آموزشی ویژگی‌های «روایت» و «زاویه دید» در داستان

[Tara Motlagh]

«روایت» و «زاویه دید» دو مفهوم مهم در داستان‌نویسی هستند و هر کدام ویژگی‌های خود را دارند که دانستن آن برای داستان‌نویسان، حائز اهمیت است.

در اینجا به تفاوت میان روایت و زاویه دید اشاره می‌کنیم:

 

[Tara Motlagh]

روایت و انواع آن

روایت(Narrative):
در اصطلاح ادبیات داستانی به شیوه‌ای گفته می‌شود که داستان به مخاطب ارائه می‌شود. روایت می‌تواند توسط شخصیت‌های داستان یا یک روایت‌کننده بیرونی انجام شود. از طریق روایت است که تصمیم گرفته می‌شود چه اطلاعاتی به مخاطب ارائه داده شود و چگونه داستان روایت شود. در یک تقسیم‌بندی کلی، در داستان نویسی دو نوع روایت وجود دارد. «روایت دانای کُل» و «روایت غیرکُل».

 

[Tara Motlagh]

1- روایت دانای کُل:

اصطلاح «دانای کُل» که به آن «روایت سوم شخص دانای کُل» هم می‌گویند، به نوعی از روایت در داستان‌نویسی می‌گویند که با استفاده از روایت سوم شخص در داستان، به عنوان یک روایت‌کننده خارج از اشخاص داستان، اطلاعات جامع و گسترده‌ای از جهان داستان، به ذهن و احساسات شخصیت‌ها و تمام جزئیات داستان دسترسی داشته باشد. این روایت‌کنند، در واقع، دانای کُل است و می‌تواند به تمامی شخصیت‌ها و رویدادها در داستان دسترسی داشته باشد و توانایی تشریح تصمیمات، افکار، و احساسات آنها را داشته باشد.

 

[Tara Motlagh]

مزیت استفاده از «روایت دانای کُل» این است که نویسنده اطلاعات جامع‌تری از داستان را به مخاطب ارائه می‌دهد و از این رو، دیدگاه‌های مختلف شخصیت‌ها و جزئیات بیشتری از داستان را توضیح می‌دهد. این نوع روایت به نویسنده اجازه می‌دهد تا بر روی ارتباطات و تعاملات بین شخصیت‌ها و تأثیر آنها بر روی داستان تمرکز داشته باشد.

 

[Tara Motlagh]

به عبارت دیگر، این نوع روایت معمولاً به نویسنده امکان می‌دهد تا داستان را به طور جامع و کامل تعریف کند و اطلاعات و عواطف شخصیت‌ها را بدون هیچ محدودیتی انتقال دهد. این نوع روایت برای داستان‌هایی با تعداد زیادی از شخصیت‌ها یا داستان‌هایی با زمینه‌ها و حوادث پیچیده، مناسب است.

 

[Tara Motlagh]

2- روایت غیر کُل:

در داستان‌نویسی می‌توان از انواع مختلفی از روایت غیر کُل استفاده کرد. «روایت غیر کُل» به معنای عدم داشتن دسترسی به اطلاعات جامع داستان و عواطف تمام شخصیت‌ها است. در این نوع روایت، روایت‌کننده معمولاً از دیدگاه یک شخصیت خاص، داستان را تعریف می‌کند و تنها دسترسی به اطلاعات و تجربیات آن شخصیت خاص را دارد. در زیر به برخی از انواع روایت در داستان‌نویسی اشاره می‌کنم:

 

[Tara Motlagh]

1- روایت اول شخص:
در این نوع روایت، داستان از دیدگاه یک شخصیت داستانی ارائه می‌شود. این شخصیت معمولاً از زبان خودش داستان را تعریف می‌کند که به آن می‌گویند «من راوی». این نوع روایت به مخاطب اجازه می‌دهد تا تجربیات و احساسات شخصیت اصلی (راوی) را به شیوه مستقیم درک کند.

 

[Tara Motlagh]

2- روایت اول شخص محدود:
در این نوع روایت، داستان از دیدگاه یک شخصیت خاص داستان تعریف می‌شود. روایت کننده تنها دسترسی به تجربیات و احساسات شخصیت اصلی دارد و اطلاعات دقیقی از دیگر شخصیت‌ها ندارد.

 

[Tara Motlagh]

۳- روایت دوم شخص:
در این نوع روایت، داستان از دیدگاه یک شخصیت دیگر به شما (به عنوان مخاطب) تعریف می‌شود. این نوع روایت، به ندرت استفاده می‌شود و مخاطب به نوعی به عنوان شخصیت داستان جلب می‌شود.

 

[Tara Motlagh]

۴- روایت سوم شخص محدود:
در این نوع روایت، داستان از دیدگاه یک شخصیت داستانی خاص، تعریف می‌شود اما به طور محدود، دسترسی به تجربیات دیگر شخصیت‌ها را دارد. این نوع روایت معمولاً به مخاطب این امکان را می‌دهد که از دیدگاه شخصیت اصلی داستان، حوادث را دنبال کند. راوی به عنوان یک نفر سوم خارج از اشخاص داستان، تجربیات و احساسات این شخصیت خاص را دنبال می‌کند.