تاریخ جهان هنر مخصوص ایرانی‌ها در خرید/ معامله «حضرت عباسی» چه‌جوری است؟

[-pariya-]

طرف دیگر ماجرا خریداران بودند که از چانه‌زدن لذت می‌بردند و یک دیپلمات خارجی که در عهد ناصری در ایران بوده درباره چانه‌زنی برای خرید صنایع دستی چنین نوشته است: «چانه‌زدن با این دلال‌ها خسته‌کننده و درعین‌حال سرگرم‌کننده است.

 

[-pariya-]

این‌ها معمولا خوش‌اخلاق و پرحوصله‌اند و اگر پس از یک ساعت چانه‌زدن و چند بار بستن و باز کردن کالای مورد معامله، نتوانند آن را بفروشند رو ترش نمی‌کنند و اخم‌هایشان را در هم نمی‌کشند».

 

[-pariya-]

معامله «حضرت عباسی»!

درباره چانه‌زنی جالب اینجاست که چون رفتاری عادی و روزمره میان ایرانیان بوده شاید خودشان به آن توجهی نداشتند ولی سیاحان خارجی بسیار با نکته‌سنجی به این رفتار ایرانیان نگاه کرده‌اند و نوشته‌اند: «چانه‌زنی نه‌تنها برای خرید کالا و نظایر آن به کار می‌رود بر سر کرایه اسب و قاطر نیز رواج دارد»

 

[-pariya-]

و نوشته‌اند: «در پرداخت حق‌القدم طبیب برای آوردن او به سر بیمار نیز چانه می‌زدند و تا نصف مبلغ، تخفیف می‌گیرند» و نوشته‌اند: «چانه‌زنی تنها در میان قشر پایین اجتماع متداول نبوده بلکه در قشر بالای جامعه نیز رایج بوده است،

 

[-pariya-]

مثلا اربابان، نوکران خود را برای خرید کالا می‌فرستادند و به آنها سفارش می‌کردند که حتما چانه بزنند» و نوشته‌اند:«[در زمان فتحعلی‌شاه قاجار] چه‌بسا شخص پادشاه که بر روی تخت سلطنت به معامله جواهرات و منسوجات مبادرت می‌ورزید در باب قیمت آنها به چانه‌زدن هم می‌پرداخته است».

«

 

[-pariya-]

ژان دیولافوا» هم نوشته است: «فروشنده قیمت کالا را...۳ برابر ارزش واقعی آن تعیین می‌نماید و خریدار بهای واقعی را پیشنهاد می‌کند. درصورتی‌که هر ‌دو تا حدودی می‌دانند که بهای واقعی آن چقدر است. بالاخره بعد از چانه‌زدن‌های فراوان، معامله را با چند شاهی کم‌وبیش انجام می‌دهند»

 

[-pariya-]

کار که رسید به چانه، عروس را ببین به خانه!

دامنه چانه‌زنی در سنت‌های ایرانی گسترده‌تر از این‌حرف‌هاست؛ درامور مربوط به ازدواج نیز چانه‌زدن مرسوم بوده و چنین بوده است: «چانه‌زنی برای همسرگزینی و موضوعات مربوط به مهریه، لباس و زیورهای عروس، خرج مطبخ و جز این‌ها در همه شهرها و روستاهای ایران رواج کلی دارد.

 

[-pariya-]

همه این موارد با چانه‌زنی مختصری مورد قبول طرفین واقع می‌شود...

در امور همسرگزینی، خانواده دختر شرایطی را پیشنهاد می‌کنند و داماد یا همه این شرایط را می‌پذیرد یا تغییراتی در آن می‌دهد و گاهی جنبه چانه‌بازاری به خود می‌گیرد و خانواده عروس به‌قول معروف به مرگ می‌گیرد تا داماد به تب راضی شود...