آموزشی نویسندگانی که حرفه‌ای می‌خواهند بشوند! بخوانند!

[STARLET]

نکته‌هایی از دستور خطّ فارسی

فاصله‌گذاری «بی» (پیشوند یا حرف اضافه)

🔸بی- در نقش پیشوند نفی همیشه با نیم‌فاصله از واژۀ پس‌از خود نوشته می‌شود:
بی‌تردید، بی‌توجّه، بی‌حاصل، بی‌حساب، بی‌حوصله، بی‌جهت، بی‌چون‌وچرا، بی‌قرار

🔸بیجا (بیهوده)، بیچاره، بیخود (بیهوده)، بیداد، بیدل، بیراه، بیزار، بیعار، بیکار، بینوا، بیهوش (ناهشیار)

🔸 «بی» در نقش حرف ‌اضافه همیشه با فاصلۀ کامل از واژۀ پس‌از خود نوشته می‌شود:
بی هیچ چشمداشتی کار کرد.

🔸امروزه «بی» در واژه‌هایی مانند بیهوده و بیگانه پیشوند محسوب نمی‌شود. این واژه‌ها ساده (بسیط) هستند و به همین صورت نوشته می‌شوند.

 

[STARLET]

🔸مطالعه، مطالعه، مطالعه

همیشه از قواعد داستان‌نویسی و هم‌چنین عواملی که باعث رشد یک داستان‌نویس می‌شود همه‌جا نوشته شده‌است اما اکثر نویسندگان به این توجهی ندارند که مطالعه، یک عامل مهم در تقویت داستان‌نویسی است. نویسندگی یعنی دامنهٔ لغات گسترده! نویسنده‌ای که کم می‌خواند طبیعتاً کم‌تر هم می‌تواند بنویسد. نویسنده‌ای که کم می‌خواند نوشته‌هایش همیشه تکراری است چون نه دامنهٔ لغات گسترده‌ای دارد و نه با سبک‌ها و شیوه‌های مختلف نوشتن، آشناست.
اولین قدم برای نوشتن، مطالعه است. تا زمانی‌که مطالعه‌ت بالا نباشد، اثر دلخواه خود را خلق نخواهی کرد.

 

[STARLET]

📚اگر دیالوگ، خوب نوشته شود، نشان می‌دهد که شخصیت باهوش است یا ابله، صداقت دارد یا ندارد، شوخ است یا نه. دیالوگ خوب را گراهام گرین یا جرج هیگینز نوشته است، که ارزش خواندن دارد. دیالوگ بد کشنده است و مثل یک ساز موسیقی که بد تنظیم شده باشد، گوش را آزار می‌دهد.

📚 می‌توانی مهارت خود را در این خصوص بیشتر کنی. آن را می‌توان از صحبت کردن و گوش دادن به دیگران آموخت. به خصوص گوش‌کردن، توجه به لهجه و ریتم و زبان‌های محاوره گروه‌های گوناگون. به نظر می‌رسد نویسندگانی که دیالوگ خوب می‌نویسند بیش از هرچیز با شنوایی خوب به‌دنیا آمده‌اند درست مثل بعضی موسیقیدانان و خواننده‌ها که تن صدایشان کامل یا تقریبا کامل است.

 

[STARLET]

🔸از تعلیق استفاده کن.

◾️برای این‌که خواننده را در داستان، همراه خود کنید و اشتیاق او برای مطالعهٔ داستانت چند برابر شود از "تعلیق" استفاده کن. خواننده به‌دنبال ماجراجویی است و تنها چیزی که می‌تواند او را تا آخرین بخش داستان‌تان همراه خود کند برانگیختن حس کنجکاوی است.
سعی نکنیدتمام اتفاقات و اشخاص را در فصول نخست داستان‌ت وارد کنی چرا که این‌گونه خواننده از ریز به ریز جزئیات باخبر می‌شود و دلیلی برای خواندن باقی داستان شما نخواهد داشت. فصل آخر داستان‌ت را با اتفاقی شگرف و غافلگیرکننده به‌پایان برسانی تا برگ برنده همیشه دست شما باشد.

‼️ مثال زیر را باهم بخوانیم:

◾️زنی قصد کشتن همسرش را دارد. وقتی غذای او را آماده می‌کند می‌خواهد مقداری از سم را در غذای او بریزد تا او به‌ قتل برسد. زمانی که غذا آماده است و وقت ریختن سم فرا رسیده ناگهان تلفن زنگ می‌خورد و مانع این کار می‌شود. حال، زن پس از صحبت‌کردن با دوستش که با او تماس گرفته بود به آشپزخانه بازمی‌گردد اما دیگر فکر ریختن سم در غذا از سرش خارج شده و در آشپزخانه به چیزی می‌اندیشد.

◾️براساس مثال بالا، می‌توانیم بهتر تعلیق را درک کنیم. دوست او چه چیزی گفت که او از تصمیم خود منصرف شد؟ شاید به شیوهٔ دیگری برای به‌قتل رساندن همسرش می‌اندیشد؟ یا...

 

[STARLET]

⛱نویسندگان جوان برای محکم‌ترکردن زبان و غنابخشیدن به فارسی‌نویسی، ادبیات کهن فارسی را به‌دقت بخوانند. ادبیات عامیانه را هم از قبیل امیرارسلان و سمک‌ عیار را به‌دقت بخوانند. از ادبیات شفاهی هم آگاهی داشته باشند. لحن لازم و مطابق نهاد و جهت فکری و محتوای اثرشان را که به‌دست آوردند با چنین دستاوردهایی بنویسند.

 

[STARLET]

🔸آیا شروع داستان بیش از حد کند نیست؟

پنجاه کلمه نخست داستان خود را روی یک ورق کاغذ سفید بنویسو روز بعد نگاهی سریع ‌به آن بینداز . به همان طریق که خواننده ضمن ورق زدن مجله این کار را می‌کند. اگر کلمات شما را به خود جلب نمی‌کند و فقط باعث تأسف‌ می‌شوند، چیز بیشتری در آن وجود ندارد و بهتر است فورا آن را عوض کنی. شاید تعداد خوانندگان بالقوه‌ای که طی پنجاه کلمه نخست داستان از دست می‌روند، بیشتر از هر قسمت دیگر داستان باشد.

 

[STARLET]

🌱شاید ویراستار درون‌تان جلوی نوشتن شما را گرفته‌است. یعنی وقتی دارید می‌نویسید هی سرتان داد می‌زند. به خودتان اجازه دهید نویسندهٔ بدی باشید. اول بنویسید بعد نوشته‌تان را ویرایش کنید و صیقل بدهید. قانون طلایی نوشتن همین است.

 

[STARLET]

علائم نگارشی چیه و به چه دردی می‌خوره؟!
علائم نگارشی برای بهتر خوندن، رسوندن مفهوم و معنی متن و گرفتن شکل قشنگ‌تر استفاده میشه.
برای مثال یه متن رو حساب کنین که بدون علائم نگارشی هستش؛ وقتی نگاهش می‌کنین تو مرحله‌ی اول به خوندنش جذب نمیشین، هر چقدر هم جالب باشه. چرا؟! چون نمی‌تونین بفهمین منظور هر جمله چیه!
پس علائم نگارشی وقتی نباشه متن ایراد پیدا می‌کنه.


علائم نگارشی در یک نگاه
نقطه (.)
فاصله، ویرگول، کاما، درنگ‌نما (،)
نقطه ویرگول، سرکج با نقطه (؛)
دو نقطه (:)
سه نقطه (...)
چند نقطه (.......)
خط تیره، علامت دیالوگ (-)
دو کمان، گریزنما ()
دونبش، قلاب، افزوده‌نما []
گیومه، دوسرکج «»
علامت سوال (؟)
علامت تعجب، عاطفی (!)
یک ستاره (*)
دو ستاره (**)
سه ستاره (***)
تساوی (=)
ممیز (/)
علامت سوال و تعجب (؟!)
علامت سه نقطه و تعجب (...!)

 

[STARLET]

نقطه (.)
۱. در پایان جملات استفاده میشه.
مثال: سارا به مدرسه رفت.

۲. در حروف اختصار میاد.
مثال: پ. م. به معنی پیش از میلاد
۳. بعد از اومدن هر شماره هم کاربرد داره.
مثال: ۱. و ۲. و ۳.
══━━━━✥◈✥━━━━══
فاصله، ویرگول، کاما، درنگ‌نما (،)
۱. مکث بین جملات.
مثال: یار جان، چند وقت از بار آخر گذشته است؟

۲. جلوگیری از تکرار واو.
مثال: والیبال، فوتبال، تنیس و...

۳. قبل از ولی و اما.
مثال: لبخندی صورتش را در بر گرفت، اما یاد حرف چند روز پیشش به او افتاد.

۴. برای نوشتن آدرس.
مثال: تهران، نیاوران، کوچه بهار پنج، پلاک چهار
══━━━━✥◈✥━━━━══
نقطه ویرگول، سرکج با نقطه (؛)
۱. زمانی که جمله تمام نشده می‌آید؛ در تعریف دیگر میان دو جمله‌ی مکمل هم استفاده می‌شود.
مثال: تو هم مثل منی؛ تنها و گوشه‌گیر.

۲. قبل چون، مثل، همانند و کلمات نظایر.
مثال: گلی پژمرده بود؛ چون شاهزاده‌ی جوان دیگر به او آب نمی‌داد.
══━━━━✥◈✥━━━━══
دو نقطه (:)
۱. بودن نقل قول.
نقل قول می‌تونه چند شکل مختلف باشه.
اول: آمدن دیالوگ
مثال: لب زد: «بچه رو بگیر لطفا.»

دوم: توصیف
مثال: ظاهری جالب برای یک مهمانی خودمانی داشت: دستی کت و شلوار سفید،بلوز مردانه‌ای هم‌رنگ کتش، یک کراوات پاپیونی، جفت کفش کالج قهوه‌ای و کلاه.

سوم: لیست
مثال: سر راه این موارد رو هم بخر: سس مایونز، سیب‌زمینی، خیارشور، کالباس

۲. ساعت.
مثال: ۷:۳۰
══━━━━✥◈✥━━━━══
سه نقطه (...)
۱. حذف بخشی از متن
مثال: هرگز نمی‌گذارم هر شخصی از راه رسید، هر جور که می‌خواهد رفتار کند... من هر شکلی که باشم به آنان ربطی ندارد!

۲. ناقص ماندن متن و دیالوگ
مثال: - از این‌جا گورت رو...
با سیلی که رو صورتش خورد، کلامش قطع شد.

۳. ادامه داشتن یک لیست
مثال: سارا، مهناز، شقایق و...

۴. لکنت در دیالوگ
با ترس زبان باز کرد: «من... نمی... دونم...»

۵. آمدن نام خدا در کاغذ
موقع تایپ نیازی نیست سه نقطه بیاد، اما وقتی روی کاغذ نوشته میشه برای این‌که زیر دست و پا اسم خدا لگدمال نشه سه نقطه گذاشته بشه.
مثال: ان‌شا... هر چه می‌خواهید، همان شود.
══━━━━✥◈✥━━━━══
چند نقطه (.......)
نشان دهنده حذف بخشی از متن و شعر در طرح سوال و نمونه‌های مشابه هستش.
مثال: که عشق آسان نمود اول/ ولی.......
══━━━━✥◈✥━━━━══
خط تیره، خط دیالوگ (-)
۱. اضافه کردن توضیحاتی به مفهوم اصلی جمله یا دعا و نفرین.
مثال توضیح: سلامی به ملاباجی - معلم مکتب‌خانه- کرد.
مثال دعا و نفرین: ونوس - خدا لعنتش کند - همیشه تا نیمه‌های شب، گاهی هم تا خود صبح مشغول پرستش شیطان بود.

۲. آمدن نقل قول در داستان یا فیلم‌نامه.
مثال: صادق گفت: «اذیتش نکن دیگه داداش.»
برادر دستی به ریشش کشید.
- سعی خودم رو می‌کنم، ولی اذیت کردنش ملسه.

۳. برای دسته‌بندی برخی مطالب.
مثال: - آزار و اذیت
- ساعت شش صبح
- افراد فقیر

۴. آمدن میان کلماتی که باید با هم خوانده شود.
مثال: سیاسی-امنیتی، تهران-کرج، علمی-تخیلی

۵. میان برخی اعداد
مثال: صفحات ۵۰-۶۰

 

[STARLET]

دوکمان، گریزنما ()
۱. ارتباط فرعی نوشته با متن.
مثال: این اکیپ (گروه، تیم) فردا به باغ‌وحش میرن.

۲. امدن شماره یا حروف در گیومه.
مثال: (۱)، (۲) یا (الف)، (ب)

۳. ضمیمه کردن جایی که متن از آن آمده.
مثال: شواهدی برای وجود حیات در مریخ است. (حکیمی، ۱۳۷۴: ۲۴)

۴. برای امدن کلمات و عبارات دعایی.
مثال: پیامبر اکرم، حضرت محمد(ص)
══━━━━✥◈✥━━━━══
دونبش، قلاب، افزوده‌نما []
افزودن چیزی به متن.
در یکی از نویسنده‌های فرانسوی [آندره ژید] به خدا شناسی در کتاب خودش اشاره کرده است.
══━━━━✥◈✥━━━━══
گیومه، دوسرکج «»
۱‌. نقل قول مستقیم.
آناهیتا چرخید و شروع کرد به حرف زدن با فریاد: «از جلو چشمام گمشو!»

۲. اشاره به یک واژه.
لطفا به «فهرست» مراجعه کنین.
══━━━━✥◈✥━━━━══
علامت سوال (؟)
پرسشی خواندن یک جمله.
مثال: مطمئنی؟
══━━━━✥◈✥━━━━══
علامت تعجب، عاطفی (!)
در جملات تعجبی، احساسی، تاکیدی و همچنین منادا می‌آید.
مثال‌ها:
چه روزی بود! (عاطفی)
باورم نمیشه خواب نبودم! (تعجبی)
شک نکن! (تاکید)
خدایا! (منادا)
══━━━━✥◈✥━━━━══
یک ستاره (*)
در زمانی که معنی کلمه یا عبارتی رو نتونین به صورت مستقیم داخل متن بیارین استفاده می‌کنین و داخل پاورقی معنی رو می‌نویسین.
══━━━━✥◈✥━━━━══
دو ستاره (**)
زمانی که چیزی را در پاورقی صفحات قبل گفتین از این علامت استفاده می‌کنین؛ یعنی که قبلا معنی و مفهومش نوشته شده.
══━━━━✥◈✥━━━━══
سه ستاره (***)
در متن وقتی می‌خواین داستان رو در همون زمان و از جای دیگه بنویسید یا گذشت زمان رو نشون بدین (رفتن به جلو) از این علامت استفاده می‌کنین.
══━━━━✥◈✥━━━━══
ممیّز (/)
۱ -برای جدا کردن مصراع یک شعر.
خانه دوست کجاست/ در فلق بود که پرسید سوار/ آسمان مکثی کرد/

۲. بین تاریخ.
۱۳۷۵/۰۹/۱۱
══━━━━✥◈✥━━━━══
تساوی (=)
برای نشان دادن تساوی بین دو مطلب.
توانا بود هر که دانا بود = هر که داناست، تواناست.
══━━━━✥◈✥━━━━══
علامت سوال و تعجب (؟!)
وقتی که جمله هردو شکل سوالی و تعجبی رو داره استفاده میشه.
══━━━━✥◈✥━━━━══
علامت سه نقطه و تعجب (...!)
وقتی جمله‌ای ادامه دار باشه و همچنین شرایط عاطفی بودن رو هم داشته باشه ازش استفاده می‌کنن.