هنر هنر خطاطی

[Mahi.otred]

انواع خوشنویسی​

در یک تقسیم بندی، انواع خطوط خوشنویسی را به چهار دسته کلی و معاصر تقسیم بندی می کنند.

 

[Mahi.otred]

خط نستعلیق: خطی بسیار زیبا که حاصل ترکیب کردن دو خط نسخ و تعلیق می باشد. کاری که اوج شکوه آن، همانطور که گفته شد به دوران تیموریان و میرعلی تبریزی برمی گردد. از اساتید برجسته در زمینه ی این خط می توان به استاد غلامحسین امیرخانی، دکتر جواد بختیاری، استاد کرمعلی شیرازی و ... اشاره کرد. این خط به حدی زیبا و اصولی است که آن را عروس خطوط اسلامی نامیده اند. خط نستعلیق، علاوه بر متن های فارسی در نوشتن متن های عربی نیز به کار می رود.

 

[Mahi.otred]

خط شکسته نستعلیق: خط نستعلیق برای نوشتن کند و مشکل بود. زیبایی زیادی داشت اما زمان زیادی را میگرفت، برای همین در قرن یازدهم، خط شکسته نستعلیق توسط مرتضی قلیخان شاملو، از خط نستعلیق بیرون کشیده شد. خطی که بعدها هراتی آن را بهتر کرد. البته خواندن این خط به خاطر پیچیدگی هایش برای عامه سخت بود. تنها ویژگی های زیبایی این نوع خط قابل توجه است.

 

[Mahi.otred]

خط ثلث: این خط در اواخر قرن سوم هجری توسط محمد ابن علی ابن مقله ایجاد شد. این خط را ام الخطوط نام گذاشته اند. در عمده کتیبه های مساجد و بناهای مذهبی و کاشی کاری ها، خط ثلث به کار رفته است.

 

[Mahi.otred]

خط نسخ: خلق این خط، محمد ابن علی ابن مقله است که بعدها توسط ابن بواب کامل شد. خط نسخ بیشتر در متون عربی به کار می رود. نوشتار فارسی نسخ زیاد جالب نیست. جالب است بدانید خط تایپ امروزی برگرفته از همین نوع خط است.

 

[Mahi.otred]

خوشنویسی خط کوفی: خط کوفی اولین خطی است که برای کتابت و تزئین کلام وحی به کار رفت. ایرانیان نیز با پذیرش اسلام این خط را در نگارش قرآن به کار گرفتند و به شیوه ای خاص دست یافتند که بعدها به نام کوفی شهرت یافت. خط کوفی انواع مختلفی دارد چون: کوفی تزئینی، کوفی مشرقی، کوفی مغربی، کوفی معقلی و… .

 

[Mahi.otred]

خوشنویسی خط کوفی معقلی (بنایی): از این خط در کتابت استفاده نمی شود و صرفا نوعی خط تزئینی است. کوفی معقلی بر دیوارهای بلند با آجر یا کاشی، توسط معماران و بناها اجرا می شود. طراحی این خط بر اساس صفحه شطرنج است.

 

[Mahi.otred]

اما از آنجا که در خط کوفی دشواری خوانش برای ایرانیان و دیگر مسلمانان وجود داشت، شخصی به نام «ابن مقله بیضاوی شیرازی» دست به ابداع شش نوع خط تازه از خط کوفی زد: محقق (برای ثبت قصاید و اشعار)، ریحان یا ریحانی (برای کتابت مصاحف و ادعیه)، نسخ (برای کتابت تفاسیر و احادیث)، ثلث (برای برای کتیبه نگاری و اقلام درشت)، توقیع (برای تحریر فرمان و منشور)، رقاع (برای مکاتبات و مراسلات).

 

[Mahi.otred]

خوشنویسی خط تعلیق: می توان گفت که این خط، اولین خط خوشنویسی در ایران و برگرفته از رقاع و توقیع است. در این خط کلمات و حروف یکنواخت نیستند، یعنی گاه ریز و گاه درشت نوشته می شوند و هرچه به انتهای سطر نزدیک می شویم از بار ترافیکی کلمات کاسته می شود.

 

[Mahi.otred]

خوشنویسی خط شکسته تعلیق: نیاز به تندنویسی موجب شد که حروف و کلمات در خط تعلیق به صورت تو در تو و پیوسته نوشته و در نتیجه سرعت نوشتن زیاد شود. به این مرحله از تحول خوشنویسی، شکسته تعلیق می گویند.