زیبایی
با توجه به مفهوم استفاده، هنر کاربردی نوعی از هنر است که در زندگی روزمره ما استفاده دارد. هر چند کاربرد، سودمندی، کارآیی و استفاده داشتن مهمترین معیارها در هنرهای کاربردی هستند اما هر شیئ سودمندی لزوما از جمله آثار هنری کاربردی یه شمار نمیآید. معیار مهم دیگری لازم است که در کنار کارآیی در یک شی قرار گیرد تا آن را به یک اثر هنری کاربردی تبدیل کند و آن معیار “زیبایی” است. زیبایی مهمترین ویژگی یک اثر هنری است که آن را از اشیای دیگر جدا میکند. حال سوال این است که زیبایی چیست؟ تعریف زیبایی کاری دشوار است و تا کنون تعریفی جامع از آن ارائه نشده است. اما میتوان یک شی زیبا را با صفاتی خاص توصیف کرد. مهمترین صفات زیبایی عبارتند از تناسب و هماهنگی. یک شی زیبا از اجزایی هماهنگ و متناسب با یکدیگر شکل یافته است. زیبایی یک شی در شکل کلی آن و همچنین در تزیینات روی آن قابل مشاهده و درک است. در یک اثر هنری کاربردی، زیبایی با کارآیی ترکیب میشود و یک شی سودمند زیبا خلق می شود.
بیایید از همان مثال ظروف استفاده کنیم. همه ما در خانه تعداد زیادی ظرف با استفادهها و کاربردهای مختلف داریم. شما ظروفتان را معمولا بر اساس نوع استفاده یا کاربردی که برای شما دارد انتخاب میکنید و میخرید. اما آیا تا بحال به معیارهای دیگری غیر از کاربرد هم توجه کردهاید؟ یک ظرف علاوه بر کاربرد، طراحی و زیبایی نیز دارد. «طرح خوب در هنرهای سودمند آن طرحی است که توجه به کارکرد مناسب و انطباق با مواد و اسلوبهای ساخت را با اجرای خوب و ظاهر خوشایند درآمیزد»(پاکباز، ۶۵۶:۱۳۹۰).بسیاری از افراد هنگام خرید یک ظرف علاوه بر کاربرد، به زیبایی آن ظرف هم توجه میکنند. فرض کنید به دنبال یک ظرف برای استفاده در اتاق پذیراییتان هستید. برای خرید به فروشگاهها یا سایتهای فروش مجازی رجوع میکنید. یکی از مواردی که نظر شما را برای خرید یک ظرف پذیرایی جلب میکند، علاوه بر کاربرد آن، طرح و نقش و زیبایی آن ظرف است. در واقع در یک ظرف زیبا که نظر شما را جلب کرده است، کاربرد و زیبایی با یکدیگر ترکیب شده است. سقراط فیلسوف یونانی باستان در اینباره میگوید: اگر از دو چیز یکی زیباتر از دیگری است بدان سبب است که آنچه زیباتر است هم از حیث سودمندی بر دیگری برتری دارد و هم از حیث لذت.(افلاطون، ۲۸۵:۱۳۹۰) این تعریف دقیق هنر کاربردی است: ترکیب زیبایی و سودمندی.