[ادوارد کلاه به سر]

حمایت انگلیس از متجاوز در جنگ تحمیلی

خدمات انگلیس به صدام در جنگ تحمیلی نیز بر کسی پوشیده نیست و در جریان آن ۸ سال، رونق ناگهانی بازار عراق برای صنایع ابزارسازی انگلیس کارساز بود. بر اساس برآورد انجمن فناوری ابزارهای ماشین انگلیس (MTAA) فروش ابزارهای ماشینی این کشور به عراق از ۹.۲ میلیون دلار در ۱۹۸۷ میلادی به ۳۱.۵ میلیون دلار در سال ۱۹۸۸ میلادی افزایش یافت.

 

[ادوارد کلاه به سر]

از سوی دیگر برخی از کارخانه‌های انگلیسی در پی فروش سلاح به عراق سود سرشاری به دست آوردند و حتی در سال ۱۹۸۸ میلادی فروش این اقلام به یک دوم میلیارد دلار رسید. همزمان، انگلیسی‌ها دفتر خرید ایران در خیابان ویکتوریای لندن را از طریق سازمان‌های اطلاعاتی کنترل کرده و اطلاعات آن را در اختیار عراق قرار می‌دادند.

 

[ادوارد کلاه به سر]

«دیوید کرن» دیپلمات سابق آمریکا در بغداد می‌گوید: دولت انگلیس تنها چند هفته بعد از آنکه عراق از سلاح شیمیایی در حلبچه استفاده کرد، با اعزام یک وزیر کابینه انگلیس به بغداد اعتبارات بازرگانی داده شده به دولت عراق را دو برابر افزایش داد. مجله تایمز مالی چاپ انگلیس نیز در همین باره می‌نویسد: «یک شرکت انگلیسی مقادیر زیادی گلوله‌های حاوی گازهای سمی چونهنسلین، ترونیات و نیز بمب‌های آتش زا (شبیه بمب‌هایی که آمریکا در ویتنامبکار برد) را به عراق صادر کرد.

 

[ادوارد کلاه به سر]

حتی در کتاب استراو نیز به حمایت انگلیس از صدام در حمله به ایران اعتراف شده است. او به همسنجی و مقایسه جنگ جهانی دوم و جنگ تحمیلی ۸ ساله عراق با ایران می‌پردازد و تاکید می‌کند که جنگ جهانی دوم، هفتاد سال پیش در سه نسل قبل آغاز شد. معدود بازمانده‌های جنگ الآن بیش از نود سال سن دارند. تجربه، هنوز هویت ملی ما را از آن واقعه توجیه می‌کند و روایت ملی ما نیز از آن جنگ بر همین اساس استوار است.

 

[ادوارد کلاه به سر]

اما جنگ ایران و عراق واقعه‌ای قدیمی نیست و تنها سه دهه قبل اتفاق افتاده است. تعداد زیادی از عوامل اصلی آن که در جنگ فعال بودند هنوز در فضای سیاسی ایران فعالیت دارند. هزاران نفر از قربانیان آن، هنوز زنده اند و تعداد زیادی از آنها، هنوز از صدمات جنگ رنج می‌برند، بعضی از آنها که در زمان جنگ پسربچه بودند، الان در پنجاه سالگی خود هستند، هنوز کمتر خانواده‌ای در ایران می‌توان یافت که جنگ بر آنها تأثیر نگذاشته باشد و عزیزی را از دست نداده باشند یا خاطره وحشتناک «جنگ شهرها» را به خاطر نیاورند. زمانی که باران موشک‌ها بر تهران و سایر شهرهای بزرگ فرود می‌آمد.

 

[ادوارد کلاه به سر]

وزیر امور خارجه اسبق انگلیس با بیان اینکه «هدف من روایت جزئیات جنگ نیست»، به مستندات مختلف در این زمینه اشاره و تاکید می‌کند بلکه هدف این است که نشان بدهم ایالات متحده و تقریباً همه کشورها از جمله اتحاد شوروی در کنار عراق بودند. همکاری آنها فریبکارانه و کوتاه مدت بود. فقط دو کشور عرب از ایران حمایت کردند: سوریه و لیبی.

 

[ادوارد کلاه به سر]

در مجموع با ورق زدن برگ‌های کتاب تاریخ، پرونده سیاه ملکه انگلیس در قبال ایران مرور می‌شود. حتی بعد از جنگ تحمیلی نیز انگلیس همسو با آمریکا سیل تحریم را روانه تهران کرد و با صدور قطعنامه‌های ششگانه ضدایرانی در شورای امنیت سازمان، شدیدترین تنگناها را بر تهران تحمیل کرد؛ روندی که هنوز نیز ادامه دارد و لندن حتی در شرایط نابسامان کنونی که از تبعات اقتصادی بحران اوکراین رنج می‌برد، حاضر به کنار گذاشتن ابزار فرسوده تهدید و تحریم نیست.