آموزشی نقد ژانرها در ادبیات داستانی

[Tara Motlagh]

داستان‌هایی با ژانر پلیسی از این جهت جذاب و خواندنی هستند که بخشی از حوادث و اتفاقاتی که در جامعه رخ می‌دهد را به خود اختصاص می‌دهند. همیشه انسان‌هایی هستند که به دلیل تخطی از قانون و یا آزار و اذیت، کلاهبرداری و... باعث برهم خوردن نظم جامعه می‌شوند و بی‌شک دستگیریشان می‌تواند سبب آرامش افراد جامعه شود.

 

[Tara Motlagh]

ترسناک:
در زبان انگلیسی به این ژانر Horror یا همان احساس شدید ترس یا ناامیدی می‌گویند. به گفته‌ی آقای «J. A. Cuddon»، تاریخ‌شناس و نویسنده‌ی انگلیسی، این ژانر با استفاده از مواردی که از دیرباز برای مردم ترسناک بوده است، نظیر ایجاد یک اتمسفر تاریک با صداسازی ترسناک، استفاده از موجودات ماوراءالطبیعه نظیر بیگانگان، ارواح، شیاطین و موجوداتی خیالی نظیر خون‌آشامان سعی در به وجود آوردن حس ترس و دلهره در مخاطب می‌کنند.

 

[Tara Motlagh]

ویژگی‌های ژانر وحشت:
۱. لحن داستان برای ایجاد فضایی مخوف، دلهره‌آور و ترسناک بسیا مهم است. لحن باید خونسردانه و در عین حال توام با ایجاد ترس و وحشت باشد.
۲. اتفاقات معمولا به صورت ناگهانی می‌افتند اما این اتفاقات باید کم و غیرقابل پیش‌بینی باشند.

 

[Tara Motlagh]

۳. در روایت این نوع داستان‌ها خشونت و بی‌رحمی بخشی جدانشدنی‌ست.
۴. نشان دادن نیمه تاریک شخصیت یا شخصیت‌ها در بخش‌هایی از داستان باید به گونه‌ای باشد که باعث انزجار و نفرت مخاطب شود.

 

[Tara Motlagh]

۵. معمولا راوی داستان‌هایی با این ژانر سوم شخص است چرا که این زاویه دید دست نویسنده را برای تعریف و توصیف باز می‌گذارد اما ممکن است نویسنده‌ای بخواهد از اول شخص استفاده کند.
از آن‌جا که ژانر ترسناک یا وحشت همراه با ترس و هیجان زیادی‌ست می‌تواند با ژانرهای جنایی، پلیسی، تریلر و فانتزی هم‌پوشانی داشته باشد.

 

[Tara Motlagh]

درام:
آن‌چه تحت عنوان واژه درام در زمان حال کاربرد دارد، روایت یک داستان است که بیشتر در ادبیات نمایشی به کار می‌رود تا ادبیات داستانی. به‌هر‌حال آن‌چه ما در این‌جا به عنوان ژانر درام مد نظرمان است داستانی‌ست برپایه روزمره‌ها، عادات، اتفاقات تراژیک، عاطفی و... که در زندگی هر فردی می‌تواند پیش بیاید.

 

[Tara Motlagh]

در واقع ژانر درام به نوعی خلق داستانی‌ست برپایه واقعیات یک زندگی برای اشخاصی که شاید چندان ویژگی‌های خاص و پیچیده‌ای نداشته باشند اما درگیر فراز و فرودهای زندگی هستند.
ژانر درام می‌تواند ژانر عاشقانه، تراژدی، اجتماعی و حتی طنز را در خود جای دهد.

 

[Tara Motlagh]

علمی_تخیلی:
علمی‌_تخیلی گونه‌ای داستانی است که فناوری یا علوم امروزی یا مربوط به آینده دست‌مایه نویسنده قرار می‌گیرد. این ژانر معمولا با تخیل و آینده‌نگری ارتباط تنگاتنگ دارد و به موضوعاتی در این زمینه می‌پردازد. مانند: علوم و فناوری پیشرفته، اکتشاف فضا، سفر در زمان، جهان‌های موازی، حیات فرازمینی، هوش مصنوعی و سایبرنتیک

 

[Tara Motlagh]

آن‌جا که عنصر تخیل با توجیه‌های علمی ترکیب شود که نتوان علم را از تخیل جدا کرد، ژانر علمی_تخیلی به وجود می‌آید. پس هر کدام از این دو عنصر از فضای داستان حذف شود دیگر در دسته علمی_تخیلی جای نمی‌گیرد. ژانر علمی‌_تخیلی علاوه بر ویژگی سرگرم کنندگی، می‌تواند با هدف انتقاد به جامعه امروز و یا ارائه پیشنهادهایی برای آن نوشته شود.
ژانر علمی‌_تخیلی می‌تواند با ژانر فانتزی هم در ارتباط باشد.

 

[Tara Motlagh]

فانتزی:
ژانر فانتزی اتفاقات و ماجراهایی را به تصویر می‌کشد که دربرگیرنده‌ی جادو یا یک دنیای خیالی هستند و در دنیای واقعی اتفاق نمی‌افتند. باید توجه داشت عنصر تخیل در هر دو ژانر فانتزی و علمی_تخیلی مشترک است و گاهی داستان‌های علمی_تخیلی می‌توانند فانتزی هم باشند اما داستان‌هایی با ژانر فانتزی لزوما علمی_تخیلی نیستند.