مردم شناسی ایران ویژگی های رفتاری مردم شمال ایران ساکنان دیار سبز

[اولدوز]

یکی از جاذبه های کشورمان ایران در تنوع قومی و فرهنگی آن نهفته است. با سفر به هر خطه از این سرزمین کهن با مردمی از اقوام مختلف برخورد می کنیم که در عین وجود تفاوت های بسیار در صلح و آرامش و در کنار هم زندگی می کنند و زیبایی خاصی را ایجاد کرده اند؛ همچون رنگ های رنگین کمان که در عین تفاوت زیباترین صحنه را در طبیعت به نمایش می گذارند.

مجموعه ای از عوامل فرهنگی، سیاسی، طبیعی و تاریخی دست در دست یکدیگر داده اند تا رفتار و روحیات مردم در جای جای ایران با یکدیگر متفاوت باشد. مردمانی که با برخورداری از ارزش و احترام یکسان و بدون تعرض یا تحقیر با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند و جامعه ای مسالمت آمیز به نام ایران را تشکیل می دهند.

چندی پیش بررسی ویژگی های رفتاری ایرانیان را آغاز کردیم و در ابتدای این مسیر از ویژگی های کلی رفتار ایرانیان برایتان سخن گفتیم

 

[اولدوز]

1- گیلان
برای آشنایی با روحیات ساکنان گیلان، بهتر است با سکونتگاه آنها بیشتر آشنا شویم و بعد رفتار مردمان آن را مورد بررسی قرار دهیم.

 

[اولدوز]

1-1- آشنایی با استان گیلان
گیلان به معنای محل سکونت گیل ها، نام استانی در شمال ایران می باشد که با طبیعت بکر و پوشیده از جنگل و آب و هوای معتدل و مرطوبش شناخته می شود.

گیلان، از شمال با دریای کاسپین و کشور آذربایجان واز غرب با استان اردبیل همسایه است و از جنوب به استان زنجان و قزوین و از شرق به استان مازندران محدود می‌شود. این استان از نظر طبیعی به مناطق سرسبز شمال غربی رشته‌کوه البرز و بخش غربی سواحل جنوبی دریای کاسپین تقسیم می گردد که هر یک ویژگی های طبیعی و فرهنگی خاص خود را دارند.
مرکز این استان، شهر رشت است و از دیگر شهرهای مهم آن می‌توان به ترتیب به شهرهای بندر انزلی، مهمترین بندر ایرانی در حاشیه دریای کاسپین، لاهیجان، تالش، لنگرود، رودسر، بندر آستارا، فومن و... اشاره نمود.

 

[اولدوز]

1-2 روحیات ساکنان گیلان
چندگونگی اقلیمی گیلان شیوه ی زندگی و معیشتی گوناگونی را برای ساکنان بخش های مختلف آن به وجود آورده اما نتوانسته پیوندهای فرهنگی آنان را بر هم بزند و روحیاتی متفاوت از یکدیگر برایشان بسازد. روحیات مردم در شهر و روستا یکسان است و به جهت پیروی از سنت ها تفاوتی میان آنها احساس نمی شود. این روح بلند و تفکر اجتماعی، زندگی شیرین و لذت بخشی را برای ساکنان این خطه از کشورمان رقم زده و ویژگی های بارزی را در رفتارهای آنان به وجود آورده است:

 

[اولدوز]

* تعاون و همکاری
تعاون و همکاری در کلیه جنبه های زندگی مردم گیلان نمود دارد و آثار آن را می توان در رنگ و بوی نواهای گروهی به هنگام کاشت، برداشت و فروش برنج و شیوه ی پخت و انبار کردن آن دید. مردان و زنان گیلانی در همه ی ماه های سال دوش به دوش یکدیگر برای گذران زندگی تلاش می کنند و دست در دست یکدیگر تصویری تماشایی از اتحاد و همکاری را به نمایش می گذارند. این ویژگی و خصلت باعث شده تا زنان نیز در استفاده از ابزارهای سخت و خشن همچون تبر نیز پا به پای مردانشان حرکت کنند و در عین حال به کارهای ظریف خانه داری نیز برسند.

 

[اولدوز]

* سرزندگی و شادابی
وضعیت جغرافیایی گیلان، پوشش انبوه گیاهی، رطوبت، دسترسی به دریا و عوامل بیشمار اقلیمی، مردم این استان را انسان هایی سرزنده، شاداب و با روحیه ای متفاوت از دیگر نقاط ایران بار آورده است. آنها روحیه ای استوار دارند. حاجی سیاح که در دوره ناصرالدین شاه به گیلان سفر داشته است در باره ی این خطه می گوید:

از آنجا که در گیلان اغلب بارندگی است و به واسطه رطوبت هوا، مزاج اغلب ساکنان،رطوبتی و مایل به کسالت و بسیار خوش باورو... هستند و به خرافات زیاد مایلند.

 

[اولدوز]

گیلانیان خودشان را درگیر مسائل جانبی پیرامون خود نمی کنند و به عبارتی سرشان به کار خودشان است. آنها به هنگام جشن ها و عروسی ها، روزهای پیاپی را پایکوبی می کنند و به ساده ترین شکل میهمانی های خود را برگزار می نمایند. همین مساله باعث شده تا در انظار عموم مردم، لبخند از چهره شان پاک نشود و همیشه به عنوان انسان هایی شاد شناخته شوند.

گیلانی ها برای شادزیستی و راحتی و خوشگذرانی اهمیت بسیاری قائلند. از رنگ های شاد در لباس هایشان استفاده می کنند و هر لحظه ای را برای شاد بودن و لذت بردن مغتنم می شمارند

 

[اولدوز]

صلح و آشتی و مهمان نوازی
این سرزمین از گذشته تا کنون میزبان اقوامی از سراسر دنیا بوده و مهاجرت های فراوانی به آن صورت گرفته است. از کوچ مزدکیان و علویان گرفته تا آمدن لهستانی ها و روس ها در جنگ های جهانی، همه و همه باعث شده اند تا گیلان مردمان زیادی را میزبانی کند. آنها به دلیل حس امنیتی که در میهمانان خود ایجاد می کردند مهمان پذیران خوبی به شمار می آمدند و زبان زد خاص و عام بودند.

آنها با دوستان خود به خوبی رفتار می کنند اما در برابر دشمن به سختی می ایستند. مثال بارز این ویژگی را می توان در برخورد گیلانی ها با اعراب و بیش از یک قرن مقاومت در برابر ورود آنها به سرزمینشان جستجو کرد.

 

[اولدوز]

تعصبات قومی و قبیله ای هرگز در میان گیلانیان به صورتی که در بسیاری از نقاط ایران دیده می شود، وجود نداشته است. بسیاری از گیلانیان مسلمان، سال های سال در کنار ارمنیان مسیحی زدگی می کردند به گونه ای که حتی از یک چاه آب می نوشیدند.

تعصبات به ویژه در ازدواج جایگاهی ندارند و اقوام مختلف این استان به راحتی با یکدیگر وصلت می کنند.

 

[اولدوز]

احساس امنیت و اطمینان به آینده
بر عکس آنچه که در مناطق کویری ایران در ساخت کوچه های تنگ و دیوارهای بلند ساختمان ها مشاهده می شود، هنوز هم در گیلان خانه ها با دیوارهای کوتاه به چشم می خورند. دلیل این امر این است که مناطق کویری همواره در معرض هجوم بیگانگان بوده اند و به امنیت توجه زیادی داشتند.

در سرزمین های حاصلخیز به دلیل وجود حس امنیت رفتارهای مردم زمینی تر و ساده تر می باشد و با اغماض و چشم پوشی بیشتری همراه است.

مردم گیلان مال اندوز نیستند. آنها هرگز این احساس را که ممکن است فردا قحطی شود و چیزی برای خوردن نداشته باشند را تجربه نکرده اند. به همین دلیل بسیار کمتر از دیگران به جمع آوری طلا و سرمایه های ماندنی علاقه نشان می دهند. این ویژگی دقیقا بر عکس مردمان ساکن مرکز ایران است که دائما در بیم خشکسالی بوده اند و مدام به پشتوانه برای فردایشان فکر کرده اند.