تحلیل نان آور

[نویسنده- کوچک]

این وسط، پیوند نامرئی و جذابی که مابین این دو قصه ایجاد شده، با اوج گرفتن هر دوی آن‌ها در لحظات پایانی و پیوستگی دیوانه‌واری که در آخرین سکانس‌های فیلم پیدا می‌کنند، نه تنها از خسته شدن مخاطب جلوگیری می‌کند و مدام به روایت سینمایی اثر جانی دوباره می‌بخشد، بلکه تبدیل به یکی از بهترین و لایق ستایش‌ترین ویژگی‌های آن نیز می‌شود. آن‌قدر لایق ستایش که اگر پیرنگ اصلی قصه‌گویی فیلم نبود، هیچوقت نمی‌توانستم پایان‌بندی آن داستان را درک کنم و اگر آن داستان روایت نمی‌شد، به سختی می‌توانستم قوس شخصیتیِ پروانه را فهمیده و به کامل کردن هم‌ذات‌پنداری‌ام با او بپردازم.

 

[نویسنده- کوچک]

«پروانه» آن‌قدر در روایت اثر هوشمندانه و دقیقی است که به سختی می‌توان در دنیای انیمیشن‌های قرن ۲۱، چیزی به دقت و جدیت آن را پیدا کرد

 

[نویسنده- کوچک]

در میان همه‌ی شخصیت‌پردازی‌ها، قصه‌گویی‌ها و روش‌های زیبایی که نورا تیومی، کارگردان انیمیشن The Breadwinner، برای داستان‌سرایی و پرداختن به مفاهیم و قهرمانان لایق دیده شدن حاضر در اثرش از آن‌ها استفاده کرده، شاید ارزشمندترین ویژگی فیلم مورد بحث‌مان، چیزی نباشد جز آن که این اثر مطلقا اهل سیاه‌نمایی نیست و به حقیقت، با تمام زیبایی‌هایش، عشق ورزیده است. در طول قصه، نورا تیومی هرگز و هرگز و هرگز، شاتی را نشان‌تان نمی‌دهد که در آن بخواهد ارزش مردمان باعزت کشور افغانستان را پایین بیاورد یا دین آنان را زیر سوال ببرد و دقیقا برخلاف این موضوع، فیلم پر شده از شات‌هایی است که تاریخ پرافتخار، هویت ارزشمند و جایگاه بلند افغان‌ها را با روایت‌هایی از گذشته‌ی آنان و به تصویر کشیدن برخی از منش‌های خوش‌جلوه‌شان، به رخ‌مان می‌کشند.

 

[نویسنده- کوچک]

افزون بر این، فیلم‌ساز هوشمندانه و دقیق بین دین حاضر در زندگی افغان‌ها یعنی اسلام و انسان‌های متظاهر، کوته‌فکر، پوسیده‌شده و نادانی که تعصبات بی‌جا و احمقانه را وارد این دین می‌کنند، تمایز قائل شده و حتی همان آنتاگونیست‌های قصه‌اش را هم نه به عنوان موجوداتی که برای بد بودن خلق شده‌اند، بلکه در قامت افرادی که دانش پایین، اطلاعات کم و شست‌وشو شدن مغزهای‌شان آن‌ها را به چنین نقطه‌ای از وحشی بودن و پست بودن رسانده، بر روی پرده‌های نقره‌ای می‌برد. این توجه دقیق، فارغ از آن که احاطه‌ی کامل سازنده بر مبحث مورد نظرش و کشور افغانستان را نشان می‌دهد، سبب آن می‌شود که پیام‌های فیلم جلوه‌ای واقع‌گرایانه‌تر و دوست‌داشتنی‌تر به خودشان بگیرند و حتی اگر آن‌قدر پرامید نیستیم که کاملا باورشان کنیم، حداقل بشود منطقی و ممکن خطاب‌شان کرد.

 

[نویسنده- کوچک]

 

[نویسنده- کوچک]

 

[نویسنده- کوچک]

فارغ از مسائل مربوط به فیلم‌نامه اما باید پذیرفت که «نان‌آور»، گرچه از منظر بصری تماما بی‌نقص هم نیست، اما به واقع چشم‌نواز جلوه می‌کند. سبک گرافیکی انیمیشن، به گونه‌ای بوده که در آن محیط‌ها، شخصیت‌ها و حرکات‌شان و نورپردازی‌های حاضر در سکانس‌ها، جذاب از آب درآمده‌اند و بسته به شات مورد نظر، یا جلوه‌ای عالی و نزدیک به ایده‌آل یا در بدترین حالت، ظاهری خوب و قابل قبول را تحویل‌مان می‌دهند.

 

[نویسنده- کوچک]

با این حال، در طراحی چهره‌های برخی کاراکترهای فرعی سادگی‌های بیش از اندازه‌ای است که بعضی مواقع اذیت‌مان می‌کند و المان‌هایی به مانند خون هم در فیلم، مصنوعی و غیر قابل تحسین سر و شکل پیدا کرده‌اند. افزون بر این‌ها، با این که کارگردانی و انتخاب قاب‌بندی‌های دیده‌شده در فیلم، به خوبی نشان از توانایی بالای سازندگان اثر دارند، نمی‌شود از این گذشت که سبک گرافیکی انیمیشن، کاری کرده که در بعضی مواقع، چهره‌ی کاراکترها از نماهایی متفاوت مانند نمای کناری، به اندازه‌ی لحظه‌ی دیده شدن‌شان در قاب مستقیم دوربین، تحسین‌برانگیز و دوست‌داشتنی نباشد.

 

[نویسنده- کوچک]

در انتها اما ترکیب نهایی همه‌ی این ضعف‌ها و قوت‌ها به گونه‌ای است که وسط داستان‌گویی زیبنده‌ی فیلم، هرگز لحظه‌ای را پیدا نمی‌کنید که تصاویر مقابل‌تان باعث خسته شدن یا پشیمان شدن‌تان از تماشای این انیمیشن بشوند. تازه فراموش نکنید که در دنیای این ساخته‌ی دل‌نشین، دریایی از موسیقی‌های متعلق به همان منطقه، که به خصوص برای ما قابل لمس و خواستنی به نظر می‌رسند نیز پیدا می‌شود و این ویژگی جذب‌کننده، خودش خیلی مواقع در کنار تصاویر، بار فضاسازی و خلق احساس را بر دوش کشیده است.

 

[نویسنده- کوچک]

دقت بالای نورا تیومی در آفرینش اثرش البته فقط به این‌ها نیز خلاصه نشده و حتی در دیالوگ‌نویسی، نمودهای فوق‌العاده‌ای دارد. او، به عنوان کسی که با نهایت احترام قصد ساختن یک فیلم برای این قهرمانان کوچک افغان را داشته، کلماتی همچون «سلام»، «بابا» و چیزهایی از این دست که به شدت در زندگی روزانه‌ی مردمان آن‌جا به کار می‌رود را به طرز شیرینی با گفتار انگلیسی‌زبان فیلمش ترکیب کرده و به نتایج جالبی، دست پیدا می‌کند.