آموزشی نگاهی به تاریخچه نمایشنامه نویسی در جهان

[شاهدخت]

نمایشنامه نویسی در جهان تاریخچه دقیقی در دست نیست. در این باره تنها می توان به نظریه های افراد مختلف بسنده کرد.

 

[شاهدخت]

اما زمان اولیه پیدایش نمایش را تقریباً می توان به زمان شکل گیری تمدن ها نسبت داد. در این نوشته سعی خواهیم داشت بطور اجمالی از زمان ارسطو که نمایشنامه نویسی شکل مدون و علمی به خود می گیرد، گام به گام با نویسندگان مطرح کشورهای مختلف همراه شویم و سبک آنان را در مجموعه نمایشنامه نویسی جهان مورد بررسی قرار دهیم. فقط باید این نکته را در نظر داشت که به دلیل فضای محدود تنها تعدادی از درام نویسان جهان که سهم مهمتری در شکل گیری تاریخ داشته اند در این نوشته جای می گیرند.

 

[شاهدخت]

● قبل از میلاد مسیح

قبل از اینکه ارسطو کتاب مهم و تاریخ ساز خود یعنی فن شاعری را به رشته تحریر در آورد، نمایشنامه های مختلف در گونه های متفاوت وجود داشته است. اما ارسطو ادیب و نویسنده سال های ۱۳۸۴ ـ ۱۳۲۲ قبل از میلاد مسیح با تکیه بر افکار فلسفی نویسنده سلف خود افلاطون و با تکیه بر کتاب معروف وی یعنی جمهوری مسأله زیبایی شناسی در ادبیات را تقریر کرده و قوانین نمایشی را بنیان می نهد. قوانینی که سال ها بعد نیز توسط نویسندگان مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. او در نمایشنامه نویسی تعریفی جدید از تراژدی ارائه می دهد. شش عامل از نظر او شکل دهنده یک نمایشنامه تراژدی است. این قوانین عبارتند از:

 

[شاهدخت]

۱) هسته داستانی یا plotکه ترتیب منظم حوادث و اعمال است.

۲) قهرمانان و اشخاص Character که بازیکنان نمایشنامه باشند.

۳) اندیشه ها که حرف های قهرمانان یا نتایج اعمال آنان است.

۴) بیان یا گفتار که نحوه کاربرد و تأثیر کلمات در تراژدی است. طرز بیان باید سنگین و موزون باشد.

۵) آواز کر، آوازهایی است که دسته های همسرایان در تراژدی می خوانند.

۶) وضع صحنه یا منظر نمایش که مربوط به صحنه آرایی و صحنه سازی است.

 

[شاهدخت]

تفکر اسطوره سازی و میل به جستار عناصری مانند عدالت و گرایش به مذهب از دیدگاه های مختلف در نمایشنامه های این دوره مورد بررسی و کنکاش قرار می گیرند. در این زمان توجه به ملیت، مذهب و خصایل پاک انسانی دستمایه نویسندگانی چون آشیل، سوفکل، آریستوفان و اورپید می شود. توجه به این کلیات سبب شده که نمایشنامه های این نویسندگان تا امروز اجراها و تأویل های متفاوتی را در برداشته باشد.

 

[شاهدخت]

آریستوفان در سال ۴۴۸ قبل از میلاد به دنیا آمد. اطلاعات دقیقی از زندگی او در دست نیست تنها می دانیم وی پسر شخصی به نام فیلیپوس بوده و در آئیگینا می زیسته است. آریستوفان یک آتنی تمام عیار بوده و تا مدت ها از نام مستعار برای خود استفاده می کرد. از او در مجموع دوازده نمایشنامه کمدی برجای مانده که تعدادی از آنها عبارتند از: آشارینها، نجیب زاده ها، پرندگان، زنبورها، پلوتوس و...

 

[شاهدخت]

اگر چه نخستین نمایش این نویسنده در مجمع سران یونان به نمایش درآمد اما بعدها دو نمایش سورخوران و بابلی ها سبب ساز معروفیت این نویسنده یونانی شد. مدارک دقیق از قالب های نمایشی وی در دست نیست. تنها می توان گفت اجراهای سنتی به نام کوموس یارقص ها و آوازهای دسته جمعی در آن زمان رایج بوده که اجرا کنندگان شان اغلب لباس های مضحک به تن می کردند و صورتک برچهره می زدند و به یاری پاره ای تدابیر خود را به هیأت جانوران در می آورند. این نمایش ها تنها برای وقت گذرانی نبوده و اغلب نتایجی اخلاقی را دنبال می کرده است.

 

[شاهدخت]

آریستوفان در سال ۳۹۲ یا ۳۸۹ نمایشنامه مجمع زنان را تقریر می کند. این نمایش منطبق بر نگرش سابق او نیست. در این اثر همسرایان نقش زیادی ندارند. بلکه زنان آتنی نقشه می کشند تا کار حکومت را به دست گیرند. صبح یک روز که از خواب بر می خیزند لباس شوهران شان را به تن و درمجلس ملی اجتماع می کنند.

 

[شاهدخت]

این نمایشنامه از دیگر آثار مطرح فان است که بسیار مورد توجه قرار می گیرد. سال وفات این نویسنده را ۳۸۰ قبل از میلاد ذکر کرده اند.

 

[شاهدخت]

اورپید و آشیل نیز از دیگر نویسندگان این عصر به شمار می آیند. اما تاریخ تراژدی به دست نویسنده دیگری به نام سوفکل شکل دیگری به خود می گیرد. کسی که عدالت و انسان دوستی دغدغه هایش را تشکیل می دهد.

او درسال ۴۹۵ قبل از میلاد مسیح چشم به جهان گشود.