آموزشی نکات انشا نویسی به زبان ساده

[آریانا]

در اواخر کلاس پنجم موضوعات ادبی فلسفی و موضوعهای جامعه مانند قصه نویسی و رمان نویسی به دانش آموز گفته میشود اما نگارش این موضوعهای جامع،کار هر شاگردی نیست،علاوه بر آموختن فنون نگارش و تعقل و استدلال و توصیف،استعدادی خاص می خواهد.
در پایه سوم خلاصه نویسی که میتوان یک درس یا متنی را به صورت خلاصه بنویسند گاهی میتوان یک تصویر یا سلسله تصاویر موضوع انشاء قرار داد و از شاگردان خواست که در مورد این تصاویر مطلب بنویسند.
نکات بهداشتی را از کودکان بخواهیم مثل(چرا مسواک می زنید؟)
در پایه سوم به دانش آموز یادآور می شویم که بهتر است نوشته خود را با یک جمله بهتر تمام کنیم و اگر دانش آموزان مطالب جالبی بیان کرده اما جمله های او ناصحیح است می توانیم تذکر لازم را در پایین صفحه بنویسیم و به فکر و اندیشه او نمره بدهیم.

 

[آریانا]

یک نکته مهم
در تمامی پایه ها برای این که دانش آموزان با نوشتن بیشتر آشنا بشوند باید به کتاب بنویسیم بیشتر اهمیت بدهیم چون تمامی نکاتی که در بنویسیم وجود دارد علائم و نشانه هایی هستند که در نوشتن انشاء به ما کمک می کنند و به تک تک تمرینات اهمیت داده و به دانش آموزان یاد دهیم.مثل موضوعهایی در مورد رعایت علائم دستوری در نوشتن.
در جمله و انشا علامت گذاری باید مراعات شود.

 

[آریانا]

نقطه(.)در پایان جمله های کامل به کار می رود.
دو نقطه(:) علامت نقل قول است و گفته دیگران را در گیومه می گذاریم.
(؟)علامت سؤال در پرانتز نویسنده راجع به آن صحبت شک و تردید دارد.
(!)در آخر جملات عاطفی مثل به به! آفرین!
هر جا وَ بگذاریم نیازی به ویرگول نداریم.
؟در آخر جمله های کامل به صورت پرسشی نوشته شود.
و علامتهای دیگری که در پایه های مختلف به دانش آموز گفته میشود تا نوشته ی آنها کامل تر شود.

 

[آریانا]

نکات مهم در نوشتن انشا
*در مورد کلمه ی ایجاز(مختصرگویی) را بیشتر توضیح دهیم باید مختصر نوشتن را در نوشته مراعات کنیم و کلمه ها و جمله های زائد را حذف کنیم و به درازا کشیدن کلام یا به کار بردن کلمات زائد خودداری کنیم و علامت گذاری را در نوشته مراعات کنیم.
وجود مقدمه در نتیجه گیری در تمامی انشاءها الزامی نیست.
کلمات را در نوشتن خود به صورت کتابی به کار ببریم و از نوشتن به صورت محاوره ای و شکسته خودداری بکنیم.

 

[آریانا]

انواع انشا
1)توصیفی یا وصفی:
ساده ترین نوع انشاء است دانش آموز چیزهایی را که در اطراف خود می بیند یا می شنود یا احساس می کند وصف و تعریف می نماید.
2)گزارش نویسی:
برخی گزارش نویسی را نوعی انشای نقلی به حساب می آورند.
وقتی دانش آموزان به گردش علمی می روند معلم می تواند از آنها بخواهد که گزارش از آن روز تهیه کند.غالباً برای تهیه گزارش نیاز به تحقیق،سؤال و جستجو میباشد.
3)انشای نقلی:برای بیان سرگذشت خود یا دیگران به کار میرود یا معلم میتواند برای آموزش انشای نقلی تمرینات زیر را انجام دهد داستان گویی،نوشتن خلاصه متن خوانده شده نوشتن خلاصه کارهایی که در زمان معینی انجام شد مثلاً روز جمعه چه کار کرده.
)برگرداندن شعر به زبان ساده و نثر امروز:
معلم می تواند شعرهای مناسبی را از کتاب فارسی یا خارج از کتاب به دانش آموزان داده و بخواهد که اشعار را به نثر ساده امروز بنویسند شاگردان باید توجه کنند در این نوع نوشته از حاشیه رفتن خودداری کنند و تنها مفهوم را به زبان ساده و گویا و کوتاه بنویسند.
5)انشای تخیلی:محصول ذهن و ساخته و پرداخته افکار دانش آموز است و غالباً اساس خارجی ندارد این نوع انشاء فرصتی است برای شناخت افکار دانش آموز و گرایشات درونی او که در چه دنیایی و آرزوهای درست و غلط او چگونه است.معلم می تواند شروع داستانی را بگوید و دانش آموزان آن را تمام کنند یا از شاگردان بخواهیم قلم،کاغذ،دفتر یا تخته سیاه و سرگذشت اشیاء را بیان کند.
6)خلاصه نویسی:موجب پرورش قدرت نویسندگی و گسترش از کودکان میشود و آنها را آماده می کند که در موقع لزوم بخوانند اصل مقصود یک درسی یا یک مقاله را استخراج نمایند.
۷)نامه نگاری:نامه بیان کتبی موضوعی است برای مخاطبی که حضور ندارد نامه ای را که ما می نویسیم معرف شخصیت فرهنگ،ادب و ذوق و سلیقه ماست و باید همان اثر را در مخاطب بگذارد که شخصیت خود ما می گذارد.

 

[آریانا]

پنج مرحله برای انشانویسی درست
معلم در کلاس درس دو راه بیشتر ندارد اول دل بستن به روش های سنتی تدریس و دلخوش بودن به یادگار گذشته ها و دوم خروج از پوسته سنتی و رو آوردن به تعلیم و تربیت نوین

معلم در کلاس درس دو راه بیشتر ندارد؛ اول دل بستن به روش های سنتی تدریس و دلخوش بودن به یادگار گذشته ها و دوم خروج از پوسته سنتی و رو آوردن به تعلیم و تربیت نوین.

معلم ادبیات که قرار است مجری آموزش مهارت انشانویسی باشد، باید حتما از نوع دوم باشد چون اگر او معلمی سنتی باشد حتما از دانش آموزان می خواهد علم و ثروت را در دو کفه ترازو بگذارند و برای برتری یکی بر دیگری آسمان و ریسمان به هم ببافند و در همین حین جرات نکنند بگویند، ثروت می تواند از علم بهتر باشد.

 

[آریانا]

زنگ های انشای بسیاری از دانش آموزان قدیم و جدید به این شیوه سپری شد و هنوز هم زنگ انشا قربانی بی توجهی هاست. بی علت نیست که نسل های گذشته و امروزی هر دو اگر بخواهند چند خط از احساسات و افکارشان بنویسند، طفره می روند یا اگر دست به قلم شوند، جمله های سطحی و خالی از زیبایی و لطافت می نویسند.

در دنیای مدرن به نگارش و انشانویسی ـ که از متعالی ترین مراحل آموختن زبان مادری است ـ توجه زیادی می شود و برای نوشتن انشا دستورالعمل های گام به گامی موجود است که اگر در کلاس های درس اجرا شود انشا نیز جزو درس های دلچسب و شیرین خواهد شد.

 

[آریانا]

هدف از آموزش انشانویسی تقویت قوه خلاقیت، تولید ایده، درک ارتباط میان مفاهیم و شکستن سد قواعد مرسوم و حک شده در ذهن است، مثل خداحافظی با این آغاز برای انشا: «قلم در دست می گیرم و...» که شروعی پوسیده است.

در روش های نوین تدریس و تمرین درس انشا شش مرحله برای آموزش وجود دارد که توصیف شرایط موجود، قیاس مستقیم، قیاس شخصی، دست درازی فشرده، قیاس مجدد مستقیم و نگارش مستقل را شامل می شود.

در توصیف شرایط موجود، معلم به دانش آموز می آموزد که هر آنچه از پیرامون خود می فهمد، توصیف کند. مثلا معلم می گوید در این دنیا برای همه انسان ها جا وجود دارد و دانش آموز می گوید اگر انسان ها آدم های بهتری بودند دنیا قشنگ تر می شد. در بیان این توصیفات و تشریحات میان معلم و دانش آموز رابطه تعاملی وجود دارد و هر یک نظرشان را بیان می کنند و مطلبی بر یکدیگر اضافه می کنند.

 

[آریانا]

در مرحله بعد یعنی قیاس مستقیم، معلم می کوشد مفاهیم ناآشنا را برای دانش آموزان آشنا کند. مثلا می پرسد می دانید آرزو های انسان مثل چیست و دانش آموز می گوید مثل یخ، ابر، آسمان یا پرنده. حالا نوبت به قیاس شخصی می رسد یعنی دانش آموز باید میان خود و مفاهیمی که معلم انتخاب می کند ارتباط برقرار کند و در همان حین، احساسات و تمایلات خود را نیز برزبان می آورد. مثلا معلم می پرسد بزرگ ترین آرزوی شما چیست و دانش آموزان می گویند، این که مادرو پدرمان همیشه با ما باشند یا وقتی بزرگ شدم درفلان رشته درس بخوانم یا مثلا آدم ثروتمندی بشوم.وقتی توان قیاس شخصی در دانش آموزان تقویت شد، نوبت به قیاس دست درازی می رسد که در آن معلم از دانش آموزان می خواهد درباره موضوعی که قرار است درباره آن بنویسند، بهترین مفاهیم متضاد و نامتجانس را انتخاب و میان این کلمات ارتباط برقرار کند. مثلا اگر قرار است درباره دوست بنویسند، واژه هایی چون مهربان، نامهربان، باوفا و بی وفا را مطرح کنند. بعد از این، نوبت قیاس مجدد مستقیم می رسد تا دانش آموز خود را در مواجهه با این تعارضات قرار دهد و نظرش را در این باره به صورت انشا بنویسد. به این ترتیب مثلا اگر معلم بپرسد رابطه با وفا و بی وفا با دوست چیست، او باید توضیح دهد که من چند دوست بی وفا دارم، اما سعی می کنم دوست باوفایی برای دیگران باشم.

 

[آریانا]

وقتی این پنج مرحله بدرستی آموزش داده شود و تکرار و تمرین شود، دانش آموز می تواند با شنیدن موضوع انشا، درباره آن بنویسد. به عنوان نمونه اگر موضوع انشا مادر (به مناسبت روز مادر) باشد دانش آموز می داند که ابتدا باید مادر را به چیزهایی تشبیه کند، مادر خودش را با همه ویژگی هایش در ذهن تجسم کند و بعد یک سری کلمات متضاد با واژه مادر پیدا کند و با استفاده از این تشبیهات و تضادها، احساس خود درباره مادر را بنویسد.

همه این مراحل می تواند به شکل مختلف به دانش آموز آموخته شود یعنی انشانویسی می تواند همراه با ایفای نقش باشد معلم موضوعی را که قابلیت تبدیل شدن به نمایش داشته باشد، انتخاب کند و از چند دانش آموز بخواهد آن را بازی کنند و دانش آموزان دیگر با توجه به برداشت های خود از بازی همکلاسی ها درباره آن موضوع انشا بنویسند.