معاصر نهضت مقاومت ملی

[اولدوز]

کمیتهٔ بازار
از سازمان دهندگان این کمیته حاج محمدحسن شمشیری، حاج حسن قاسمیه، حاجمحمود مانیان، عباس رادنیا، حسن میر محمد صادقی، حاج محمد تقی انواری، ابراهیم کریم آبادی، حاج احمد حریری، حاج نوروز علی لباسچی، حاج محمد حسین راسخ افشار، احمد توانگر، فولادی، تحریریان، حاج حسین اتفاق، حسین شاه‌حسینی و صالحی نیا می‌باشند.

 

[اولدوز]

کمیته روحانیون
در این کمیته سید ضیاء الدین حاج سید جوادی، جلالی موسوی، سید محمود طالقانی، غروی و حضرات رضوی قمی، شیخ آقا بزرگ تهرانی و رسولی و… فعالیت می‌کردند.

 

[اولدوز]

کمیته بین الاحزاب

در این کمیته داریوش فروهر، محمدعلی خنجی، محمد نخشب، حسین راضی، علی شریعتمداری، شاپور بختیار، عبدالحسین دانشپور، علی اکبر نوشین و معین‌الدین مرجایی عضویت داشتند که از اهم فعالیتشان هماهنگ ساختن احزاب سیاسی با دیگر ارگان‌ها بود. این افراد به نمایندگی از احزاب ملی‌گرای آن زمان یعنی احزاب:حزب ایران- حزب ملت ایران- حزب مردم ایران - حزب پان ایرانیست- حزب سوسیالیت. هیئت علمیه تهران فعالیت داشتند.

 

[اولدوز]

کمیته انتشارات و تبلیغات
این کمیته یکی از مهم‌ترین بخش‌های نهضت بود و در سال‌های فعالیت خود نقش بسزایی در پیشبرد اهداف آن ایفا نمود. این کمیته به‌طور مخفی با تهیهٔ ماشین‌های پلی کپی توانست با انتشار نشریات، تراکت‌ها، اعلامیه‌ها و خبرنامه‌ها به ویژه خبرنامه راه مصدق ارگان رسمی این سازمان و و حاشیه بی‌حاشیه، خوزستان مصدق، مکتب مصدق، و نهضت مصدق نشریات دیگری بودند که نهضت منتشر می‌کرد و گام مهمی در آگاه‌سازی مردم بردارد. اعضای کمیته انتشارات که وظیفه آن‌ها تهیه اخبار و مقالات و انتشار آن بود را مهدی بازرگان، محمدعلی خنجی، فتح‌الله بنی‌صدر، عزت‌الله سحابی، جهانگیرعظیما، مسعود حجازی، محمد پورسرتیپ، عبدالحسین دانشپور، حسین سکاکی، محمد حسن خرمشاهی، عباس شیبانی، عباس سمیعی و ابولقاسم رضوی تشکیل می‌دادند.

 

[اولدوز]

کمیته اجرائی

این کمیته رابط بین کمیتهٔ مرکزی و هماهنگ‌کننده با سایر کمیته‌ها و در واقع قلب نهضت مقاومت بحساب می‌آمد اعضای این کمیته مهدی بازرگان، یدالله سحابی، فتح‌الله بنی‌صدر، رحیم عطایی، عباس رادنیا، عباس شیبانی، ابراهیم کریم آبادی، نصرت‌الله امینی، عبدالحسین دانشپور، ابوالفضل مرتاضی لنگرودی، محمد پور سرتیپ و در شهرستان‌ها علی شریعتی، طاهر احمدزاده، احمد آسایش و عاملی زاده بودند. لازم به ذکر می‌باشد افراد سرشناس دیگری نیز با این کمیته به صورت غیرمستقیم همکاری می‌نمودند که از شاخص‌ترین این افراد می‌توان به علامه دهخدا، عبدالله معظمی، الله‌یار صالح، عبدالحسین اردلان، شمس‌الدین امیرعلائی، سید باقر کاظمی، کمال الدین جناب، اسدالله بیژن، مهندس ابوطالب گوهریان، سید رضا فیروزآبادی و محمد قریب اشاره نمود.

 

[اولدوز]

اعضای شاخص عضو نهضت مقاومت ملی
اعضای کادر رهبری: سید رضا زنجانی، یدالله سحابی، مهدی بازرگان، حسین فولادی، فتح‌الله بنی‌صدر، حسین شاه‌حسینی، محمد نخشب، حسن قاسمیه، داریوش فروهر، حسین راضی، محمدعلی خنجی، مسعود حجازی، ناصر صدر الحفاظی و رحیم عطایی، غلامرضا تختی.

 

[اولدوز]

نهضت مقاومت ملی از سال ۳۲ تا ۳۴ در بازار و دانشگاه‌ها نسبتاً فعال بود و از ۱۳۳۵ به‌تدریج از شدت فعالیت آن کاسته شد و فعالیت‌ها آن به افول گرایید. ازجمله دلایل ناکامی نهضت می‌توان به دستگیری گسترده سران نهضت به ویژه سید رضا زنجانی و اعضای کمیته مرکزی بدنبال انتشار بیانیه‌ای تحت عنوان «در مقابل این توطئه بیدار باشیم» که در فروردین ۱۳۳۴، اشاره نمود بازداشت دستگیرشدگان تا پاییز همان سال ضربه جبران‌ناپذیری بر بدنه نهضت مقاومت ملی وارد نمود و انتشار جزوه نفت باعث دستگیری گسترده دیگری شد که رهبران نهضت از جمله سید رضا زنجانی، سید ابراهیم میلانی، انگجی، محمد مجتهد شبستری، عباس سمیعی و دکتر محمدعلی خنجی دستگیر، زندانی یا تبعید شدند سپس تا سال ۱۳۳۶ بازداشت‌های مکرر اعضای نهضت باعث فرسایش نیروهای مؤثر گردید و آرام آرام ضعیف و ناتوان گردید. در پی آن، نهضت کاملاً تضعیف شد و شورای مرکزیِ پانزده نفره آن، بر اثر اختلافات داخلی و فشارهای سیاسی، به هشت نفر کاهش یافت. نهضت، نیروهای خود را تا بدانجا از دست داد که برای پخش اعلامیه، دو تن از اعضای شورای مرکزی، مهدی بازرگان و شاپور بختیار، را به کار گرفتند و در حقیقت عملاً فعالیتش تعطیل شد. هسته‌ها و واحدهای کوچک و محفلیِ مستقل به فعالیت خود مخفیانه ادامه می‌دادند. شاخه‌ای به خارج از کشور رفتند و در اروپا، به ویژه آلمان، و در آمریکا به فعالیت‌های سیاسی علنی، نیمه علنی و مخفی خود ادامه دادند و در سال‌های بعد از بنیان‌گذاران کنفدراسیون شدند.

 

[اولدوز]

نهضت مقاومت ملی را بی شک می‌توان فصل جدیدی در تاریخ مبارزاتی کشور و نتیجهٔ یک دهه کوشش و فعالیت در جهت استقلال، آزادی و استقرار حاکمیت ملی بحساب آورد و توانست در بزنگاه تاریخی، در روزهایی که آمریکا و انگلیس در مقابل خواست یک ملت ایستادند و از منافع استراتژیک خود به هر قیمتی دفاع نمودند، وارد صحنهٔ کارزار شود و طی بیست ماه فعالیت زیر زمینی منظم در جهت متشکل نمودن نیروها و آموزش آن‌ها گام موٍثری در مبارزات پیشرو ایفا نمایند. این سازمان برای نخستین بار بود که تمامی نیروها با هر تفکر، آیین و مسلکی اعم از ملی، مذهبی و روحانی را گرد هم آورد و بوسیلهٔ آن‌هایی که داعیهٔ جاه و مقام نداشتند و به اصالت جنبش ضد استعماری ملت ایران وفادارمانده بودند برای هدفی مشخص و مشترک، بی‌ریا بدور از خودشیفتگی، خودخواهی و نخوت تلاش و از جان گذشتگی نمودند، پایه‌ریزی شد. می‌توان این دوره را از این حیث حائز اهمیت دانست که تأثیر شگرف این مبارزات سهم بسزایی در رقم خوردن تحولات در سال‌های بعد، سال‌های ۳۹ تا ۴۲،جبهه ملی ایران (دوم)، واقعه ۱۵ خرداد۴۲ و سپس در دوران انقلاب اسلامی داشت.