همگانی هنر کاشی کاری

[Mahi.otred]

این نوع از کاشیکاری اگرچه پیش از ظهور اسلام به دست ایرانیان ابداع شد، اما در دوران اسلامی و در قرن پنجم هجری به کمال رسید. کاشیکاری معقلی را در بناهای به جا مانده از دوران تیموری و ایلخانی به خوبی می‌توان دید، این نوع از تزئین را حتی در آثار معاصر مانند حرم امام رضا و امام‌زاده صالح قابل رویت است. در مسجد جامع اصفهان و مسجد علی نیز کتیبه‌هایی به سبک معقلی به چشم می‌خورد.

 

[Mahi.otred]

کاشیکاری مقرنس:

مقرنس در معماری ایرانی – اسلامی جایگاه بسیار مهمی دارد، به طور کلی به آنچه که به شکل نردبان و پله پله و مانند آویزهایی قندیل مانند باشد، مقرنس می‌گویند. مقرنس را به پوزه آهو تشبیه کردند و ریشه آن را نیز از قرنیز و کرنیس یونانی‌ها دانسته‌اند. مقرنس پیش‌تر جنبه‌ای ساختمانی داشت، اما به مرور زمان جنبه‌ای تزئینی به خود گرفت و در بیشتر ورودی‌ بناهای مهم از جمله مساجد و بازارها از آن استفاده شد.

 

[Mahi.otred]

مقرنس یکی از انواع تزئینات است که به مصالح گوناگون از جمله کاشی‌ و گچ وابستگی دارد. این تزیین در چهار نوع مقرنس‌های جلو آمده، مقرنس‌های روی هم قرار گرفته، مقرنس‌های معلق و مقرنس‌های لانه زنبوری وجود دارد. در هر نوع ابتدا با استفاده از گچ، آجر و آهک طرح را زده و برش‌ها و قندیل‌ها را براساس شکل مورد نظر درمی‌آورد و سپس کاشی‌های ساخته شده متناسب با بنا را به آن می‌چسبانند. این کاشی‌ها می‌توانند از انواع کاشی‌های هفت‌رنگ، معرق و غیره باشند.

 

[Mahi.otred]

مقرنس را یکی از مهم‌ترین ارکان معماری اسلامی نامیده‌اند چرا که گستره آن در مناطق اسلامی از شرق تا جنوب اسپانیا کشیده شده و به عنوان عنصری ایرانی و بسیاری از بناهای اسلامی قابل رویت است. تاریخ دقیقی از ابداع مقرنس و استادان آن در دست نیست، اما به قطع زیباترین مقرنس‌ها را در معماری صفوی و در مجموعه میدان نقش جهان و مسجد جامع عباسی می‌توان دید.

 

[Mahi.otred]

کاشیکاری مشبک:

همانگونه که از نامش پیداست، کاشی کاری مشبک گونه‌ای از کاشی کاری بوده که در آن کاشی به صورت شبکه شبکه در می‌آید؛ به گونه ای که نور از آن بتواند عبور کند. در میان آثار معماری‌ و بناهای برجا مانده از ادوار گذشته مانند بازارها، حمام‌ها و مـسجدها پرده‌ای یا شباکی از سفال یا کاشی وجود دارد که طبق نظر برخی از پژوهشگران‌ هوای متغیر ایران، آفتاب تند و روشن، باد و طوفان و گردباد و عقاید خاص ملی و مذهبی باعث ایجاد این‌گونه شبکه‌ها شده است.

 

[Mahi.otred]

پنجره‌های ساخته شده از کاشی مشبک باعث بیرون راندن حشرات موذی، حفظ حریم داخل خانه و عبور راحت نور بوده است. کاشی مشبک به دو گونه قالبی و برشی ساخته می‌شود و شیوه کار اینگونه است که سفال های لعاب داده شده را بر مبنای طرح اصلی بریده و سپس با در کنار هم قرار دادن آن ها طرح اصلی را می‌سازند.

 

[Mahi.otred]

مشبک‌های مسجد جامع شیخ لطف الله، مقبره جعفراصفهانی و بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی از جمله زیباترین نمونه‌های کاشیکاری مشبک است.

 

[Mahi.otred]

هنر کاشی سازی دستی​

کاشی(tile) به قطعه سنگی مصنوعی گفته می شود که طول و عرض آن مختلف بوده و ضخامت آن چند میلی متر است، و یک روی آن دارای سطحی شیشه ای بوده و کاملاًّ صاف و صیقلی می باشد. کاشی محصولات سفالین و سرامیکی است که در ساختمان کاربرد و اهمیت ویژه ای دارد مانند حمام ها، توالت ها، آشپزخانه ها و آب ریزگاه های عمومی و غیره. کاشی برای تزئینات داخل و خارج ساختمان و همچنین برای بهداشت و عایق رطوبت به کار می رود.

واژه کاشی از نام شهر کاشان اقتباس شده که از اوایل دوران اسلامی به عنوان مرکز صنعت سفال سازی مشهور بود.

 

[Mahi.otred]

تاریخچه کاشی کاری​

هنر کاشی کاری از هنرهای والا و ارزشمندی است که در تزئینات معماری ایران از دوران باستان تا امروز به کار رفته است. این هنر در پیدایش و زیبایی نمای بیرونی و درونی ساختمان های مذهبی، مقابر، مساجد و برخی از پل ها در ادوار مختلف تاریخ به شیوه گسترده ای به کار گرفته شده است.

 

[Mahi.otred]

پیشینه هنر کاربردی کاشی کاری برای استحکام و زینت بخش اماکن و ساختمان ها به اواخر هزاره دوم پیش از میلاد می رسد و هنرمندان ایرانی با ساخت خشت و آجرهای لعاب دار از آن زمان آشنا بوده اند. آجرهای لعاب دار به رنگ های سبز، زرد، قهوه ای با نقوش انسانی و حیوانی به عنوان کاشی مورد استفاده قرار گرفتند. کاخ های تخت جمشید و شوش در زمان هخامنشیان نمونه بارز هنر کاشی کاری و آجرهای لعاب دار است. در دوره اشکانی هنر کاشی کاری در آرایش بنا کمتر مورد توجه قرار گرفت و اشکانیان بیشتر از نقاشی در تزئین بنا استفاده کردند.