آموزشی چگونه در نوشته‌ها کشمکش ایجاد کنیم؟

[STARLET]

«کشمکش» (Conflict)، عنصری حیاتی در هر داستان موفق است. «کشمکش بیرونی» میان یک شخصیت و یک نیروی خارجی، مانند کاراکتری دیگر، یا عنصری از طبیعت، جامعه یا تکنولوژی اتفاق می افتد. در طرف مقابل، «کشمکش درونی» از جدالی اخلاقی یا عاطفی سرچشمه می گیرد که درون یک شخصیت در حال رقم خوردن است. این گونه از «کشمکش» که به شکل های مختلف در همه ی داستان ها وجود دارد، درست به اندازه ی «کشمکش بیرونی» می تواند پیرنگ یا طرح داستانیِ اثر را پیش ببرد.

 

[STARLET]

«کشمکش درونی»، یک شخصیت را در مقابل ذهن یا وجدان خودش قرار می دهد، و به همین خاطر، این گونه از «کشمکش» اغلب «کاراکتر در مقابل خودش» نیز خوانده می شود. به منظور رقم خوردن «کشمکش درونی»، یک کاراکتر باید هنگام تلاش برای اتخاذ تصمیمی مهم، با دو یا چند مسیر یا گزینه رو به رو باشد. این «دوراهی ها» به شکل کلی به واسطه ی عوامل زیر تعیین می شود:

 

[STARLET]

- میل: به شکل ساده، شخصیت به چیزی نیاز پیدا می‌کند و آن را می‌خواهد.

- نیاز: کاراکتر برای بقای جسمی، عاطفی، معنوی یا ذهنی به چیزی نیازمند است.

- وظیفه: مسئولیت باعث می شود کاراکتر کاری را انجام دهد که فکر می کند درست یا ضروری است.
- ترس: عواقب فرضیِ یک موقعیت یا تصمیم باعث می شود کاراکتر کاری را انجام دهد (یا منفعل باقی بماند).

- توقع: کاراکتر احساس می کند که باید کاری را انجام دهد که دیگران می خواهند، اغلب به خاطر حفظ جایگاه اجتماعی خود.

 

[STARLET]

مثالی از کشمکش درونی


«بعد از مدتی که شاهد این رفتاراش شدی، دیگه این کاراش برات سرگرمی و شیرین نیست. هیچ وقت برای سرزنش های من خشمگین نمی شه، نه نمی شه. من حتی اون رو برای کارای غلطش کتک زدم. اگه «لنی» می خواست جواب بده، می تونست تک تک استخون های من رو فقط با دستش خرد کنه، اما اون هرگز انگشتش رو هم روی من بلند نکرده.» صدای «جورج» آرام آرام لحن اعتراف به خود می گرفت: «به من بگین چه می تونستم جز این بکنم. یه روز توی رودخونه ی «ساکرامنتو» با یه مشت آدم دور و برش ایستاده بودیم. من احساس می کردم خیلی باهوشم. به طرف «لنی» برگشتم و گفتم، بپر و اونم پرید. بدبخت بلد نبود شنا کنه، نمی تونست دست و پا بزنه. اگه زودتر نگرفته بودیمش، حتما غرق شده بود. تازه بعد از این که از غرق شدن نجاتش دادم و بیرون کشیدمش، اون لعنتی کلی از من ممنون بود. دیگه دربست فراموش کرده بود که این من بودم که بهش گفته بودم بپره تو آب. خب، بعد از اون دیگه هرگز یه چنین کاری رو نکردم.—از کتاب «موش ها و آدم ها» اثر «جان اشتاین بک»

 

[STARLET]

وقتی یک شخصیت به شکل همزمان با دو یا چند مورد از این عوامل رو به رو می شود، «کشمکش درونی» به وجود می آید. کاراکتر در این موقعیت می داند که باید تصمیم بگیرد چه رفتاری را از خود نشان خواهد داد، اما تجربه ی این عوامل در کنار یکدیگر—که گاها در تضاد آشکار با هم قرار دارند—تصمیم گیری را به کاری سخت تبدیل می کند. در این شرایط، کاراکتر ممکن است تردید، سرگشتگی، آشفتگی ذهنی یا عاطفی، اضطراب یا ترس را تجربه کند.

 

[STARLET]

به شکل کلی، «انگیزه» یکی از مهم ترین عناصر در داستان ها به شمار می آید. ممکن است برای خلق یک پیرنگ ساده، فقط به یک شخصیت، یک هدف و یک نیروی مخالف نیاز داشته باشید، اما این انگیزه ی کاراکتر شما است که باعث می شود مخاطبین با اثر شما ارتباط برقرار کنند. ذکر این نکته مهم است که انگیزه، از دل «کشمکش درونی» به وجود می آید: وقتی یک کاراکتر، ناراضی است یا نیازهایش برآورده نمی شود، وقتی وظیفه وجدان او را تحت فشار می گذارد یا توقعات دیگران، باری سنگین را بر دوش او قرار می دهد، یا وقتی ترس او را وادار به مواجهه با خطرات می کند.

 

[STARLET]

این ها تجربیاتی هستند که همه ی ما در زندگی با آن ها رو به رو شده ایم. این تجربه ها قابل همذات پنداری اند، حتی اگر خود کاراکتر یا هدفش این گونه نباشد، و به همین طریق است که نویسندگان شکاف میان زندگی شخصیت های خیالی با زندگی مخاطبین را از میان برمی دارند و ارتباطی انسانی را به وجود می آورند که مخاطبین را نسبت به داستان علاقه مند نگه می دارد. با تبدیل انگیزه ها به اقدام ها، تبدیل اقدام ها به پیامدهای درونی و بیرونی، و تبدیل پیامدها به کشمکش های درونی و بیرونیِ بیشتر، چرخه ای به وجود می آید که جهان داستانیِ اثر را پیش می برد: پیرنگ شکل می گیرد، ضرباهنگ تثبیت می شود، تِم یا مضمون به وجود می آید و کاراکترها عمق پیدا می کنند.

 

[STARLET]

«راسکلنیکف» در ضمن که پیش می رفت با خود اندیشید: «در کجا، کجا خوانده بودم که محکوم به مرگی یک ساعت پیش از مرگ می گوید یا می اندیشد که اگر مجبور می شد در بلندی یا بر فراز صخره ای زندگی کند که آنقدر باریک باشد که فقط دو پایش به روی آن جا بگیرد و در اطرافش پرتگاه ها، اقیانوس و سیاهی ابدی، تنهایی ابدی و توفان ابدی باشد و به این وضع ناگزیر باشد در آن یک ذرع فضا تمام عمر، هزار سال، برای ابد بایستد، باز هم ترجیح می داد زنده بماند تا این که فورا بمیرد! فقط زیستن، زیستن و زیستن—هر طور که باشد، اما زنده ماندن و زیستن! عجب حقیقتی! خداوندا! چه حقیقتی! چه پست است انسان!» پس از لحظه ای افزود: «اما آن کسی که او را به این سبب پست می خواند، خودش هم پست است.»—از کتاب «جنایت و مکافات» اثر «فئودور داستایفسکی»

 

[STARLET]

مهم ترین نکته در خلق موفقیت آمیز «کشمکش درونی»، در پیامدها و عواقب ریشه دارد. به شکل کلی، کاراکتر باید در یک وضعیت بحرانی قرار بگیرد. صرف نظر از این که چه تصمیمی اتخاذ می شود، باید پیامدهایی منفی وجود داشته باشد—یا حداقل کاراکتر باید باور داشته باشد که عواقبی منفی در کار خواهد بود. این پیامدها، یا خطرات احتمالی، عاملی هستند که «تنش» را به وجود می آورند؛ همان عنصری که باعث می شود مخاطبین به پیگیری داستان علاقه مند باقی بمانند و سوالاتی از این قبیل در ذهنشان شکل بگیرد:

-کاراکتر چه تصمیمی خواهد گرفت؟
-آیا او واقعا با عواقب و پیامدها رو به رو خواهد شد؟
-چگونه از این موقعیت، جان سالم به در خواهد برد؟
-آیا او واقعا همه چیز را به خاطر هدفش به خطر خواهد انداخت؟

 

[STARLET]

نمونه هایی از «کشمکش درونی» در داستان ها


«فارنهایت 451» اثر «ری بردبری»


در این داستان، کتاب ها غیرقانونی هستند. «گای مونتاگ» یک مأمور آتش نشانی است که کارش، آتش زدن خانه هایی است که این دسته از اشیای غیرقانونی در آن ها پیدا شده است. با این حال در یکی از همین مأموریت ها، کنجکاوی بر او چیره می شود. «گای» تصمیم می گیرد کتابی را بدزدد تا دریابد چرا حکومت آن را تا این اندازه خطرناک در نظر می گیرد. او پس از بررسی کتاب، با انتخابی رو به رو می شود: آیا او وظیفه ی خود به عنوان آتش نشان را انجام خواهد داد و به واسطه ی سوزاندن کتاب، از خانواده اش محافظت خواهد کرد؟ یا این که «گای» پس از تجربه ی شکنجه های ذهنی و عاطفی توسط جامعه ای که اطاعتِ بی قید و شرط را از شهروندانش طلب می کند، تلاش خواهد کرد تا دانش و قدرتِ سرچشمه گرفته از کتاب ها را حفظ کند؟