غیرپارسی نو‌آم چامسکی

[سلین]

نوام چامسکی فیلسوفِ تلخ‌کامِ مشهور، ۹۰ سالگی را پشت سرگذاشته و همچنان می نویسد، سخن می گوید و همچنان در زمره پروپاقرص‌ترین منتقدان اقدامات نظامی آمریکا به شمار می رود. او استاد بازنشستهِ زبان‌شناسی و فلسفه در دانشگاه ام‌آی‌تی است. چامسکی از چهره‌های برجسته فلسفه تحلیلی و از پیشگامان مطالعه در زمینه علوم‌شناختی محسوب می شود که بیش از ۱۰۰ جلد کتاب در ارتباط با موضوع هایی همچون زبان‌شناسی، جنگ، سیاست و رسانه‌های جمعی تألیف کرده است.

 

[سلین]

چامسکی در خانواده‌ای یهودی و تحت تاثیر فرهنگ یهودیان رشد یافت. پدر و مادر وی جزو یهودیان اوکراین و بلاروس امروزی بودند که به دست آلمان نازی اخراج شدند و به مناطق تحت تسلط صهیونیست ها پیش از اعلام تشکیل رژیم یهودی در فلسطین اشغالی و سپس به آمریکا مهاجرت کردند.

 

[سلین]

وی در دهه ۴۰ میلادی به گروه های فعال صهیونیستی پیوست؛ گروه هایی که اکنون از آنها با عنوان گروه های ضد صهیونیستی نام می برند. چرا که این شاخه از یهودیان، مخالف تشکیل دولت یهودی بودند و گرایشی سوسیالیستی داشتند. شاخه یاد شده که چامسکی در آن، نقش یک رهبر را ایفا می کرد به تشکیل دولت سوسیالیست فلسطین با همکاری اعراب و یهودیان و زندگی در کنار یکدیگر معتقد بودند.

 

[سلین]

در حیطه سیاست و اجتماع، چامسکی یک سوسیالیست آنارشیست رادیکال است و به خاطر فعالیت‌هایش علیه سیاست خارجی خصمانه آمریکا و به خصوص سابقه مبارزاتی‌اش در دهه ۶۰ میلادی علیه جنگ ویتنام شهرت جهانی دارد. حجم اطلاعات و آثار چامسکی در حوزه سیاست و اجتماع باورنکردنی است و دخالتش در این حوزه‌ها محدود به سطح تفنن و فعالیت سیاسی نیست، بلکه سابقه تدریس و مشاوره در پایان‌نامه‌های دکتری در این حوزه‌ها را نیز دارد.

 

[سلین]

چامسکی همچنان درباره طیف متنوعی از موضوعات اظهار نظر می‌کند. از بحث‌های تخصصی زبان‌شناسی گرفته تا مسایل مربوط به آب‌وهوا، سیاست خارجی آمریکا و برجام.

 

[سلین]

اعتبار اصلی چامسکی به واسطه نقش بی‌بدیل او در زبان‌شناسی مدرن است. وضعیت رشته زبان‌شناسی در جهان پس از ظهور چامسکی در دهه ۵۰ میلادی در روش‌ها، هدف‌ها و دانسته‌ها و مدل‌ها به کلی متحول شد. چامسکی مطالعه علمی و نظام‌مند دستور زبان را وارد زبان‌شناسی مدرن کرد و اگرچه او به هیچ وجه، نخستین زبان‌شناس حوزه نحو نبود اما اثرش در آوردن نحو به مرکز توجهات در زبان‌شناسی چشم‌گیر است. در زبان‌شناسی غربی در دهه‌های پیش از ظهور چامسکی، تمرکز بیشتر بر نظام آوایی زبان‌ها و صَرف بود.

 

[سلین]

چامسکی این ایده را مطرح کرد و تا حد خوبی جا انداخت که ذهن انسان زبان را مثل چیزهای دیگر یاد نمی‌گیرد. به طور خاص، زبان آن‌قدر پیچیده است و میزان داده‌ای که کودک با شنیدن حرف زدن اطرافیانش می‌شنود، آن‌قدر ناچیز است که امکان ندارد که کودک قواعد پیچیده دستوری را تنها با نتیجه‌گیری‌های منطقی و آماری از روی جملاتی که از اطرافیان می‌شنود، فرا گرفته باشد. در ادامه چامسکی نتیجه گرفت که ذهن کودک از هنگام تولد بخشی از مهم‌ترین قواعد انتزاعی و پایه‌ای دستور زبان را به صورت فطری در خود دارد و با شنیدن سخن گفتن اطرافیان از صفر شروع به یادگیری نمی‌کند، بلکه تنها شروع به یادگیری جزئیاتی می‌کند که مخصوص زبان به‌خصوصی که می‌شنود (مثلا فارسی، ترکی یا هندی) است.

 

[سلین]

بخش بزرگی از قواعد بنیادی‌ که زبان بر آنها استوار است از نظر چامسکی به صورت فطری در ذهن وجود دارند و در نتیجه میان همه افراد مشترکند. نتیجه منطقی چنین ادعایی این است که مجموعه‌ قواعد و محدودیت‌های انتزاعی هستند که همه زبان‌های بشری آنها را رعایت می‌کنند. به این مجموعه قواعد مشترک، دستور جهانی می گویند.

 

[سلین]

یکی از مهمترین سخنان این شخصیت سیاسی و فرهنگی، پیش از انتخاب شدن ترامپ به رییس جمهوری آمریکا زده شد و عنوان کرد که درست نمی‌دانیم او چه تفکراتی دارد. مطمئن نیستم که خودش هم تفکراتش را بداند. او کاملا قادر است در آنِ واحد حرف‌های ضدونقیض بزند. اما ایدئولوژی او مؤلفه‌های تقریباً ثابتی هم دارد؛ البته اگر بشود چنین چیزی را درباره او گفت. یکی از آن مؤلفه‌ها این است: تغییرات آب‌وهوایی در حال وقوع نیست. او گفته است: فراموشش کنید. این برای بشر صدای ناقوس مرگ است. نه برایِ فردا، بلکه تصمیماتی که اکنون می‌گیریم، بعد از چند دهه تأثیرات خود را بروز می‌دهند و چنین تصمیماتی پس از چند نسل ممکن است فاجعه‌بار باشند و اما در روزهای برگزاری انتخابات که اقبال عمومی به ترامپ زیاد شد، چامسکی گفت که بخشی از اقبال مردم به ترامپ عمیقاً منبعث از احساس ترس و خشم است؛ احساساتی که به طور بالقوه کشنده هستند.

 

[سلین]

او معتقد است که اگر پشت‌ رفتارهای ترامپ به دنبال تفکر و طرح ژئوپلتیک بزرگی باشیم، اشتباه کرده ایم. چامسکی رفتار و اعمال ترامپ را رفتار یک آدم خودشیفته و خودبزرگ‌بین اما فاقد اعتماد به نفس می داندکه دکترینش حفظ قدرت شخصی است و البته این زرنگی سیاسی را دارد که پایگاه‌های رای خود را راضی نگه دارد.