همگانی هنر تزئینی کار مرصع کاری

[Mahi.otred]

در دوران سلجوقی مرصع کاری به اوج خود رسید و اشیاء مختلف زیبایی که از این دوران به جا مانده است، طرز ساخت و تکنیک متفاوتی را نشان می دهند. در این زمان برای زینت بخشیدن به مفرغ ابتدا شی مورد نظر را با ابزار مخصوص به اشکال گوناگون گود می کردند و با نقره و مس آنها را پر می نمودند.

 

[Mahi.otred]

روش های تولید مرصع کاری​

در امر مخراج کاری سنگ ها با توجه به نوع پایه طراحی شده اند و به طرق مختلفی نصب می گردند. از عمده روش های آن نشاندن سنگ یا گوهر بصورت ریلی، قلمزنی، کاسه ای و چنگی می باشد که برای سنگ های ریز کاربرد دارند.

 

[Mahi.otred]

برای سنگ های درشت نیز روش هایی چون نبشی، چنگی و دیواره ای بکار برده می شود.

در روش ریلی ، بر روی طلا یا نقره جای ریل مانندی برای نگین (سنگ مورد نظر ) خالی است که پس از آنکه مرصع کار سنگ را در این محل جای داد، با سمبه وضربه ابزاری چکش مانند ، فلز اطراف نگین را به آ ن نزدیک می کند .

 

[Mahi.otred]

در روش قلم خور حفره ای مخروطی برای نگین تعبیه شده که مناسب نگین های است که تراش مخروطی (مارکیز ) دارند. پس از جا انداختن نگین در جا ی مورد نظر با استفاده از قلم ، مقداری از طلا یا نقره مورد نظر به سمت نگین هدایت می شود و در واقع روی نگین می خوابد.

 

[Mahi.otred]

در روش کاسه ای و چنگی نیز با توجه به فضای کاسه مانندی که برای نگین در نظر گرفته شده است، ابتدا نگین در جای خود قرار می گیرد، سپس یا چنگ هایی از طلا یا نقره دور آن را می گیرد (روش چنگی ) ویا با استفاده از سوهان مقداری از فلزآن زیور روی سنگ خوابانده می شود و در این حالت نگین در جای خود ثابت می شود.

 

[Mahi.otred]

در بعضی مناطق برای چسباندن موقتی نگین بر روی زیور آلات مورد نظر ابتدا از کمی موم استفاده می کنند که هنگام کار با قلم یا سوهان نگین از جای خود حرکت نکند و کار راحت تر انجام گیرد و در آخر کار با مقداری حرارت ، موم ذوب می شود و می توان آن را با دستمال پاک کرد. ولی در مورد تمام سنگ ها نمی توان از این روش استفاده کرد زیرا حرارت رنگ بعضی از سنگ ها را عوض می کند.

 

[Mahi.otred]

به جهت حفظ زیبایی و آثار طبیعی سنگ و دیگر عناصر بکار رفته در ساخت جواهرات و زیورآلات، عموماً استفاده از چسب و دیگر مواد شیمیایی که امکان از بین رفتن در اثر مرور زمان را دارند، مقدور نمی باشد.

به همین دلیل است که در حین مخراج کاری پایه های نگهدارنده سنگ به گونه ای باید برای محکم نگه داشتن آن تنظیم گردد که آسیبی به سنگ نرساند.

 

[Mahi.otred]

کمی فشار محکم ممکن است روی سنگ پریدگی یا ترک خوردگی ایجاد نماید، یا بر اثر استفاده نادرست از ابزار، روی پایه های نگه دارنده خط و خش ایجاد گردد.

 

[Mahi.otred]

امر مخراج کاری زمانی حساس تر می گردد که بجای انگشتر، بخواهیم روی زیورآلات ظریف تری چون گوشواره و گردنبند سنگ های زینتی بسیار ریز و ظریف را جای گذاری نماییم.

 

[Mahi.otred]

مرصع کاری بر روی فلز و سفال​

در مورد سطوح فلزی می توان جای سنگ را بر روی سطح گود نمود و سنگ یا فلز ذوب شده را در آن نشاند. با لحیم کردن فلز در کناره های سنگ می توان آن را در جای خود محکم کرد. در روش دیگر که در سفال و فلز مشترک است، پس از مشخص نمودن محل قرار گرفتن سنگ ها، از چسب های مخصوص و مقاوم در برابر آب، رطوبت هوا و آفتاب برای چسباندن آنها استفاده می کنند.