آموزشی نقص پیرنگ (Hole plot)

[Tara Motlagh]

نقص پیرنگ نوعی حفره در داستان است و هنگامی اتفاق می‌افتد که پشت وقوع یک حادثه یا یک سری حوادث دلیل منطقی وجود نداشته باشد. وقتی نقص پیرنگ به چیزی مربوط باشد که رابطه‌ای مهم با سرانجام داستان دارد، می‌تواند به قابل‌باور بودن آن صدمه بزند و ذوق کسانی را که به این مسائل اهمیت می‌دهند کور کند. برخورد به نقص پیرنگ با سرعت زیاد می‌تواند به تعلیق خودآگاهانه‌ی ناباوریتان صدمه بزند.

 

[Tara Motlagh]

اشکال مختلف نقص پیرنگ

• شخصیت‌ها به‌طور ناگهانی به دانش یا اطلاعاتی دست پیدا می‌کنند که هیچ‌وقت به آن‌ها داده نشده، یا برعکس؛ شخصیت‌ها از چیزی که هفته‌ی گذشته می‌دانستند یا هرکس در مقام آن‌ها باید بداند، بی‌خبر می‌شوند.

 

[Tara Motlagh]

• یک حادثه از یک خط زمانی پیوسته و یا منطقی پیروی نمی‌کند.

• شخصیت‌ها نسبت به راه‌حل واضح برای مشکلاتشان بی‌تفاوت یا ناآگاهند.

• حادثه‌ای رخ می‌دهد که دیگر حوادث داستان رخ دادن آن را اجازه نمی‌دهند.

 

[Tara Motlagh]

نقص پیرنگ بنا بر چند دلیل اتفاق می‌افتد

• نویسنده صحنه‌ای خاص را مدنظر دارد و دوست دارد آن را در داستان بگنجاند، ولی دلیل موجهی برای این کار ندارد. به جای این‌که به‌قولی «بی‌خیال» شود، تصمیم می‌گیرد در هر حال این صحنه و موقعیت خاص را وارد داستان کند.

 

[Tara Motlagh]

• نویسنده فراموش می‌کند در گذشته چه چیزی نوشته شده و ناخواسته اتفاقی را وارد داستان می‌کند که کاملاً با اتفاقی که در گذشته به وقوع پیوسته در تضاد است. این نوع نقص پیرنگ می‌تواند در داستان‌های طولانی یا داستان‌هایی که نوشتن‌شان زیاد طول می‌کشد، به‌ر‌احتی اتفاق بیفتد.

 

[Tara Motlagh]

• در داستانی که چند نویسنده‌ی مشترک دارد (مثلاً سریال تلویزیونی یا کامیک)، نویسنده چیزی را که نویسنده‌ی دیگر نوشته فراموش می‌کند (یا آن را در نظر نمی‌گیرد).

• صحنه‌ای که نقص پیرنگ را از بین می‌برد، به‌خاطر بودجه، کمبود وقت و… حذف می‌شود.

 

[Tara Motlagh]

• هنگام اقتباس یک داستان، تیم اقتباس‌کننده گمان اشتباهی راجع به یکی از نکات مهم پیرنگ که در آینده اتفاق می‌افتد پیدا می‌کنند و جزییاتی را به داستان اضافه می‌کنند که بعداً توسط خالق اثر اصلی نقض می‌شوند. یک مورد دیگر هم حذف کردن توضیح برای یکی از عناصر داستان است که بدون آن عنصر داستان منطقی به‌نظر نمی‌رسد.

 

[Tara Motlagh]

• هنگام ترجمه‌ی یک اثر (ترجمه‌ی کتاب، زیرنویس، دوبله) تغییری صورت می‌‌گیرد، ولی عناصر دیگری که به آن وابسته هستند تغییر نمی‌کنند.

 

[Tara Motlagh]

• در کمدی‌ها ممکن است نقص پیرنگ عمداً اعمال شود تا پیش‌زمینه‌ای برای یک شوخی باشد که عموماً نوعی سرپوش آویختن است (طبق تعریف، نقص پیرنگ را به هیچ عنوان نمی‌توان توجیه کرد، ولی اگر از این طریق توسط نویسنده مورد استفاده قرار بگیرد، نشانه‌ی ضعف او نیست).

 

[Tara Motlagh]

بدین‌ترتیب می‌توان گفت نقص پیرنگ مغایرتی است درون دنیای داستان. حتی داستان‌های فوق‌تخیلی و غیرواقعی هم می‌توانند با نقص پیرنگ آسیب ببینند، چون مخاطبان تا موقعی حاضرند ناباوری خود را تعلیق کنند که داستان حداقل با توجه به قوانین و مقررات تعیین‌شده توسط خودش منطقی به‌نظر برسد.