آموزشی چگونه درست نقد کنیم و منتقد خوبی باشیم؟ رازهای یک نقد خوب و سازنده

[شاهدخت]

به نقد بخش‌های مختلف فیلم پرداخته و برای انتقادهای خود، شاهد و قرائن واقعی و منطقی بیاورید. به یاد داشته باشید که نقد بی‌اساس که گواهی برای ادعاهای آن وجود نداشته باشد، به هیچ وجه ارزشمند و قابل اتکا نخواهد بود. به طور مثال اگر می‌خواهید رویدادی از فیلم را مورد انتقاد شدید قرار داده و آن را جعلی بخوانید، باید علت دقیق را ذکر کرده و صحنه درست یا اشتباه کارگردانی و مدل درست آن را عنوان سازید.

 

[شاهدخت]

یا در مثالی دیگر اگر می‌خواهید در فیلم پارک ژوراسیک، نقدی به صحنه فرار از دست دایناسور داشته باشید، عنوان ساختن این که فرار قهرمان زن با کفش پاشنه بلند از چنگ دایناسور، تقلبی و بسیار غیرواقعی به نظر می‌رسد، مناسب خواهد بود. عدم اشاره به کفش پاشنه بلند، می‌توانست منفی خواندن این صحنه را از نظر مخاطب، بی‌معنی سازد. به این شکل شما ضمن اشاره به ضعیف بودن صحنه فرار زن از دایناسور، هیچ علتی برای ایده خود ارائه نداده‌اید. اما به محض آن که به کفش پاشنه بلند و ناهمگونی‌اش با فضای جنگلی و فرار یک قهرمان اشاره می‌کنید، مخاطب آن را از شما می‌پذیرد.

 

[شاهدخت]

در نقد یک فیلم باید به فیلم نامه، انتخاب بازیگران، طراحی صحنه، کارگردانی، موسیقی فیلم و حتی تیتراژ آغازین و پایانی آن پرداخته شود. این‌ها چیزهایی هستند که نقد یک فیلم را کامل کرده و خود نقد به یک اثر جاودانه تبدیل می‌شود.

 

[شاهدخت]

در نهایت همیشه از نقد خود نتیجه‌گیری داشته باشید. به یاد بسپارید مردم نقد شما را می‌خوانند تا نتیجه بگیرند که آیا می‌خواهند این فیلم را تماشا کنند یا خیر! (اگر چه برخی نیز پس از مشاهده فیلم، با خواندن نقد آن، نگاه بهتری نسبت به ماهیت فیلم به دست می‌آورند.) اگر چه در نهایت یک دکمه ببین یا نبین را روشن نمی‌کنید، اما باید برآوردی نسبی از آن چه در فیلم رویداده به مخاطب خود ارائه دهید تا بتواند پس از دنبال کردن فراز و نشیب‌های انتقادی شما، یک تصمیم کلی در خصوص آن فیلم خاص بگیرد.

 

[شاهدخت]

به طور مثال می‌گویید: “این ممکن است یک فیلم عالی نباشد، حتی نمی‌توان آن را یک فیلم خوب نامید. اما هیجانی که در لحظات مختلف فیلم احساس می‌شود و زیبایی آن‌ها در چیدمان زمان، به هر ترتیب ضربان قلب بیننده را بالا خواهد برد.” به این شکل خواننده می‌داند که علی رغم کم ارزش بودن فیلم به لحاظ هنری، شانس آن را دارد که با تماشای آن، کمی هیجان را تجربه کند. اینک او تصمیم گیرنده‌ای هشیار بوده و می‌داند که قرار است چه ارزش افزوده‌ای از این فیلم به دست بیاورد.
برای نقد درست فیلم باید شناخت خوبی نسبت به کارگردان و ماهیت آن فیلم داشته باشید.

 

[شاهدخت]

روش‌های نقد درست کتاب
برای نقد درست کتاب باید نگاهی کامل و جامع نسبت به آن داشته و حداقل ۲ تا ۳ بار این کتاب را خوانده باشید. در بار اول خواندن یک کتاب، داستان خواننده را سوار بر خود کرده و پیش می‌برد و شاید کمتر بتوان به زوایای آن به شکلی منتقدانه نگاه کرد. از این جهت در بار دوم مرور کردن آن کتاب، می‌توان نقاط ضعف و قوت را بیرون آورده و آن‌ها را با زبان نقادانه، به مخاطب عرضه کرد. نقد کتاب نیز تشابه زیادی به نقد فیلم داشته و شاید در بسیار مواقع، پیچیده‌تر از آن نیز باشد. در نقد یک فیلم، جلوه بصری آن در مقابل ما قرار داشته و در نقد کتاب باید حضور ذهن بیشتری بر محتوای نوشتاری داشته باشیم.

 

[شاهدخت]

در نقد درست کتاب، باید ابتدا نسبت به نویسنده آن، شناخت خوبی به دست بیاورید. آثار قبلی وی را دنبال کرده و خط فکری او را بشناسید. در مرحله بعدی حتما به پیشگفتار آن به خوبی بپردازید.

 

[شاهدخت]

پیشگفتار یک کتاب، جلوه خوبی از آن چیزی که نویسنده قصد ارائه‌اش را داشته، به شما خواهد داد. پس از آن در حین آن که کتاب را خوانده و پیش می‌روید، نکات مهم بولد و برجسته آن را (به لحاظ مثبت و منفی)، روی یک کاغذ یا برگه نوت خود در سیستم کامپیوتری، وارد کنید. به این شکل در زمان نوشتن نقد کتاب، می‌توانید پرداخت مناسبی نسبت به وجه‌های مختلف آن داشته باشید.

 

[شاهدخت]

در نوشتن نقد کتاب، باید در زمینه موضوع آن، آگاهی و شناخت داشته باشید. به طور مثال اگر شما چیزی از دنیای روانشناسی نمی‌دانید، به هیچ وجه کاندید مناسبی برای نوشتن نقد یک کتاب روانشناسی نیستید.

 

[شاهدخت]

در نهایت نیز نقد خود را دروه کرده و از آن یک جمع بندی حاصل کنید. این جمع بندی به خواننده نقد شما، خط فکری می‌دهد که آیا کتاب برای او ارزش وقت گذاشتن و مطالعه دارد یا خیر. البته قرار نیست به جای خواننده تصمیم گرفته و از پیش وی را محکوم به خواندن یا کنار گذاشتن کتاب نمایید، بلکه اطلاعات نهایی شما، وی را به یک تصمیم‌گیری هشیارانه هدایت می‌کند.