آموزشی نقد فیلم و نقد کتاب

[YASNA.B]

درباره‌ی زبان کتاب‌های رمان و داستان ــ بخصوص اگر آن‌ها ترجمه باشند ــ یک نکته‌ی مهم هم وجود دارد. پیش از این‌که برسیم به مرحله‌ی مناسب بودن زبان برای اهداف نویسنده، یک مرحله ابتدایی‌تر هم وجود دارد و آن درست بودن زبان فارسی اثر است. چه بسیار اشتباهات دستوری آشکار و واژگان کاملاً بی‌معنی و بی‌ربط را خواننده به حساب اثر اصلی می‌گذارد. بیشتر اوقات چنین نیست. اثر اصلی اگر در سطح به کارگیری طبیعی زبان هم لنگ می‌زند، اصلاً چرا باید ترجمه شود؟ به هر رو انتظار می‌رود زبان مقصد، یعنی فارسی کتاب، باید در اصول عام آن درست باشد، فاقد اشتباهات آشکار یا جملات نیمه‌تمام و بی‌معنا باشد. توجه به زبان در این سطح ابتدایی شبیه توجه منتقد فیلم به آمدن بوم صدا داخل کادر یا تکان‌های مزاحم دوربین یا سیاه بودن مخل صحنه‌ها در اندازه‌ای است که آدم‌ها و اشیاء خوب دیده نشوند.

 

[YASNA.B]

و سرانجام باید گفت کتاب کتاب است. شیئی است که به دست می‌گیریم و نگاهش می‌کنیم و ورقش می‌زنیم. باید خوش‌دست و زیبا باشد، صحافی‌اش خوب باشد و با یک بار ورق زدن شیرازه‌اش از هم نپاشد. همه‌ی این‌ها هم جزو نقد کتاب به طور کلی و از جمله نقد کتاب‌های داستان و رمان است. این‌ها هم چیزهایی هستند که در نقد فیلم طبیعتاً غایب‌اند.

 

[YASNA.B]

این نوشته جزئی از درگیری‌های نویسنده بود با پرسش ساده‌ی شباهت‌ها و تفاوت‌های نقد فیلم و نقد کتاب، اما می‌توانید در عین حال آن را دعوتی نیز تلقی کنید از منتقدان فیلم که درباره‌ی کتاب‌ها هم بنویسند. نقد ادبی ما به اندازه‌ی نقد سینمایی جاافتاده و نهادینه شده نیست و حضور منتقدان فیلم در عرصه‌ی نقد کتاب‌های رمان و داستان می‌تواند به قوی شدن آن کمک کند.