هنر مینا کاری چیست؟!

[ام کا اچ p.r]

به این منظور از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود:

شیء را درون مخزن شیشه‌ای متناسب با ابعاد آن حاوی نمک طعام و سرکه فرو می‌برند یا روی شیء مورد نظر مستقیماً سرکه ریخته و سپس نمک بر کلیه سطوح آن می‌پاشند و توسط برس سیمی لکه‌ها را پاک می‌کنند.
استفاده از جوهر گوگرد (اسیدسولفوریک): در این روش شیء را درون محلول گرم اسیدسولفوریک رقیق غوطه‌ور کرده و در صورتی که شیء بیش از حد دارای لکه باشد، آن را درون اسیدسولفوریک غلیظ قرار می‌دهند و توسط برس سیمی آن را تمیز می‌کنند. سپس با آب شیء را شست‌وشو می‌دهند تا کاملاً از اسید پاک شود.

 

[ام کا اچ p.r]

استفاده از صابون، الیاف فلزی، سمباده و آب نمک: در پایان تمام مراحل، شیء پاک شده را با آب تمیز می‌شویند و توسط خاک اره آن را خشک می‌کنند. سپس قبل از لعاب‌کاری توسط هوای فشرده کمپرسور، آن را از هرگونه گرد و غبار پاک می‌کنند.

 

[ام کا اچ p.r]

آماده‌سازی لعاب
پودر لعاب به جهت غیرمحلول بودن و وزن حجمی زیاد به تنهایی نمی‌تواند مورد استفاده قرار گیرد؛ بنابراین جهت معلق کردن ذرات لعاب در آب و چسبندگی بیشتر آن، از غلظت دهنده‌های طبیعی مانند «به دانه» استفاده می‌کنند. ابتدا «به دانه» را می‌جوشانند تا لعاب آن به دست آید. سپس آن را به نسبت یک به ۱۰ با پودر لعاب مخلوط می‌کنند.

 

[ام کا اچ p.r]

لعاب کاری

به دو روش انجام می‌گیرد:

روش اسپری به وسیله پیستوله: در این روش لعاب به وسیله پیستوله در اتاقک کوچکی که به آن اتاقک اسپری گفته می‌شود، روی زیرساخت پاشیده می‌شود. این اتاقک می‌بایست به سیستم تهویه مناسب مجهز باشد تا اسپری‌کننده از ذرات معلق لعاب در هوا که سمی و خطرناک است، در امان بماند. در این روش مقداری از لعاب به هدر می‌رود.

 

[ام کا اچ p.r]

روش دستی یا غرقاب: در این روش لعاب را روی قطعه می‌ریزند تا تمام سطح آن را بپوشاند. این روش به لحاظ جلوگیری از هدر رفتن لعاب و معلق نشدن ذرات آن در هوا، از نظر اقتصادی و از نظر بهداشتی ارجح است.
پس از لعاب‌کاری، اشیاء لعاب‌زده شده را می‌بایست در فضایی دور از هرگونه گرد و غبار در کنار کوره یا در گرم‌خانه قرار داده و حتماً قبل از قراردادن شیء در کوره، مجدداً توسط هوای فشرده غبارروبی کرد.

 

[ام کا اچ p.r]

پخت لعاب

پس از خشک شدن کامل لعاب و برطرف کردن هرگونه گرد و غبار از روی آن، مرحله پخت آغاز می‌شود.

برای پخت لعاب، حرارت کوره می‌بایست در حدود ۹۰۰ درجه سانتی‌گراد باشد. فرایند پخت لعاب بیش از ۲ تا ۳ دقیقه به طول نمی‌انجامد و زمانی‌که سُرخی مناسب قطعه و لعاب توسط استادکار تشخیص داده و از پخت کامل لعاب اطمینان حاصل شد، شیء را از کوره خارج کرده و در کنار کوره قرار می‌دهند تا به تدریج سرد شود. صنعتگران سنتی از دماسنج استفاده نمی‌کنند؛ فقط به تجربیات و شواهد بسنده می‌کنند. در این زمان رنگ لعاب به رنگ زرد نخودی مایل است و با از دست دادن حرارت به تدریج رنگ آن به سفیدی می‌گراید.

 

[ام کا اچ p.r]

آماده‌سازی رنگ

رنگ‌های مورد استفاده برای نقاشی روی زمینه مینا به رنگ‌های نسوز معروف است و عمدتاً از پودر اکسید فلزات تشکیل شده‌است. در قدیم، استادکاران میناساز، خود این رنگ‌ها را تهیه می‌کردند ولی امروزه از پودرهای رنگ آماده وارداتی استفاده می‌شود.

 

[ام کا اچ p.r]

جهت آماده‌کردن این رنگ‌ها برای نقاشی روی اشیاء مینایی، می‌بایست ابتدا محلول صمغ عربی در آب را با گلیسیرین به نسبت یک به ۲ مخلوط کرده و پس از قراردادن پودر رنگ موردنظر بر شیشه و چکاندن چند قطره از مخلوط فوق توسط کاردک، رنگ را آماده کرده و مانند رنگ‌های آبرنگ از آن استفاده می‌کنند. در واقع مخلوط محلول صمغ عربی و گلیسیرین، عمل حلال رنگ را انجام می‌دهد.

 

[ام کا اچ p.r]

در صورت خشک شدن باقیمانده رنگ، با چکاندن چند قطره از مخلوط صمغ عربی و گلیسیرین، مجدداً آن را برای نقاشی آماده می‌کنند. پودر رنگ را می‌توان با جوهر کاج یا جوهر اسطوخودوس آمیخته و آماده نقاشی کرد. در این صورت باید به شیوه «رنگ روغن» عمل کرد.

 

[ام کا اچ p.r]

انتقال طرح بر لعاب

برای این منظور، ابتدا هنرمند میناساز، طرح موردنظر خود که معمولاً برگرفته از نقوش اسلیمی و ختایی، گل و مرغ، شکارگاه و صورت‌سازی است را روی کاغذ آورده و سپس کاغذ را «سوزن‌کاری» یا «سمباده‌کاری» می‌کنند؛ به این صورت که خطوط طرح را نزدیک به هم سوراخ سوراخ می‌کنند. سپس با خاکستر یا دوده طرح را روی قطعه لعابی پیاده می‌کنند.